Рональд Фішэр
Сэр Рональд Эйлмер Фішэр (17 лютага 1890 — 29 ліпеня 1962) — брытанскі палімат, быў актыўны як матэматык, статыстык, біёлаг, генетык і прафесар.
За яго працу ў галіне статыстыкі ён быў апісаны як «геній, які амаль у адзіночку стварыў асновы сучаснай статыстычнай навукі» і «самая важная асоба ў статыстыцы XX-га стагоддзя». Выкарыстоўваў матэматыку для спалучэння прынцыпаў генетыкі Мендэля і натуральнага адбору, што спрыяла адраджэнню дарвінізма ў пераглядзе тэорыі эвалюцыі пачатку XX-га стагоддзя, вядомым як сінтэтычная тэорыя эвалюцыі. За яго ўнёсак у біялогію Фішэр быў названы «найвялікшым з пераемнікаў Дарвіна».
| Рональд Фішэр | |
|---|---|
| Ronald Fisher | |
 Фішар у 1913 | |
| Дата нараджэння | 17 лютага 1890 |
| Месца нараджэння | Лондан, Вялікабрытанія |
| Дата смерці | 29 ліпеня 1962 (72 гады) |
| Месца смерці | Адэлаіда, Аўстралія |
| Месца пахавання | |
| Грамадзянства | |
| Жонка | Ruth Eileen Guinness[d] |
| Дзеці | George Fisher Fisher[d] |
| Род дзейнасці | матэматык, генетык, статыстык, астраном, біёлаг |
| Навуковая сфера | Статыстыка, генетыка і эвалюцыйная біялогія |
| Месца працы |
|
| Альма-матар | Кембрыджскі ўніверсітэт |
| Навуковы кіраўнік | Джэймс Хопвуд Джынс Ф.Дж.М. Стрэтан |
| Вядомыя вучні | George W. Snedecor[d] |
| Член у | |
| Узнагароды |  член Лонданскага каралеўскага таварыства[d]  Каралеўскі медаль[d] (1938)  Darwin–Wallace Medal[d] (1958) Крунаўская лекцыя[d] (1953) Guy Medal in Gold[d] (1946) |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
З 1919 года ён 14 гадоў працаваў на эксперыментальнай станцыі Ротамстэд. Там ён прааналізаваў велізарную колькасць даных, атрыманых з эксперыментаў над сельскагаспадарчымі культурамі з 1840-х гадоў, і распрацаваў дысперсійны аналіз (ANOVA). У наступныя гады ён набыў там рэпутацыю біястатыстыка.
Разам з Джонам Голдэйнам і Сьюалам Райтам Фішэр вядомы як адзін з трох заснавальнікаў папуляцыйнай генетыкі. Ён акрэсліў прынцып Фішэра, Фішэраву разбежнасць і гіпотэзу сексуальнага сына для тэорыі палавога адбору. Яго ўнёсак у статыстыку ўключае распаўсюджанне метаду максімальнай праўдападобнасці і вывядзенне ўласцівасцей ацэнак максімальнай праўдападобнасці, Фідуцыяльнае высноўванне, вывядзенне розных размеркаванняў выбаркі, стварэнне прынцыпаў планавання эксперыментаў і многае іншае.
Фішэр прытрымліваўся строгіх поглядаў на расу і еўгеніку, настойваючы на расавых адрозненнях. Нягледзячы на тое, што ён відавочна быў еўгеністам, існуюць спрэчкі наконт таго, ці падтрымліваў Фішэр навуковы расізм. Ён быў прафесарам еўгенікі лабараторыі Гальтана ва Універсітэцкім каледжы Лондана і рэдактарам Annals of Eugenics.
Маленства і адукацыя
Фішэр нарадзіўся ў Іст-Фінчлі ў Лондане, Англія, у сям’і сярэдняга дастатку; яго бацька, Джордж, быў паспяховым партнёрам у Robinson & Fisher, аўкцыяністам і гандляваў творамі мастацтва. Ён быў адным з блізнят (другі блізнюк нарадзіўся мёртвым) і самым малодшым дзіцём, меў трох сясцёр і аднаго брата. З 1896 па 1904 год, перш чым пераехаць у Стрэтэм, яны жылі ў Інверфорт-Хаўс у Лондане, дзе ў 2002 годзе English Heritage паставілі блакітную таблічку. Яго маці, Кейт, памерла ад вострага перытаніту, калі яму было 14 гадоў, а бацька страціў бізнес праз 18 месяцаў.
Дрэнны зрок на працягу ўсяго жыцця стаў прычынай адмовы ў службе ў Брытанскай арміі падчас Першай сусветнай вайны, але развіў яго здольнасць уяўляць матэматычныя задачы геаметрычна, а не пісьмова з дапамогай формул. Ён пайшоў у школу Хэроў ва ўзросце 14 гадоў і выйграў школьны медаль Нілда па матэматыцы. У 1909 годзе ён выйграў стыпендыю на вывучэнне матэматыкі ў каледжы Гонвіл-энд-Кіз у Кембрыджы. У 1912 годзе атрымаў першы дыплом па матэматыцы. У 1915 годзе ён апублікаваў артыкул «Эвалюцыя палавога выбару» аб палавым адборы і выбары партнёра.
