کۆمەڵەی کۆمۆنیست
کۆمەڵەی کۆمۆنیست (بە ئەڵمانی : Bund der Kommunisten ) پارتێکی سیاسی نێودەوڵەتی بوو کە لە ١ی حوزەیرانی ١٨٤٧ لە لەندەن، ئینگلتەرا دامەزرا.
کۆمەڵەکە لە ئەنجامی یەکگرتنی کۆمەڵەی دادپەروەران کە کارل شاپەر سەرۆکایەتی دەکرد و کۆمیتەی نووسەرانی کۆمۆنیست لە برۆکسل، بەلجیکا پێکهێنرا، کە تیایدا کارل مارکس و فریدریش ئەنگڵس کەسایەتی باڵادەست بوون. کۆمەڵەی کۆمۆنیست وەک یەکەمین حیزبی مارکسیستی دادەنرێت و هەر بە ناوی ئەم گرووپە بوو کە مارکس و ئەنگڵس مانیفێستی کۆمۆنیستیان لە کۆتایی ساڵی ١٨٤٧ نووسی. کۆمەڵەی کۆمۆنیستەکان لە تشرینی دووەمی ١٨٥٢ بە فەرمی هەڵوەشایەوە، دوای دادگاییکردنی کۆمۆنیستەکانی کۆڵن.
مێژوو
پاشخان
لە ماوەی دەیەی ساڵانی ١٨٤٠دا، وشەی "کۆمۆنیست" بە شێوەیەکی گشتی بەکارهێنرا بۆ وەسفکردنی ئەو کەسانەی کە گوایە لە باڵی چەپی یانەی جاکۆبینەکانی شۆڕشی فەرەنسا هاتوون. ئەم مەیلە سیاسییە خۆی وەک میراتگری بیردۆزی یەکسانیخوازیی ساڵی ١٧٩٥ بە سەرۆکایەتی گراکوس بابیوف دەبینی.
بیرمەندی فەرەنسی ئیتیان کابێت ئیلهامبەخش بوو بۆ خەیاڵ بە ڕۆمانێک سەبارەت بە کۆمەڵگایەکی یۆتۆپیایی کە لەسەر بنەمای بەرهەمهێنانی هاوبەش دامەزراوە بە ناوی Voyage en Icarie (١٨٣٩). لویس ئۆگست بلانکیی شۆڕشگێڕ مشتوومڕی ئەوەی هێنایە باس کە زۆرینەی خەڵک کۆبکاتەوە لە دژی "دەوڵەمەندەکان"، دەست بەسەر حکومەتدا بگرێت لە کودەتایەکدا و دواتر سیستمێکی ئابووریی یەکسانیخوازی نوێ دابمەزرێنێت.
کۆمەڵێک لە ئەڵمانییەکان لە پاریس بە سەرۆکایەتی کارل شاپەر, خۆیان لە شێوەی کۆمەڵگەیەکی نهێنیدا ڕێکخست کە بە کۆمەڵەی دادپەروەران (Bund der Gerechten) ناسراو بوو و بەشدارییان لە یاخیبوونێکی ئایاری ١٨٣٩ لە پاریس کرد لە هەوڵێکدا بۆ دامەزراندنی کۆمارێکی کۆمەڵایەتی. دوای شکستەکەی ڕێکخراوەکە ناوەندەکەی گواستەوە بۆ لەندەن، لە هەمان کاتدا ڕێکخراوە ناوخۆییەکانی لە زیوریخ و پاریس پاراست.
شۆڕش لە ئاسمانی زۆرێک لە دەسەڵاتە پاشایەتییەکانی ئەوروپادا بوو.
ئەندامە دیارەکان
- ماتیڵد فرانزیسکا ئانێکێ
- هاینریچ باوەر
- یۆهان بایر
- هێرمان هاینریچ بێکەر
- یۆهان فیلیپ بێکەر
- ئەدۆلف بێرمباخ
- فریدریش هاینریچ کارل بۆبزین
- کارل هاینریچ برۆگەرمان
- کارل ڤۆن بروهن
- هاینریچ بێرگەرز
- ڕۆلاند دانیێڵز
- ئۆسڤاڵد دیتز
- کۆلێت دۆبسۆن کۆلێت
- ئێرنست درۆنکە
- یۆهان ئێکاریۆس
- فریدریش ئێنگڵس
- کارل لودویگ یۆهان دی ئیستەر
- ئاگۆست هێرمان ئیڤەربێک
- فێردیناند فرێیلیگرات
- ئاگۆست گێبێرت
- ئەندرێاس گۆتشاڵک
- کارل تیۆدۆر فێردیناند گرون
- تیۆدۆر هاگن
- هێرمان ویلهێلم هاوپت
- یۆهان جۆزێف یانسن
- ئەلبێرت لیمان
- ویلهێلم لیبکنێخت
- کارل مارکس
- فریدریش ویلهێلم ئەڵمانی ماوەر
- جۆزێف مۆڵ
- پیتەر نۆثونگ
- کارل پفاندەر
- جاکۆب لوکاس شابێلیتز
- کارل شاپەر
- ئەلێکساندەر شیمێلپفێنیگ
- کۆنراد شرام
- سێباستیان سیلەر
- جۆرج وێرس
- ویلهێلم کریستیان وایتلینگ
- جۆزێف وایدێمایەر
- ئێدگار ڤۆن وێستفالین
- ئاگۆست ویلچ
- فێردیناند وۆڵف
- ویلهێلم وۆڵف
سەرچاوەکان
بەستەری دەرەکی
- کۆمەڵەی کۆمۆنیست، ١٨٤٧ - ١٨٥٠ ، بەڵگەنامەکانی کۆمەڵەکە لە ماڵپەڕی Marxists.org .
- ئاشکراکردنەکان سەبارەت بە دادگاییکردنی کۆمۆنیستەکان لە کۆڵن لە نووسینی کارل مارکس.
- Bund der Geächteten (بە ئەڵمانی)
This article uses material from the Wikipedia Soranî / کوردی article کۆمەڵەی کۆمۆنیست, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ناوەرۆک لەبەردەستە لەژێر CC BY-SA 4.0دا، مەگەر پێچەوانەی وترابێ. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Soranî / کوردی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.