Genghis Khan

1162 – 18 August 1227),namundag sa pangaran na Temüjin, iyo an kagtogdas asin Dakulang Khan (emperador) kan Imperyong Mongol, na iyo an nagin dakulaon, largong imperyo sa lawig nin historya kan siya nagadan na.

Genghis Khan
Dakulang Khan kan mga Mongol Emperador kan Tsina (Postuma)
Si Genghis Khan nalaladawan sa sarong Ika-14ng siglong album Panahong Yuan; yaon na ngonyan sa National Palace Museum, Taipei, Taiwan. An orihinal na bersyon sa itom-puti na pintura; ginuhit nin sarong Mongol na pintor sa paggiya ni Kublai Khan asin pinahaman kan 1278.
Dakulang Khan kan Emperyong Mongol
Panahon kan Kapanyarihan	Spring 1206 – Agosto 18, 1227
Koronasyon	Spring 1206 sa Kurultai sa Salog Onon, Mongolia
Sinundan ni	Ögedei Khan
Iminundag	Temüjin c. 1155/1162 Khentii Mountains, Khamag Mongol
Nagadan	(1227-08-18)Agosto 18, 1227 (edad pag'ultan 65/72) Yinchuan, Western Xia
Spouse	Börte Yisui Juerbiesu Khulan Khatun Yesugen Khatun Yesulun Khatun Ibaqa Khatun Möge Khatun
Isyu	Jochi Chagatai Ögedei Alakhai Bekhi Tolui others
Bilog na Pangaran Genghis Khan Plantilya:Lang-mn Chinggis Khaan [t͡ʃʰiŋɡɪs xaːŋ] Mongol script: ᠴᠢᠩᠭᠢᠰ ᠬᠠᠭᠠᠨ Chinggis Qa(gh)an/ Chinggis Khagan Postumo na pangaran Emperor Fatian Qiyun Shengwu (法天啟運聖武皇帝) Pantemplong pangaran Taizu (太祖)
Harong	Borjigin
Dinastiya	Genghisid
Amá	Yesügei
Iná	Hoelun
Relihiyon	Tengrism

Nagsakat siya sa poder paagi nin pagburunyog niya kan mga nomadikong tribu kan Norte-subangan nin Asya. Pakatogdas niya kan Imperyong Mongol asin naproklamang "Genghis Khan", ginibo niyang magsakyada kan haros kabiyoan kan Eurasia. Kabali igdi an pagsakyada sa Qara Khiytai, Caucasus, Imperyo Khwarezmid, Habagatan Xia asin an mga Dinastiyang Jin. Parati daa an mga kampanyang ini imbwelto an makuri asin daing herak na pagmasaker kan populasyon na sibilyan. Sa pagtapos kan saiyang buhay, an Imperyo Mongol sinasakop an haros gabos na rona kan Asya Sentral asin Tsina.

An kontemporaryo asin modernong mga pagmasid kan pamomoon ni Genghis Khan naghahayag na an pananakop niya makuri an ratak na sinapo' sa mga teritoryong rinadas niya, mala ta grabeng pagpuho sa populasyon na nagdara pa nin labilabing kagutoman. An konserbatibong tantya mga apat na milyon na sibilyan (na sa iba ngani daa an nagkagaradan yaon sa pag'ultan nin 40 abot 60 milyon katawo) an binawian-buhay huli kan mga kampanya militar ni Genghis Khan. Sa kabaligtaran, buddhist Uyghurs kan kahadean nin Qocho, na nagkuyog na magharale sa imperyo nin Qara Khitai ta tugot nagin sindang mga sakop kan Mongol, an paghiling ninda ki Genghis Khan sarong liberador. Si Genghis Khan minimirar man na may pag'umaw sa mababasang kan mga kasuratan gikan sa amay na Renaissance huli ta siya an kagkawsa kan marikas na pagpalakop kan kultura, syensia asin teknolohiya sa Imperyong Mongol. Sa paghinapos kan saiyang buhay, an Imperyong Mongol nalaklakan an kahiwasan kan Sentral Asia asin an Tsina. Huli sa pambihirang abilidad niya sa pagpanakop paagi kan mga kampanya militar, si Genghis Khan hinihiling na iyo na siya an pinakadakulang konkistador sa bilog na panahon.

• [1] Archived 2010-12-29 at the Wayback Machine. CIA: The World Factbook. Kinua 24-12-15.