Кар’ера
У 1913—1919 гадах Фішэр працаваў статыстыкам у лонданскім Сіці і выкладаў фізіку і матэматыку ў шэрагу школ-інтэрнатаў, марскім каледжы Тэмзы і ў Брэдфілдскім каледжы. Там ён пасяліўся са сваёй новай нявестай Эйлін Гінэс, ад якой у яго было два сыны і шэсць дачок.
У 1918 годзе ён апублікаваў работу «Карэляцыя паміж сваякамі на падставе мендэлеўскай спадчыннасці», у якой ён увёў тэрмін дысперсія і прапанаваў яго фармальны аналіз. Ён вылучыў канцэптуальную мадэль генетыкі, якая паказвае, што варыяцыі сярод фенатыпічных прыкмет, вымераных біястатыстыкамі, могуць узнікаць у выніку сумеснага дзеяння шматлікіх асобных генаў і, такім чынам, быць вынікам мендэлеўскай спадчыннасці. Гэта быў першы крок да стварэння папуляцыйнай генетыкі і колькаснай генетыкі, які прадэманстраваў, што натуральны адбор можа змяняць частоты алеляў у папуляцыі, прыміраючы яго перарывісты характар з паступовай эвалюцыяй. Джоан Бокс, біёграфка і дачка Фішэра, кажа, што Фішэр вырашыў гэтую праблему яшчэ ў 1911 годзе.
Эксперыментальная станцыя Ротамстэд, 1919—1933
У 1919 годзе Фішэр пачаў працаваць на эксперыментальнай станцыі Ротамстэд у Хартфардшыры, дзе застаўся на 14 гадоў. Яму прапанавалі пасаду ў лабараторыі Галтана ва Універсітэцкім каледжы Лондана пад кіраўніцтвам Карла Пірсана, але замест гэтага ён пагадзіўся на часовую працу ў Ротамстэд, каб даследаваць магчымасць аналізу велізарнай колькасці даных аб сельскагаспадарчых культурах, назапашаных з 1842 года з «Класічных палявых эксперыментаў». Ён прааналізаваў даныя, запісаныя на працягу многіх гадоў, і ў 1921 годзе апублікаваў «Даследаванні зменлівасці ўраджаю», яго першае прымяненне дысперсійнага аналізу (ANOVA). У 1928 годзе Джозэф Оскар Ірвін пачаў трохгадовую працу ў Ротамстэд і стаў адным з першых людзей, якія засвоілі інавацыі Фішэра. Паміж 1912 і 1922 гадамі Фішэр даследаваў (з дапамогай эўрыстычных доказаў) і значна папулярызаваў метад максімальнай праўдападобнасці.
У артыкуле Фішэра 1924 г. «Аб размеркаванні, якое ўтварае функцыі памылак некалькіх добра вядомых статыстык», прадстаўлены крытэрый хі-квадрат Пірсана і t-размеркаванне Ст'юдэнта Уільяма Госэта ў тым самым выглядзе, што і размеркаванне Гаўса, тут жа ён распрацаваў z-размеркаванне Фішэра, новы статыстычны метад, які часта ўжываецца як F-размеркаванне. Ён быў піянерам прынцыпаў планавання эксперыментаў, статыстыкі малых выбарак і аналізу рэчаісназначных даных[крыніца?].
У 1925 годзе ён апублікаваў «Статыстычныя метады для навуковых работнікаў», адну з самых уплывовых кніг XX-га стагоддзя па статыстычных метадах. Метад Фішэра — гэта метад зліцця даных або «мета-аналіз» (аналіз аналізаў). Гэтая кніга таксама папулярызавала р-значэнне, якое адыгрывае цэнтральную ролю ў яго падыходзе. Фішэр прапанаваў узровень p=0,05 у якасці мяжы статыстычнай значнасці, і прымяніў яго для нармальнага размеркавання (як двухбаковы крытэрый), атрымаўшы правіла двух стандартных адхіленняў. Вартасць 1,96, прыблізнага значэння 97,5 перцэнтыля нармальнага размеркавання, якое выкарыстоўваецца ў тэорыі імавернасцей і статыстыцы, таксама ўзнікла ў гэтай кнізе.
«Значэнне для якога P = 0.05, або 1 к 20, роўна 1.96 ці амаль 2; зручна карыстацца гэтым значэннем як мяжой для вырашэння ці прызнаваць адхіленне значным».
У Табліцы 1 кнігі ён даў больш дакладнае значэнне 1.959964.
У 1928 годзе Фішэр стаў першым, хто выкарыстаў ураўненні дыфузіі, каб паспрабаваць вылічыць размеркаванне частот алеляў і ацэнку генетычнага счэплівання ў папуляцыях метадам максімальнай праўдападобнасці.
У 1930 г. «Генетычная тэорыя натуральнага адбору» была ўпершыню апублікавана выдавецтвам Clarendon Press і прысвечана Леанарду Дарвіну. Гэта асноўная работа неадарвінаўскай сінтэтычнай тэорыі эвалюцыі, якая дапамагла акрэсліць папуляцыйную генетыку, заснаваную Фішэрам разам з Сьюалам Райтам і Дж. Б. С. Голдэйнам, і аднавіла незаўважаную ідэю Дарвіна пра палавы адбор .
Адзін з улюбёных афарызмаў Фішэра: «Натуральны адбор — гэта механізм стварэння надзвычай высокай ступені неімавернасці».
