زەمبیلفرۆش

یەکەم جار فەقێی تەیران نووسیویەتەوە. چیرۆکەکە بە چەندین شێواز گێڕدراوەتەوە و چەندین ڕەوایەتی ھەیە. لە زۆرێک لەم ڕەوایەتانەدا دەروێشێکی دەستپاک کە زەمبیل دەفرۆشێت کاراکتەری سەرەکیی داستانەکەیە. ژنی پادشای شارەکە دەیبینیت و ئەوینداری دەبێت. زەمبیلفرۆش داوای ژنی پاشا ڕەد دەکاتەوە، چون ژن و مناڵی ھەیە و پیاوێکی لەخوداترسە. لە کۆتایی چیرۆکەکەدا زەمبیلفرۆش خۆی لەسەر قەڵای پاشاوە فڕێ دەداتە خوارەوە کە تووشی خەیانەت نەبێت. خودا نزای لێ قەبوڵ دەکات و یارمەتیی دەدات و جیبریل دەنێرێت کە نەھێڵێت بکەوێتە خوارەوە و بمرێت. بەھۆی ئەوەی کە ژنی پادشا ئیدی ڕێ نادات زەمبیلفرۆش ژن و منداڵی خۆی ببینیت. ئەم ڕەوایەتە لە شوێنێک بۆ شوێنێکی ترەوە جیاوازیی ھەیە.

 

ناوی زەمبیلفرۆش میر سەعید کوڕی میر حەسەن پاشای دیاربەکر بووە. میر سەعید لاوێکی زۆر شۆخ و شەنگ و جوان بووە و ھەر کەسێک چاوی پێ کەوتبا، دڵی دەبرژا. میر سەعید زۆر حەزی لە ڕاو و نێچیر کردووە و ژیانێکی خۆشی ڕابردووە، ھەتا ڕۆژێک، کاتێک بۆ ڕاو دەچیتە دەرەوەی زاخۆیە، لە نزیک گۆڕستانێک دەبینێت کۆمەڵێک خەڵک، خەریکن مردوویێکی دەنێژن. میر سەعید دەپرسێت ئەوە کێیە؟ دەبینێت جەوانێکی چاردە ساڵەیە و دەڵێت ئایا منیش دەمرم و بەم شێوەیە دەمنێژن؟

ئەم ڕووداوە کار دەکاتە سەر باری دەروونی میر سەعید و بەرەو ژیانی دەروێشی دەیبات. میرسەعید پاشایەتی وەلا دەنێت و دەست لە خۆشییەکانی دونیا ھەڵدەگرێت بەرەو عەبدایەتی و دەروێشی و خوداترسی دەڕوات. شاری دیاربەکر بەجێ دێڵیت و دەڕواتە مێردین و لەوێ دەبێتە زەمبیلفرۆش و ژیانی خۆی و خێزانەکەی لەڕێی دروستکردنی زەمبیل و زەمبیل فرۆشتنەوە بەڕێ دەبات.

دەڵێت:

ڕۆژێک کە کۆڵان بە کۆڵان دەگەڕێت زەمبیلەکان (سەلکان) بفرۆشێت، خاتوونی پادشا چاوی پێ دەکەوێت و ئەوینداری دەبێت و بە نۆکەرەکەی دەڵێت بچێت و زەمبیلفرۆش بانگ بکات و بیھێنیت و کە ھاتە ناو قەسرەکە، دەرکەی لێ دادێخیت. بەڵام زەمبیلفرۆش مرۆڤێکی خوداناس و دەروێش بوو خۆی لە خاتوون دوور کردەوە و ناچار بوو خۆی لە سەربانی قەسرەوە فڕێ بداتە خوارەوە. خاتوون نۆکەرەکانی نارد بە شوێنییەوە ھەتا گەیشتنە کن ماڵی زەمبیلفرۆش. خاتوون ھاوژینی زەمبیلفرۆشی ڕازی کرد جلەکانیان لەگەڵ یەکتری بگۆڕنەوە، ھەتا بتوانیت زەمبیلفرۆش بخەڵەتێنیت، بەڵام نەیتوانی بەم ئامانجە بگات.

چەند بەیت لە وتووێژی زەمبیلفرۆش و خاتوون:

خاتوون دەڵێ:

زەمبیلفرۆش دەڵێت:

ژمارەیەکی زۆر لە گۆرانیبێژانی کورد وەکوو محەممەد عارف جزیری، کاراپەتێ خاچۆ، شڤان پەروەر و … چیرۆکی زەمبیلفرۆشیان بە گۆرانی وتووەتەوە.