Новруз

Обичајот за славење на Новруз се проширил во многу краишта на светот, вклучувајќи делови од средна и јужна Азија, северозападна Кина како и на полуостровот Крим.

Новруз نوروز
Поставена маса за церемонијата за Новруз во Белата куќа во 2008 година
Наречен и	албански: Novruzit азерски: Novruz грузиски: ნავრუზი – Navruzi гујаратски: નવરોઝ – Navarōjha казашки: 'Наурыз – Nawrız' курдски: Newroz киргиски: Нооруз – Nooruz осетски: Новруз – Novruz таџички: 'Наврӯз – Navrūz' татски: Nuruz турски: Nevruz узбечки: Navruz
Го празнува(ат)	Иран  Авганистан  Албанија  Азербејџан  Кина (од Ујгурите, Казаците, Киргизите и Узбеците)  Грузија  Индија (од Парсите) Ирачки Курдистан  Казахстан  Киргистан  Пакистан  Киргистан  Пакистан  Русија  Сирија (од Курдите)  Таџикистан  Турција(од Курдите)  Туркменистан  Узбекистан Етнички групи Албанци Азербејџанци Белуџи Кримски Татари Казаци Курди Киргизи Лезгини Лури Мазандерани Парси Паштуни Персијанци Табасарани Таџици Талиши Тати Туркмени Ујгури Узбеци
Вид	Нова година, национален, етнички, меѓународен
Значење	празник Нова година
Датум	20, 21 или 22 март
Прослава	Хафт син, Чаршанбе сури, Сизда бедар, и др.

Новруз го означува првиот ден на пролетта и почетокот на годината според иранскиот календар. Почнува со пролетната рамноденица која најчесто е на 21 март, односно ден порано или подоцна, во зависност од точката на посматрање. Обележувањето на Новруз датира пред исламското раздобје, а корените ги влече од времето на антички Иран. Тој е важен зороастриски празник кој има големо значење меѓу модерните зороастријци во Иран. Моментот кога Сонцето еклиптички го пресекува небесниот екватор прецизно се пресметува секоја година, а меѓу иранските семејства обичај е да се собираат и да го посматраат тој настан.

Од ахеминидско време службената нова година почнувала со денот кога Сонцето го напушта зодијакот Риби, односно кога ќе влезе во зодијакот Овен, што означува рамноденица или еквиноциј. Еврејскиот празник Пурим најверојатно е преземен од иранскиот Новруз, кој исто така силно влијаел и на традициите на исмаилиите, алавитите, алевитите, како и бахаиите.

Називот Новруз првпат се спомнува во персиските записи од 2 век п.н.е., но одбележуван е уште во времето на владеењето на иранската династија Ахемениди (648-300 п.н.е.), кога народите од бројните сатрапии на Персиското Царство доаѓале да му предадат дарови на персискиот владетел. Симболиката на Новруз е прикажана на релјефите на Дариевата ападана во Персеполис, на кои лав растргнува бик.

 

 

Новруз во текот на столетијата се поврзал со многу локални обичаи како што е призивање на Џамшид, митски ирански крал, како и со други верувања и легенди. Начинот на прославување на Новруз се разликува од место до место; од прескокање на оган или поток во Иран до одење преку затегнато јаже, оставање на запалени свеќи на куќниот праг или традиционални игра како коњски трки или традиционално борење во Киргистан. Песните и танците се вообичаени во скоро сите места каде се слави Новруз, како и полусвет семеен или јавен обед. Децата уживаат и учествуваат во славењето на повеќе начини, како што е украсување на тврдо варени јајца (писаница). Жените имаат клучна улога во организирањето на славењето, но и во пренесувањето на обичаите поврзани со Новруз. Новруз е поттик на вредностите на мирот и заедништвото меѓу генерациите и во рамките на семејството, но и вредностите на соседството, и така И придонесува на културолошката разноликост меѓу различните народи и заедници. Заради тоа Новруз е запишан во списокот на светското наследство во Азија и Океанија во 2009 година.