Слава Фішэра расла, і ён пачаў шмат падарожнічаць і чытаць лекцыі. У 1931 годзе ён правёў шэсць тыдняў у статыстычнай лабараторыі ў каледжы штата Аява, дзе чытаў тры лекцыі на тыдзень і сустракаўся з многімі амерыканскімі статыстыкамі, у тым ліку з Джорджам Снедэкорам. Зноў вярнуўся туды ў 1936 годзе[крыніца?].
Універсітэцкі каледж Лондана, 1933—1943
У 1933 годзе Фішэр стаў кіраўніком кафедры еўгенікі Лонданскага ўніверсітэцкага каледжа. У 1934 годзе стаў рэдактарам Annals of Eugenics (цяпер называецца Annals of Human Genetics).
У 1935 годзе ён апублікаваў «Планаванне эксперыментаў», які быў «таксама фундаментальным, [і спрыяў] статыстычнаму метаду і яго ўжыванню… Матэматычнае абгрунтаванне метадаў не падкрэслівалася, а доказы часта толькі намячаліся або ўвогуле апускаліся… [Гэта] прымусіла Генры Мана запоўніць прабелы строгай матэматычнай апрацоўкай» . У гэтай кнізе Фішэр таксама акрэсліў дэгустацыю чая лэдзі, цяпер вядомую схему статыстычнага рандамізаванага эксперыменту, які выкарыстоўвае дакладны крытэрый Фішэра і з’яўляецца першым апісаннем паняцця Фішэра аб нулявой гіпотэзе.
У тым жа годзе ён апублікаваў артыкул пра фідуцыяльны вывад і прымяніў яго для задачы Берэнса-Фішэра, рашэннем якой, прапанаваным спачатку Вальтэрам Берэнсам, а некалькімі гадамі пазней Фішэрам, было размеркаванне Берэнса-Фішэра.
У 1936 ён прадставіў набор даных кветак касача як прыклад для дыскрымінантнага аналізу.
У сваёй працы 1937 г. «Хваля прасоўвання выгадных генаў» ён прапанаваў ураўненне Фішэра ў кантэксце папуляцыйнай дынамікі для апісання прасторавага распаўсюджвання выгаднага алеля і даследаваў яго рашэнні. З гэтага таксама паўстала ўраўненне Фішэра-Калмагорава. У 1937 годзе ён наведаў Індыйскі статыстычны інстытут у Калькуце і аднаго яго супрацоўніка, які працаваў няпоўны працоўны дзень, П. Ч. Махаланобіса, часта вяртаючыся, каб заахвоціць яго развіццё. Ён быў ганаровым госцем на 25-годдзі інстытута ў 1957 годзе, калі ў ім было 2000 супрацоўнікаў.
У 1938 годзе Фішэр і Фрэнк Ейтс апісалі ператасоўку Фішэра-Ейтса ў сваёй кнізе «Статыстычныя табліцы для біялагічных, сельскагаспадарчых і медыцынскіх даследаванняў». Для апісання алгарытму выкарыстоўваліся аловак і папера; табліца выпадковых лікаў забяспечвала выпадковасць.
Кембрыджскі ўніверсітэт, 1943—1956
У 1943 г. разам з Аляксандрам Корбетам і Карынгтанам Вільямсам ён апублікаваў артыкул аб адноснай распаўсюджанасці відаў, у якім распрацаваў лагарыфмічнае размеркаванне каб адпавядаць двум розным наборам даных аб распаўсюджанасці. У тым жа годзе ён заняў пасаду кіраўніка на кафедры генетыкі імя Бэлфара, дзе ў 1948 годзе пачаў працаваць італьянскі даследчык Луіджы Лука Кавалі-Сфорца, які заснаваў падраздзяленне генетыкі бактэрый.
У 1936 годзе Фішэр выкарыстаў крытэрый хі-квадрат Пірсана для аналізу даных Мендэля і прыйшоў да высновы, што вынікі Мендэля былі занадта дасканалымі, мяркуючы, што ў даныя былі ўнесены карэктывы (наўмысныя або несвядомыя), каб назіранні адпавядалі гіпотэзе. Пазнейшыя аўтары сцвярджалі, што аналіз Фішэра быў памылковым, прапаноўваючы розныя статыстычныя і батанічныя тлумачэнні лікаў Мендэля. У 1947 годзе Фішэр разам з Сірылам Дарлінгтанам заснаваў часопіс Heredity, а ў 1949 годзе апублікаваў «Тэорыю інбрыдынгу».
У 1950 годзе Фішэр апублікаваў «Частоты генаў у кліне, якія вызначаюцца адборам і дыфузіяй». Ён распрацаваў вылічальныя алгарытмы для аналізу даных са сваіх збалансаваных эксперыментальных планаў, што ў розных выданнях і перакладах стала стандартным даведнікам для навукоўцаў у многіх дысцыплінах. У экалагічнай генетыцы ён і Эдмунд Форд паказалі, што сіла натуральнага адбору значна мацнейшая, чым меркавалася, і многія экагенетычныя сітуацыі (напрыклад, палімарфізм) падтрымліваюцца сілай адбору.
У гэты час ён таксама працаваў над супастаўленнем храмасом мышэй, разводзячы іх у лабараторыях у сваім доме.
Фішэр публічна выступіў супраць даследавання 1950 года, якое паказала, што курэнне тытуню выклікае рак лёгкіх, сцвярджаючы, што карэляцыя не азначае прычынна-выніковай сувязі. Цытуючы яго біёграфаў Ейтса і Мазера, «была выказана здагадка, што той факт, што Фішэр быў наняты ў якасці кансультанта тытунёвымі фірмамі ў гэтай спрэчцы, ставіць пад сумнеў каштоўнасць яго аргументаў. Гэта няправільная ацэнка чалавека. Ён быў не супраць прыняць фінансавую ўзнагароду за сваю працу, але прычынай яго цікавасці, несумненна, была яго нелюбоў і недавер да пурытанскіх тэндэнцый усіх відаў; і, магчыма, асабістае суцяшэнне, якое ён заўсёды знаходзіў у тытуні». Іншыя выказалі здагадку, што яго аналіз быў прадузяты праз прафесійныя канфлікты і яго ўласную любоў да курэння, бо ён быў заўзятым курцом трубкі.
У 1953 г. ён прачытаў круніянскую лекцыю па папуляцыйнай генетыцы.
Узімку 1954—1955 гадоў Фішэр сустрэўся з Дэбабрата Басу, індыйскім статыстыкам, які ў 1988 годзе напісаў: «Сваім доказам сэр Рональд спрабаваў знайсці кампраміс паміж двума полюсамі статыстыкі — Берклі і Баесам. Мае намаганні зразумець гэты кампраміс Фішэра прывялі мяне да прынцыпу праўдападобнасці».
Адэлаіда, 1957—1962
У 1957 годзе Фішэр на пенсіі эміграваў у Аўстралію, дзе працаваў старэйшым навуковым супрацоўнікам у аўстралійскай навукова-прамысловай даследчай арганізацыі Садружнасці (CSIRO) ў Адэлаідзе, Паўднёвая Аўстралія. У гэты час ён працягваў адмаўляць шкоду тытуню і прыцягнуў да сваёй справы нямецкага еўгеніка Отмара фон Фершуэра.
Пасля аперацыі па выдаленні раку тоўстай кішкі ён памёр ад пасляаперацыйных ускладненняў у шпіталі Каралевы Елізаветы ў Адэлаідзе ў 1962 годзе. Яго астанкі пахаваны ў Саборы Святога Пятра ў Адэлаідзе.
Спадчына
Сярод дактарантаў Фішэра Уолтэр Бодмер, Дэвід Джон Фіні, Эбенезер Лэйнг, Мэры Фрэнсіс Лаян і Кальямпудзі Радхакрышна Раа. Нягледзячы на тое, што Фішэр быў вядомым праціўнікам баесаўскай статыстыкі, ён быў першым, хто выкарыстаў тэрмін «баесаўскі» ў 1950 годзе. Генетычная тэорыя натуральнага адбору 1930 года часта цытуецца ў кнігах па біялогіі, у ёй акрэсліваюцца многія важныя канцэпцыі, такія як:
- Бацькоўскі ўнёсак — любыя бацькоўскія выдаткі (час, энергія і г.д.), якія прыносяць карысць аднаму нашчадку за кошт здольнасці бацькоў інвеставаць у іншыя кампаненты прыстасаванасці.
- Фішэрава разбежнасць, каб патлумачыць, як імкненне да фенатыпічнай прыкметы ў аднаго полу ў спалучэнні з прыкметай у іншага полу (напрыклад, хвост паўліна) стварае эвалюцыйную гіпертрафію прыкметы.
- Прынцып Фішэра, які тлумачыць, чаму ў прыродзе прапорцыя палоў збольшага 1:1.
- Рэпрадукцыйная каштоўнасць, якая вымярае ўклад асобіны пэўнага ўзросту ў будучы рост папуляцыі.
- Фундаментальная тэарэма натуральнага адбору Фішэра, якая сцвярджае, што «хуткасць павелічэння прыстасаванасці кожнага арганізма ў які-кольвек час роўная генетычнай дысперсіі яго прыстасаванасці ў гэты час».
- Геаметрычная мадэль Фішэра — эвалюцыйная мадэль уплыву памеру эфекту на прыстасаванасць спантанных мутацый, прапанаваная Фішэрам для тлумачэння размеркавання эфектаў мутацый, якія могуць спрыяць адаптыўнай эвалюцыі.
- Гіпотэза сексуальнага сына, якая мяркуе, што cамкі могуць выбіраць прывабных мужчын толькі таму, што яны прывабныя, такім чынам павялічваючы прывабнасць сваіх сыноў, якія прыцягваюць больш уласных партнёрак. Гэта супярэчыць тэорыям выбару партнёра самкай, заснаванымі на здагадцы, што самкі выбіраюць прывабных самцоў, бо прывабныя рысы карэлююць з жыццяздольнасцю самца.
- Мімікрыя — падабенства аднаго віду да другога, якое абараняе адзін ці абодва віды.
- Эвалюцыя дамінантнасці — сувязь паміж алелямі аднаго гена, пры якой уплыў на фенатып аднаго алеля маскіруе ўклад другога алеля ў тым самым локусе.
- Гетэразіготная перавага, якая, як было пазней выяўлена, часта грае ролю ў генетычным палімарфізме.
- Дэманстрацыя таго, што імавернасць мутацыі, якая павялічвае прыстасаванасць арганізма, памяншаецца прапарцыянальна велічыні мутацыі і што большыя папуляцыі генетычна разнастайнейшыя, таму яны маюць большы шанец на выжыванне.
Фішэр таксама вядомы за:
- Лінейны дыскрымінантны аналіз — абагульненне лінейнага дыскрымінанта Фішэра .
