Lithiwm

Dyma'r metel ysgafnaf ac fel pob un o'r grwp mae'n adweithio'n sydyn ac mae'n fflamadwy iawn. Oherwydd hyn, caiff ei storio fel arfer mewn olew. Pan gaiff ei dorri, mae'n lliw metalig, ond mae'r lliw'n pylu'n sydyn pan ddaw i gyffyrddiad gyda'r aer o'i gwmpas, gan droi'n ddu.

helium ← lithium → beryllium H ↑ Li ↓ Na 3Li Y Tabl Cyfnodol
Ymddangosiad
arian golau (Fe'i gwelir yma'n arnofio mewn olew) Llinellau sbectral lithiwm
Nodweddion cyffredinol
Enw, symbol, rhif	lithium, Li, 3
Ynganiad	/ˈlɪθiəm/ LI-thee-əm
Teulu'r elfennau	Metel alcalïaidd
Grŵp, cyfnod, bloc	1, 2, s
Rhif atomig	6.941(2)
Patrwm yr Electronnau	1s2 2s1 or [He]2s1
Electronnau / cragen	2, 1 (Image)
Nodweddion ffisegol
Stâd	solid
Dwysedd (oddeutu tymheredd yr ystafell)	0.534 g·cm−3
Dwysedd hylif / Ymdoddbwynt	0.512 g·cm−3
Ymdoddbwynt	453.69 K, 180.54 °C, 356.97 °F
Berwbwynt	1615 K, 1342 °C, 2448 °F
Pwynt critigol	(extrapolated) 3223 K, 67 MPa
Enthalpi ymdoddiad Gwres o ymdoddi	{{{heat fusion 2}}} kJ·mol−1
Enthalpi anweddiad	Vapor pressure
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 797 885 995 1144 1337 1610
Nodweddion Atomig
cyflwr ocsidiad	+1, -1 (strongly basic oxide)
Electronegativity	0.98 (Graddfa Pauling)
Ionization energies	1st: 520.2 kJ·mol−1
	2: 7298.1 kJ·mol−1
	3ydd: 11815.0 kJ·mol−1
Radiws atomig	152 pm
Radiws cofalent	128±7 pm
Radiws Van der Waals	182 pm
Amrywiol
Strwythyr y crisal	body-centered cubic
Magnetic ordering	paramagnetic
Gwrthedd trydanol	(20 °C) 92.8 nΩ·m
Dargludiad Thermal	84.8 W·m−1·K−1
Ehangiad thermal	(25 °C) 46 µm·m−1·K−1
Cyflymder sain	(20 °C) 6000 m·s−1
Modwlws Young	4.9 GPa
Modwlws Shear	4.2 GPa
Modwlws Bulk	11 GPa
Graddfa caledwch Mohs	0.6
CAS registry number	7439-93-2
Most stable isotopes
Main article: Isotopes of lithium
iso NA half-life DM DE (MeV) DP 6Li 7.5% 6Li is stable with 3 neutrons 7Li 92.5% 7Li is stable with 4 neutrons 6Li content may be as low as 3.75% in natural samples. 7Li would therefore have a content of up to 96.25%.
v t e · r

Oherwydd ei adweithiad uchel, nid yw ar gael mewn ffurf naturiol ar y blaned, dim ond mewn yn rhan o gymysgedd o fetalau eraill, a'r rheiny fel arfer yn eionig. Fe'i ceir hefyd yn nŵr y môr a gellir ei gynaeafu ohono ac o glai. Mewn diwydiant defnyddir electrolysis i'w insiwleiddio (ei wahanu) oddi wrth cymysgedd o lithiwm clorid a potasiwm clorid.

Defnyddir tri chwarter y lithiwm a gynhyrchir yn fydeang ar gyfer batris lithiwm a batri lithiwm-ion. Defnyddir y rhain yn gynyddol i yrru ceir trydan fel rhai Tesla, ffonau clyfar a thabledi digidol. Mae un o'r chwareli mwyaf sy'n echdynnu'r metalau o'r ddaear yng Ngogledd Mecsico.

Chwiliwch am lithiwm
yn Wiciadur.