Чингисхан кæнæ Чынгысхан (æцæг ном уыдис Темуджин) (райгуырдис 1162-æм азмæ ’ввæхс — амардис 1227-æм азы 25 августы) — мангойлаг хан, егъау мангойлаг паддзахады бындурæвæрæг.
Чингисхан | |
---|---|
ᠴᠢᠩᠭᠢᠰ ᠬᠠᠭᠠᠨ | |
Стыр хан | |
1206 — 1227 | |
Райгуырдис | ≈ 1162-æм азы 31 майы |
Амардис | 1227-æм азы 18 августы (65 азы) кæнæ 1227-æм азы 25 августы (65 азы) |
Ныгæныны бынат |
|
Мыггаг | Борджигин |
Гуырæн ном | Тэмуджин (Темучжин) |
Фыд | Есугей |
Мад | Оэлун |
Æмкъай | Бортэ Хулан Есугэн Есуй |
Сывæллæттæ | фырттæ: Джучи Чагатай Угэдэй Толуй Кюльхан Харачар Чахур Хархад чызджытæ: Ходжин-бэги Чечейген Алагай Тэмулэн Алдуун |
Дин | тенгрианство[d] |
Къухæрфыст | |
Викикъæбицы медиа |
1206-æм азы Темуджин сси æппæт монгойлаг знæмты хан, æмæ йын радтой титул Чингисхан. Уыцы аз кæрæдзийы ныхмæ хæцæг мангойлаг адæмы къабазтæ баиу сты æмæ сысты егъау хæстон тых. Чингисхан цы ног закъæттæ сфидар кодта, уыдон хордзинадыл нымадтой иузæрдыгдзинад æмæ хъæбатырдзинад, æвзæрдзинадыл та — тæппуддзинад æмæ гадзрахатдзинад. Уыцы ногконд мораль сси монголаг æнтыстыты бындур.
Хорезм монголæгты дæлбар куы сси, Чингисхан рарвыста йæ хуыздæр барджыты къорд Джебе æмæ Субедейы разамындæй ныгуылæны зæххытæ басгарынмæ. Мангойлаг барджытæ Къаспы денджызы хуссар былыл æрбацыдысты Фæскавказмæ æмæ уым ныддарæн кодтой гуырдзиаг æфсад (1222). Уый фæстæ æрцыдысты цæгатмæ æмæ уым схæцыдысты иугонд кавказаг æфсадимæ (уыдысты дзы алайнаг, половецаг, лекъаг æмæ черкесаг хæстонтæ). Уыцы тох ницæмæй ахицæн, уæд монгол бацархайдтой хинæй: фæиппард кодтой кавказаг адæмтты æмæ иу иннæйы фæстæ уыдоныл фæуæлахиз. Алайнаг адæмæн уыцы хæст сæ сæфты райдиан баци.
This article uses material from the Wikipedia Иронау article Чингисхан, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Текст у сæрибарCreative Commons Attribution/Share-Alike License лицензимæ гæсгæ; гæнæн ис æндæр æм ис. Бæстондæр бакæс Пайда гæныны домæнтæ. Википеди у Викимеди фондыон регистраци гонд нысан. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Иронау (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.