- Інфармацыя Фішэра, гл. таксама алгарытм ацэнкі, таксама вядомы як ацэнка Фішэра, і мінімальная інфармацыя Фішэра, — варыяцыйны прынцып, які пры ўжыванні з належнымі абмежаваннямі, неабходнымі для спраўджання эмпірычна вядомых чаканняў, вызначае найлепшае размеркаванне імавернасці, якое характарызуе сістэму.
- F-размеркаванне часта ўзнікае як нулявое размеркаванне статыстычнага крытэрыю, асабліва пры дысперсійным аналізе.
- Тэарэма Фішэра–Тыпета–Гнедэнкі
- Размеркаванне Фішэра–Тыпета
- Алгарытм ператасоўкі Фішэра–Ейтса
- Размеркаванне фон Мізеса–Фішэра
- Зваротная імавернасць — тэрмін, які Фішэр выкарыстаў у 1922 годзе, у кантэксце «фундаментальнага парадоксу зваротнай імавернасці» як крыніцы блытаніны паміж статыстычнымі тэрмінамі, якія азначаюць сапраўднае значэнне, якое падлягае ацэнцы, і фактычным значэннем, атрыманым шляхам ацэнкі, для якога магчымая хібнасць .
- Няроўнасць Фішэра
- Дастатковая статыстыка — статыстыка дастатковая ў дачыненні да статыстычнай мадэлі і звязанага з ёй невядомага параметра, калі «ніякая іншая статыстыка, якую можна вылічыць з той жа выбаркі, не дае дадатковай інфармацыі адносна значэння параметра».
- Нецэнтральнае гіпергеаметрычнае размеркаванне Фішэра — абагульненне гіпергеаметрычнага размеркавання, дзе верагоднасці выбаркі мадыфікуюцца вагавымі каэфіцыентамі.
- t-размеркаванне Ст'юдэнта, якое шырока выкарыстоўваецца ў статыстыцы.
- Канцэпцыя дапаможнай статыстыкі і паняцце (прынцып дапаможнасці), што трэба абумоўліваць дапаможную статыстыку.
Асабістае жыццё і перакананні
Фішэр ажаніўся з Эйлін Гінэс, ад якой у яго было два сыны і шэсць дачок. Яго шлюб распаўся падчас Другой сусветнай вайны, і яго старэйшы сын Джордж, лётчык, загінуў у баі. Яго дачка Джоан, якая напісала біяграфію свайго бацькі, выйшла замуж за статыстыка Джорджа Бокса.
Па словах Ейтса і Мазера, «яго вялікая сям’я, у прыватнасці, якая выхоўвалася ва ўмовах вялікіх фінансавых цяжкасцяў, была асабістым выражэннем яго генетычных і эвалюцыйных перакананняў». Фішэр быў адзначаны сваёй лаяльнасцю і лічыўся патрыётам, сябрам Царквы Англіі, палітычным кансерватарам, а таксама навуковым рацыяналістам. Ён заслужыў рэпутацыю нядбайнага да вопраткі чалавека і быў правобразам рассеянага прафесара. Ален Ор апісвае яго ў Boston Review як «глыбока набожнага англіканца, які, паміж заснаваннем сучаснай статыстыкі і папуляцыйнай генетыкі, пісаў артыкулы для царкоўных часопісаў». У 1955 годзе ў перадачы «Навука і хрысціянства» ён сказаў:
 | Звычка выказваць абстрактныя дагматычныя сцверджанні, вядома, не паходзіць з вучэння Ісуса, але была шырока распаўсюджанай хібай рэлігійных настаўнікаў у пазнейшыя стагоддзі. Я не думаю, што хрысціянская цнота веры павінна азначаць лёгкавернае прыняцце ўсіх падобных набожных сцверджанняў. Маладому верніку трэба шмат самападману, каб пераканаць сябе, што ён ведае тое, пра што насамрэч ведае, што неасвечаны. Безумоўна, гэта крывадушнасць, ад якой нас яўна перасцерагалі. |  |
Фішэр быў задзейнічаны ў працы Таварыства псіхічных даследаванняў.
Погляды на расу
Паміж 1950 і 1951 гадамі Фішэра разам з іншымі вядучымі генетыкамі і антраполагамі яго часу папрасілі пракаментаваць заяву, якую рыхтавала ЮНЕСКА на тэму «Прырода расы і расавых адрозненняў». Заява разам з каментарамі і крытыкай вялікай колькасці навукоўцаў, у тым ліку Фішэра, апублікаваная ў кнізе «Канцэпцыя расы: вынікі расследавання».
Фішэр быў адным з чатырох навукоўцаў, якія выступілі супраць гэтай заявы. Паводле яго ўласных слоў, пазіцыя Фішэра грунтуецца на «адным фундаментальным пярэчанні супраць Заявы», якое «разбурае сам дух усяго дакумента». Ён лічыць, што чалавечыя групы моцна адрозніваюцца «паводле сваёй прыроджанай здольнасці да інтэлектуальнага і эмацыйнага развіцця» і робіць з гэтага выснову, што «практычная міжнародная праблема заключаецца ў тым, каб навучыцца дружна дзяліцца рэсурсамі гэтай планеты з асобамі матэрыяльна рознай прыроды, і што гэтая праблема загароджваецца цалкам добранамернымі намаганнямі звесці да мінімуму рэальныя адрозненні, якія існуюць».
