Llandudoch: Pentref yn Sir Benfro

Dogmaels). Saif ar lan orllewinol aber Afon Teifi, gyferbyn a thref Aberteifi ac ar y ffordd B4546. Gefeilliwyd Llandudoch a Tredarzeg yn Llydaw.

Llandudoch

Rhai o adeiladau Abaty Llandudoch.
Math	pentref, cymuned
Daearyddiaeth
Sir	Sir Benfro
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	52.0808°N 4.6786°W
Cod SYG	W04000467
Cod OS	SN165459
Gwleidyddiaeth
AC/au	Paul Davies (Ceidwadwyr)
AS/au	Stephen Crabb (Ceidwadwr)
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Ceir eisteddfod gadeiriol flynyddol yma. Mae Llwybr Arfordir Sir Benfro yn dechrau gerllaw. Hyd yn ddiweddar roedd y ffin rhwng Sir Benfro a Sir Ceredigion yn mynd trwy'r pentref, ond yn 2002 pasiwyd mesur i roi'r pentref i gyd yn Sir Benfro.

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Paul Davies (Ceidwadwyr) ac yn Senedd y DU gan Stephen Crabb (Ceidwadwr).

 

Yn 987 anrheithiwyd y lle gan y Daniaid.

Yr adeilad mwyaf diddorol yma yw adfail Abaty Llandudoch, a sefydlwyd gan fynachod Urdd y Tironiaid o Ffrainc yn 1115 ar safle clas Celtaidd cynharach. Yn yr eglwys, y drws nesaf i'r abaty, mae Carreg Sagranus, sydd wedi bod yn bwysig iawn i ysgolheigion fel allwedd i fedru dehongli arysgrifau Ogam. Mae'r arysgrif Ladin arni yn coffáu Sagarani fili Cunotami, ac mewn Ogam Sagrani maqi Cunatami (Sagranus fab Cunotamus).

Yn 1091 cafwyd brwydr fawr yma lle lladdodd Rhys ap Tewdwr Gruffudd ap Maredudd.

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn: