Венскі Кангрэс

Мэтай паседжаньня было ўрэгуляваньне шматлікіх спрэчных пытаньняў, якія ўзьніклі пасьля францускіх рэвалюцыйных войнаў, напалеонаўскіх войнаў і распаду Сьвяшчэннай Рымскай імпэрыі. Вынікам кангрэсу стала зьмена палітычнай мапы Эўропы, зацьвярджэньне граніцаў Францыі, напалеонаўскага герцагства Варшаўскага, Нідэрляндаў, калярайнскіх княстваў, нямецкіх правінцыяў Саксоніі, шматлікіх італьянскіх тэрыторыяў, а таксама, ініцыявала стварэньне сфэры ўплываў, празь якую Францыя, Аўстрыя, Расея і Брытанія ўладжвалі лякальныя і рэгіянальныя канфлікты. Пазьней Венскі кангрэс паслужыў мадэльлю для Лігі Нацыяў і Арганізацыі Аб’яднаных Нацыяў з-за сваёй скіраванасьці да дасягненьня агульнай пазыцыі ўсімі зацікаўленымі бакамі.

Непасрэднай перадпасылкай скліканьня кангрэсу паслужыла параза і капітуляцыя напалеонаўскай Францыі ў траўні 1814, што паклала канец амаль дваццаціпяцігадовай бесьперапыннай вайне. Перамовы працягваліся нягледзячы на выбух паўстаньня, ініцыяванага драматычным вяртаньнем Напалеона з Эльбы і аднаўленьнем улады ў Францыі цягам Ста Дзён сакавіка-ліпеня 1815 году. Заключны акт Венскага кангрэсу быў падпісаны за дзевяць дзён да фінальнай паразы Напалеона пад Ватэрло 18 чэрвеня 1815 году.

 

Чатыры Вялікія дзяржавы і Прусія

• Аўстрыя дэлегавала Клемэнса Вэнцэля фон Мэтэрніха, міністра замежных справаў, і яго намесьніка, барона Ёгана фон Васэнбэрга. Імпэратар Аўстрыі Франц II прысутнічаў таксама.
• Вялікабрытанія дэлегавала спачатку міністра замежных справаў Робэрта Сьцюарта Каслры; пазьней Артура Ўэлслі Вэлінгтона, пасьля ад’езду Каслры назад у Англію ў лютым 1815; і апошнімі тыднямі Вялікабрытанію прадстаўляў Рычард Трэнч Кланкарці, пасьля таго, як Вэлінгтан зьехаў змагацца з Напалеонам цягам Ста Дзён.
• Расея дэлегавала князя Карла Робэрта Нэсэльродэ.
• Прусія дэлегавала канцлера Карла Аўгуста фон Гардэнбэрга і дыплямата і навукоўца Вільгельма фон Гумбальдта. Кароль Прусіі Фрыдрых Вільгельм III таксама быў у Вене, іграючы ў перамовах збольшага кулуарную ролю.
• Францыя дэлегавала міністра замежных справаў Шарля Марыса дэ Талейран-Пэрыґора разам з упаўнаважаным міністрам Эмэрыхам Ёзафам Дальбэргам.

Кангрэс санкцыянаваў уключэньне ў склад новага каралеўства Нідэрлянды тэрыторыі Аўстрыйскіх Нідэрляндаў (сучасная Бэльгія), аднак усе астатнія ўладаньні Аўстрыі вярнуліся пад кантроль Габсбургаў, у тым ліку Лямбардыя, Вэнэцыянская вобласьць, Таскана, Парма й Тыроль. Прусіі дасталася частка Саксоніі, значная тэрыторыя Вэстфаліі й Райнскай вобласьці. Данія, былая саюзьніца Францыі, пазбавілася Нарвэгіі, перададзенай Швэцыі. У Італіі была адноўленая ўлада папы рымскага над Ватыканам і Папскай вобласьцю, а Бурбонам вярнулі Каралеўства Абедзьвюх Сіцыліяў. Быў таксама створаны Нямецкі саюз. Частка створанага Напалеонам Герцагства варшаўскага ўвайшла ў склад Расейскай імпэрыі пад назвай Царства Польскае, а расейскі імпэратар станавіўся й польскім каралём.

• Final Act of the Congress of Vienna (анг.)
• Map of Europe in 1815 (анг.)
• Animated map of Europe at the time of the Congress of Vienna (анг.)