Меркаванні Фішэра ўдакладняюцца яго больш падрабязнымі каментарамі да раздзела 5 заявы, якія датычацца псіхічных адрозненняў паміж расамі. Раздзел 5 заканчваецца наступным чынам:
| | З навуковага пункту гледжання, аднак, мы зразумелі, што любая агульная псіхалагічная характарыстыка, хутчэй за ўсё, звязана з агульным гістарычным і сацыяльным фонам, і што такія характарыстыкі могуць зацямняць той факт, што ў розных папуляцыях, якія складаюцца з многіх тыпаў людзей, можна знайсці прыблізна аднолькавы дыяпазон тэмпераменту і інтэлекту. | |
З усёй заявы ў раздзеле 5 зафіксаваныя найбольш радыкальныя пункты гледжання. Было зафіксавана, што «стаўленне Фішэра… такое ж, як у Мёлера і Сцёртэванта». Крытыка Мёлера была запісаная больш падрабязна і было адзначана, што яна «прадстаўляе важны кірунак ідэй»:
| | Я цалкам згодны з галоўнай мэтай артыкула ў цэлым, якая, я так разумею, заключаецца ў тым, каб выявіць адносную нязначнасць такіх генетычных псіхічных адрозненняў якія могуць існаваць паміж расамі, у параўнанні з важнасцю псіхічных адрозненняў (паміж асобамі а таксама паміж народамі), выкліканых традыцыямі, навучаннем і іншымі аспектамі навакольнага асяроддзя. Аднак, у сувязі з прызнаным існаваннем некаторых фізічна выяўленых спадчынных адрозненняў прыкметнага характару паміж сярэднімі або медыянамі рас, было б дзіўна, калі б не існавалі таксама некаторыя спадчынныя адрозненні паміж гэтымі сярэднімі або медыянамі, якія б уплывалі на псіхічныя асаблівасці, якія развіваюцца ў пэўным асяроддзі. У той жа час, гэтыя разумовыя адрозненні звычайна могуць быць няважнымі ў параўнанні з адрозненнямі паміж асобамі адной расы... Для пераважнай большасці генетыкаў здаецца абсурдным меркаванне, што псіхалагічныя характарыстыкі падпарадкоўваюцца зусім іншым законам спадчыннасці або развіцця, чым іншыя біялагічныя характарыстыкі. Нягледзячы на тое, што на першыя характарыстыкі нашмат больш, чым на другія, уплывае асяроддзе ў выглядзе мінулага вопыту, яны павінны мець вельмі складаную генетычную аснову. | |
Словы Фішэра былі працытаваныя наступным чынам:
| | Калі вы просіце заўваг і прапаноў, мне прыйшла ў галаву адна, на жаль, фундаментальнага характару, а акурат тое, што Заява ў яе цяперашнім выглядзе, здаецца, праводзіць адрозненне паміж целам і розумам людзей, што, я думаю, беспадстаўна. Мне здаецца несумненным, што генныя адрозненні, якія ўплываюць на рост або фізіялагічнае развіццё арганізма, звычайна аднолькава ўплываюць на прыроджаныя схільнасці і здольнасці розуму. Фактычна, я павінен сказаць, змяняючы выснову (2) на старонцы 5, што «Даступныя навуковыя веды даюць трывалую аснову меркаваць, што групы чалавецтва адрозніваюцца сваёй прыроджанай здольнасцю да інтэлектуальнага і эмацыйнага развіцця», бачачы, што такія групы адрозніваюцца, несумненна, вельмі вялікай колькасцю сваіх генаў. | |
Фішэр таксама скончыў ліст 1954 года да Рэджынальда Гейтса, генетыка канадскага паходжання, які сцвярджаў, што розныя расавыя групы гэта розныя віды, словамі:
| | Мне шкада, што ў Паўночнай Амерыцы вядзецца прапаганда на карысць метысацыі, бо я ўпэўнены, што гэта не прынясе нічога, акрамя шкоды. Хіба гэта за межамі чалавечых намаганняў, каб даць і справядліва кіраваць роўнымі правамі для ўсіх грамадзян, не падманваючы сябе, што гэта эквівалентныя рэчы? | |
Амаль ва ўсіх працах Фішэра абмяркоўваюцца чалавечыя папуляцыі або чалавецтва ў цэлым без спасылкі на расу ці пэўныя расавыя групы, і ніводная з яго прац відавочна не падтрымлівае ідэю расавай перавагі або перавагі белай расы. Фішэр меў блізкія стасункі з індыйскім статыстыкам Махаланобісам і зрабіў значны ўклад у развіццё Індыйскага статыстычнага інстытута; а аспірантамі Фішэра былі Уолтэр Бодмер, дзіця яўрэйска-нямецкіх бацькоў, які ў маладосці ўцёк з нацысцкай Германіі, і Эбенезер Лэйнг, афрыканскі генетык з Ганы. Дэніэл Кеўлес, амерыканскі гісторык навукі, ахарактарызаваў Фішэра як «антырасісцкага кансерватара». Тым не менш, брытанскі гісторык Роберт Дж. Эванс, пішучы ў The New Statesman, сцвярджаў, што погляды Фішэра на еўгеніку і яго апазіцыя да заявы ЮНЕСКА аб генетычных расавых адрозненнях сведчыць пра расізм.
