سەعدی

سەعدی لەو کەسانەیە کە لە ھۆنراوە و پەخشانی فارسیدا دەستی باڵای ھەبووە.

سەعدی
Saadi in a Rose garden, from a Mughal manuscript of his work Gulistan, c. 1645
سعدی شیرازی
لەدایکبوون	بەن. ١٢١٠  شیراز (Khwarezmian Empire)
مەرگ	٩ی کانوونی یەکەمی ١٢٩٢  (بە تەمەنی ھەڵە: Need valid year, month, day ) شیراز
گۆڕ	Saadi Mausoleum
زانکۆ	Al-Nizamiyya of Baghdad
پیشە	شاعیر، نووسەر
کارەکان	Bostan، Gulistan
شێواز	ghazal

سەعدی لە ساڵی ٦٠٦ی کۆچی مانگی لە بنەماڵەیەکی زانایانی ئایینی لە شیرازدا لە دایک بووە و دوای خوێندنی زانستە باوەکانی ئەو سەردەمە سەفەری زۆری بە وڵاتانی جۆراوجۆردا کردووە (ئەم خاڵە لە شیعرەکانییەوە دەردەکەوێت). سەعدی لە ساڵی ٦٩١ی کۆچی لە شیرازدا کۆچی دواییی کردووە و ھەر لەوێ نێژراوە.

• بووستان، کتێبێکی شیعری فارسییە لە بارەی ئەخلاق و دین و سیاسەت. داڕشتنی ھۆنراوەکانی ئەم دیوانە بە شێوەی چیرۆکەشیعری ئامۆژگارییانەن.
• گوڵستان، کتێبێکی شیعر و پەخشانی فارسییە لە بارەی ئەخلاق و دین و سیاسەت و لە کۆنەوە لە ھەموو جێی کوردستاندا فەقێیەکان دەیانخوێند. بە شێوەی چیرۆکبێژی داڕێژراوە و وشەپاراوی و ڕستەی قایم و قووڵ و مانای پوخت و پاراو لە دیارترین تاییەتمەندییەکانی ئەم کتێبەن.
• غەزەلیات (کۆی غەزەلەکانییەتی، سەعدی بە مامۆستای غەزەلی عاشقانە ناسراوە)
• موفرەدات
• غەزەلیات

ئەم کتێبانە لە سەعدی وەرگێراوەتەوە سەر زمانی کوردی.

• سەعدی، موسلیح ئیبن عەبدوڵڵا. بۆستانی سەعدی، وەرگێڕانی عەبدولسەلام مودەڕیسی (خانی)، ورمێ: بکەی بڵاوکردنەوەی حوسێنیی ئەسل، ١٣٩٦.
• سەعدی، مێرگوڵانی ژین، وەرگێڕانی عومەر ساڵحی ساحێو، سنە: زانکۆی کوردستان، ٢٠١٥.
• شەرحی بوستانی سەعدی، وەرگێرانی محەممەد ئەمین ئەمینیان (سەردەشت)، سنە: بڵاوکردنەوەی کوردستان، ٢٠١٥.
• سەعدی، گوڵستانوو سەعدی، وەرگێڕان بە کوردیی ھەورامی حافێز ئەحمەدی (سەروەش)، ٢٠١٦.
• سەعدی، گوڵستانی سەعدی، وەرگێڕانی موستەفا رەسوول (سەفوەت)، سنە: بڵاوکردنەوەی کوردستان.
• سەعدی، مەسلح ئبن عەبدوڵڵا، گوڵستان سەعدی (بە کوردیی باشووری)، وەرگێڕ مێھرداد مورادی، کرماشان: سەرانە، چاپی یەکەم: ٢٠٢٣.