N

A N (ene) ye a catorcena letra de l'alfabeto aragonés y a oncena consonant.

N
N
A B C D E
F G H I J
K L M N Ñ
O P Q R S
T U V W X
Y Z
Digrafos
ch gu ix ll ny
qu rr
Atros simbolos
Ç l·l nn tz

Historia

Se corresponde con a letra N de l'alfabeto latino u romano. A letra semitica Nûn yera probablement a imachen d'una serpient. A n ye l'orichen d'a virguliella (~).

Hieroglifico
(Fonograma N)
Hieroglifico
(serpient Dy)
Proto-Semitico
N
Fenicio
N
Griego
Nu
Etrusco
N
Latino
N
n
I10
N  N  N  N  N 

En aragonés

Representa en aragonés o fonema alveolar nasal sonoro /n/: nino (['nino]), nieu (['njew]), nuquera ([nu'keɾa]), amanar ([ama'naɾ]), onso (['onso]), trencar ([treŋ'kaɾ]), chent (['tʃen]), manguant ([maŋ'gwan]), fan ([fan]), puyan (['puyan]), ferán ([fe'ɾan]), arna (['aɾna]).

En variedaz de l'aragonés como o chistabín, o ribagorzano y, en bella mida, a parla de Tella, as formas verbals de primera persona de plural rematadas en nasal s'escriben con –m cuan presentan una acentuación oxitona: mincham, farem, adubim, podiam, etc. y con –n cuan ye proparoxitona: minchaban, farían, adubisen, yeren. Isto se manifiesta en os tiempos verbals imperfectos y condicionals, y en bella zona tamién en o present de subchuntivo, mientres que en atras zonas de l'aragonés se da solucions en -mos (minchamos, faremos, adubimos, podiamos) y en -nos (minchábanos, faríanos, adubísenos, yéranos). S'escribe en as parlas en que se mantienen as formas etimolochicas: fébamos, febamos, febam; cantaríamos, cantárbamos, cantariamos, cantaríam; fésemos, fesemos, ficiéramos, fesem.

En dialecto belsetán y en bels toponimos, cultismos u estrancherismos se presenta tamén a variant cheminada nn d'ista letra: baranna ([ba’ɾanna]), capanna ([ka’panna]), brenna ([’bɾenna]), penna ([’penna]), ninno ([’ninno), lanna ([’lanna]), Tendennera ([tenden’neɾa]), cannabis ([kan’naβis]), innato ([in’nato]).

Referencias

Vinclos externos

Tags:

N HistoriaN En aragonésN ReferenciasN Vinclos externosNAlfabeto aragonésConsonantLetra

🔥 Trending searches on Wiki Aragonés:

Academia d'a Luenga AragonesaSetioBenásBahamasNacionalismoCasa d'a Ciudat de TarazonaEstaus UniusFundación WikimediaKenyaPeitoIdioma francésCeltibersCarmina Paraíso SantolariaCurrón (arquitectura)Robert OppenheimerGubiernoPaco Martínez SoriaCorrient alternaSant ChorcheSieglo IButt plugPuntoHartford (Connecticut)Astur-leyonésCleopatra VIIPielFingeringLista de municipios d'a provincia de ZamoraLiteratura2008MusicoArteVerroDos puntosHusarMaellaZapoUcraínaOntinaVal d'AránSegunda Guerra MundialSierra d'el RayoVulvaBanda Sonora OrichinalCefaleaOrgasmoProtestantismoLista de municipios d'a provincia de Burgos24 d'abrilyogaCine d'aventurasCasablanca (cinta)Idioma castellanoCristianismoChineroGriego antigoLinuxMuerteBiquipediaCine de dramaTiempo Universal Coordinau🡆 More