Еўгеніка
У 1911 годзе Фішэр стаў старшынёй-заснавальнікам Таварыства еўгенікі Кембрыджскага ўніверсітэта, сярод іншых членаў-заснавальнікаў якога былі Джон Мейнард Кейнс, Рэджынальд Панет і Гарацый Дарвін. Пасля таго, як улетку 1912 г. члены Кембрыджскага таварыства, у тым ліку Фішэр, кіравалі Першым міжнародным кангрэсам еўгенікі ў Лондане, усталявалася іх сувязь з Брытанскім таварыствам еўгенікі. Фішэр разглядаў еўгеніку як рашэнне надзённых сацыяльных і навуковых праблем, якія ахоплівалі і абумоўлівалі яго цікавасць як да генетыкі, так і да статыстыкі. Падчас Першай сусветнай вайны Фішэр пачаў пісаць рэцэнзіі на кнігі для The Eugenics Review і падахвоціўся браць на сябе ўсе такія рэцэнзіі для часопіса, быў наняты на няпоўны працоўны дзень.
Апошняя трэць «Генетычнай тэорыі натуральнага адбору» была засяроджана на еўгеніцы, прыпісваючы падзенне цывілізацый зніжэнню нараджальнасці іх вышэйшых класаў, і выкарыстоўвала даныя брытанскага перапісу 1911 года, каб паказаць адваротную залежнасць паміж нараджальнасцю і сацыяльным класам, што было часткова звязана, як сцвярджаў Фішэр, са зніжэннем фінансавых выдаткаў і, такім чынам, павышэннем сацыяльнага статусу маладзетных сем’яў. Ён прапанаваў скасаваць надбаўкі шматдзетным сем’ям з надбаўкамі прапарцыйнымі заробку бацькі. Ён служыў у некалькіх афіцыйных камітэтах па прасоўванні еўгенікі, у тым ліку ў Камітэце па легалізацыі еўгенічнай стэрылізацыі, які распрацаваў законапраект, накіраваны на абмежаванне нараджальнасці «ў высокай ступені разумова абмежаваных… якія складаюць дзесятую частку ўсяго насельніцтва». Было прапанавана, што гэтая палітыка дазволіць добраахвотную стэрылізацыю, і Фішэр быў супраць ідэі прымусовай стэрылізацыі.
Пачынаючы з 1934 года, Фішэр расчараваўся ў Таварыстве еўгенікі праз занепакоенасць тым, што яго дзейнасць усё больш нацэлена ў палітычным, а не ў навуковым кірунку; ён афіцыйна аддзяліўся ад Таварыства ў 1941 годзе.
Фішэр трымаўся прыхільнага стаўлення да еўгенікі нават пасля Другой сусветнай вайны, калі напісаў паказанні на карысць звязанага з нацыстамі еўгеніка Отмара фон Фершуэра, вучнем якога быў Ёзеф Менгеле, які праводзіў эксперыменты ў Асвенціме. Фішэр пісаў, што хаця нацысты выкарыстоўвалі працы Фершуэра для навуковай падтрымкі сваёй ідэалогіі, гэта было «хутчэй няшчасцем [Фершуэра], чым яго віной, што расавая тэорыя была часткай нацысцкай ідэалогіі», і што ён не сумняваўся, што нацыянал-сацыялістычная партыя, «нягледзячы на свае забабоны», таксама «шчыра жадала прынесці карысць нямецкаму расаваму фонду, асабліва шляхам ліквідацыі відавочна непаўнацэнных», і што ён акажа «сваю падтрымку такому руху», аднак гэта можа быць зроблена праз добраахвотную стэрылізацыю, а не пакаранне. Цягам дзесяцігоддзяў ён вёў вялікую перапіску з фон Фершуэрам, якая захоўваецца ва ўніверсітэце Адэлаіды.
Прызнанне
Ацэнка навуковых заслуг
Фішэр быў абраны ў Каралеўскае таварыства ў 1929 годзе. У 1952 годзе каралева Лізавета II прызначыла яму званне рыцара-бакалаўра, і ў 1958 годзе Лонданскае Лінееўскае таварыства ўзнагародзіла яго медалём Дарвіна-Уолеса.
Ён атрымаў медаль Коплі і Каралеўскі медаль, быў запрошаным дакладчыкам Міжнароднага кангрэсу матэматыкаў (ICM) у 1924 годзе ў Таронта і ў 1928 годзе ў Балонні.
У 1950 годзе Морыс Уілкс і Дэвід Уілер выкарысталі вылічальную машыну EDSAC для развязання дыферэнцыяльнага ўраўнення з частотамі генаў, выкладзенымі ў артыкуле Рональда Фішэра. Гэта было першае выкарыстанне камп’ютара для задачы ў галіне біялогіі. Размеркаванне Кента (таксама вядомае як размеркаванне Фішэра-Бінгема) было названа ў гонар яго і Крыстафера Бінгема ў 1982 годзе, а ядро Фішэра было названа ў гонар Фішэра ў 1998 годзе.
R. A. Fisher Award and Lectureship — штогадовая лекцыйная прэмія паўночнаамерыканскага Камітэта прэзідэнтаў статыстычных таварыстваў (COPSS), заснаваная ў 1963 годзе, пакуль у 2020 годзе назва не была зменена на прэмію COPSS Distinguished Achievement Award and Lectureship. 28 красавіка 1998 года малая планета 21451 Фішэр была названая ягоным імем .
У 2010 годзе Кафедра статыстычнай генетыкі Р. А. Фішэра (англ.: R.A. Fisher Chair in Statistical Genetics) была створана ва Універсітэцкім каледжы Лондана каб прызнаць надзвычайны ўклад Фішэра як у статыстыку, так і ў генетыку.
Андэрс Халд назваў Фішэра «геніем, які практычна ў адзіночку стварыў асновы сучаснай статыстычнай навукі», у той час як Рычард Докінз назваў яго «найвялікшым біёлагам з часоў Дарвіна»:
| | Ён быў не толькі самым арыгінальным і канструктыўным са стваральнікаў неадарвінаўскага сінтэзу, Фішэр таксама быў бацькам сучаснай статыстыкі і планавання эксперыментаў. Такім чынам, можна сказаць што ён даў даследчыкам у галіне біялогіі і медыцыны найбольш важныя даследчыя прылады, а таксама сучасную версію цэнтральнай тэарэмы біялогіі. | |
Джэфры Мілер сказаў пра яго:
| | Для біёлагаў ён быў архітэктарам «сучаснага сінтэзу», які выкарыстоўваў матэматычныя мадэлі для інтэграцыі мендэлеўскай генетыкі з тэорыямі селекцыі Дарвіна. Для псіхолагаў Фішэр быў вынаходнікам розных статыстычных крытэрыяў, якія да гэтага часу павінны выкарыстоўвацца, калі гэта магчыма, у псіхалагічных часопісах. Для фермераў Фішэр быў заснавальнікам эксперыментальных сельскагаспадарчых даследаванняў, які выратаваў мільёны людзей ад голаду дзякуючы праграмам рацыянальнай селекцыі сельскагаспадарчых культур. | |
Пераацэнка яго спрэчных поглядаў на расу і еўгеніку
У чэрвені 2020 года каледж Гонвіл-энд-Кіз абвясціў, што вітраж 1989 года, прысвечаны працы Фішэра, будзе выдалены праз яго сувязь з еўгенікай. У тым жа месяцы кампанія Rothamsted Research выпусціла заяву, у якой асуджаецца ўдзел Фішэра ў еўгеніцы, і заявіла, што «Rothamsted Research і Lawes Agricultural Trust катэгарычна адмаўляюцца ад выкарыстання псеўданавуковых аргументаў для падтрымкі расісцкіх або дыскрымінацыйных поглядаў». Жылы корпус, пабудаваны ў 2018 годзе і раней названы яго імем, пазней быў перайменаваны. Універсітэцкі каледж Лондана таксама вырашыў выдаліць яго імя з Цэнтра вылічальнай біялогіі.
Бібліяграфія
Поўная бібліяграфія навукоўца знаходзіцца ў бібліятэцы універсітэта Адэлаіды (Аўстралія):
Выбраныя артыкулы
- «Frequency distribution of the values of the correlation coefficient in samples from an indefinitely large population» Архівавана 6 снежня 2022. Biometrika, 10: 507—521. (1915)
- «The Correlation Between Relatives on the Supposition of Mendelian Inheritance» Trans. Roy. Soc. Edinb., 52: 399—433. (1918).
- «On the mathematical foundations of theoretical statistics» Philosophical Transactions of the Royal Society, A, 222: 309—368. (1922)
- «On the dominance ratio» Proc. Roy. Soc. Edinb., 42: 321—341. (1922)
- «On a distribution yielding the error functions of several well known statistics» Proc. Int. Cong. Math., Toronto, 2: 805—813. (1924)
- «Theory of statistical estimation» Proceedings of the Cambridge Philosophical Society, 22: 700—725 (1925)
- «Applications of Student’s distribution» Metron, 5: 90-104 (1925)
- «The arrangement of field experiments» J. Min. Agric. G. Br., 33: 503—513. (1926)
- «The general sampling distribution of the multiple correlation coefficient» Proceedings of Royal Society, A, 121: 654—673 (1928)
- «Two new properties of mathematical likelihood» Proceedings of Royal Society, A, 144: 285—307 (1934)
Кнігі
- Statistical Methods for Research Workers (1925) ISBN 0-05-002170-2.
- The Genetical Theory of Natural Selection (1930) ISBN 0-19-850440-3.
- The design of experiments (1935) ISBN 0-02-844690-9
- Statistical tables for biological, agricultural and medical research (1938, сааўтар: Frank Yates)
- The theory of inbreeding (1949) ISBN 0-12-257550-4, ISBN 0-05-000873-0
- Contributions to mathematical statistics, John Wiley, (1950)
- Statistical methods and scientific inference (1956) ISBN 0-02-844740-9
- Collected Papers of R.A. Fisher (1971—1974). Five Volumes. University of Adelaide. ISBN 0-909688-00-1, 090968801X, 0909688028, 0909688036, 0909688044
Зноскі
The targets (one-figure numbers and letters of the alphabet) were pasted on the backs of visiting cards, which were put into random order either by shuffling or by the use of random number tables loaned us by Professor Sir Ronald Fisher.
Fisher worked as he did because he was an ardent eugenist. (original italics) ... Careful study of Fisher's writings, moreover, enables one to establish strong connections between the problems that Fisher faced qua eugenist and the work in genetics outlined above.
Amemorandum was accordingly circulated to the Council signed by Dr. R.A. Fisher, Professor Huxley, Dr. J.A. Ryle, Mr. E.J. Lidbetter, and myself, asking for authorization to form a sub-committee, the aim of which would be to secure the legalization of eugenics sterilization. The memorandum was unanimously approved by the Council, and in this way the nucleus of the existing Committee for Legalizing Eugenic Sterilization was formed.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская article Рональд Фішэр, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Матэрыял даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначана іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.