Ərəb Baharı
Ərəb ölkələrində etiraz dalğası — 2010-cu ilin dekabrından ərəb ölkələrində işsizlik, ərzaq qiymətlərinin yüksəlməsi, söz azadlığı, bürokratik əngəllər və aşağı həyat səviyyəsi ilə əlaqədar başlayan etiraz nümayişləridir.
İlk qiyam 18 dekabrda Tunisdə başlamış və 1987-ci ildən hakimiyyətdə olan dövlət başçısı Zeynalabdin ben Əlinin ölkəni tərk etməsi və onun qurduğu siyasi sistemin çökməsi ilə nəticələnmişdir. Tunis İnqilabının qələbəsi digər ərəb ölkələrində — Misir, Yəmən, Əlcəzair və İordaniyada da nümayişlər dalğasına səbəb olmuşdur.
| التورات العربية | |
|---|---|
 | |
| Tarix | 17 dekabr 2010-cu ildən |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Zaman cədvəli
Siyahı
| Ölkə | Başlanğıc tarixi | Etiraz növu | Dəyişikliklər | Ölü sayı | Nəticəsi |
|---|---|---|---|---|---|
 Tunis | 18 dekabr 2010-cu il | Məhəmməd Buəzizi özünü yandırması, Ölkə miqyasında böyük etirazlar, dövlət binalarının tutulması | • Zeynalabdin ben Əli və Məhəmməd Qanuşi ölkəni tərk etdi • Hökumətə tabe olan polis qüvvələri dağıdıldı | 223 | Hökumət devrilmişdir |
 Əlcəzair | 28 dekabr 2010-cu il | Büyük etirazlar, tətillər və xalq hərəkatı | • 19 illik fövqəladə vəziyyət ləğv edildi | 8 | Hakimiyyət devrilməsədə, ölkə daxilində mühüm dəyişikliklər yaşandı |
 Livan | 12 yanvar 2011-ci il | Ümumi şəkildə başlanan etirazlar, polis ilə etirazçılar arasında silahlı qarşıdurma yaşandı | 17 | Kiçik miqyasda etirazlar baş verdi | |
 İordaniya | 14 yanvar 2011-ci il | Ümumi şəkildə başlanan etirazlar | • Kral Abdullah bin Əbdül Əziz, başnazir Rifai və nazirlər kabinetini istefaya göndərdi. | 1 | Hökumət yenilənmişdir |
 Mavritaniya | 17 yanvar 2011-ci il | Ümumi şəkildə başlanan etirazlar | 1 | Kiçik miqyasda etirazlar baş verdi | |
 Sudan | 17 yanvar 2011-ci il | Ümumi şəkildə başlanan etirazlar | • Başnazir Omar al-Bəşir 2015-ci ildə keçiriləcək seçkilərdə namizəd olmayaçağını elan etdi. | 1 | Kiçik miqyasda etirazlar baş verdi |
 Oman | 17 yanvar 2011-ci il | Ümumi şəkildə başlanan etirazlar | • Sultan Kabus bin Seyd maaşların 2 dəfə artırılmasına göstəriş verdi; • Bəzi nazirlər vəzifəsindən azad edildi; • Oman parlamentinin səalahiyyətləri artırıldı | 2–6 | Hökumət yenilənmişdir |
 Yəmən | 18 yanvar 2011-ci il | Ümumi şəkildə başlanan etirazlar qısa müddət ərzində genişləndi və etirazlar şiddətli qarşı-durmalarla əvəz olundu | • Hakim partiyadan olan bəzi millətvəkilləri istehfa etdi; • Prezident Əli Abdullah Saleh 23 may tarixində toxunulmazlıq veriləcəyi təqdirdə istehfa etməyə hazır olduğunu bəyan etdi | 1.784-1.870 | Hökumət yenilənmişdir |
 Səudiyyə Ərəbistanı | 21 yanvar 2011-ci il | Kiçik etirazlar baş verdi və bir neçə gündən sonra etirazlar dayandırıldı | • Kral Abdullah tərəfindən bir sıra islahatlar keçirildi; | 2 | Kiçik miqyasda etirazlar baş verdi |
 Misir | 25 yanvar 2011-ci il | Ümumi şəkildə başlanan etirazlar qısa müddət ərzində genişləndi və etirazlar şiddətli qarşı-durmalarla əvəz olundu, nazirlik binaları etirazçıların nəzarətinə keçdi, Qahirə şəhərində yerləşən onlarla polis bölməsi yandırıldı | • Hüsnü Mübarək ve Əhməd Şəfiq istehfa etdi; • Silahlı qüvvələr nəzarəti ələ keçirdi; • Parlamentin fəaliyyətinə son qoyuldu və yeni seçkilərin keçirilməsinə qərar verildi; • Dövlət Təhlükəsizlik İdarəsinin fəaliyyəti dayandırıldı; • Hakim partiyanın fəaliyyəti qadağan edildi | 875 | Hökumət devrilmişdir |
 Suriya | 26 yanvar 2011-ci il | Ümumi şəkildə başlanan etirazlar və dövlət binalarına hücumların başlanması | • Siyasi məhbuslar azad edildi; • End of Emergency Law; • Bütün vilayət rəhbərləri işdən azad edildi; | 5,600-7,100 | Ölkə daxilində şiddətli döyüşlər davam edir |
 Cibuti | 28 yanvar 2011-ci il | Ümumi şəkildə başlanan etirazlar, dövlət binaları zəbt edildi | • Müxalifət rəhbərləri həbs edildi • Beynəlxalq müşahidə qrupu ölkədən qovuldu | 2 | Kiçik miqyasda etirazlar baş verdi |
 Mərakeş | 30 yanvar 2011-ci il | Ümumi şəkildə başlanan etirazlar, mağazalar dağıdıldı | • Kral VI Məhəmməd xalqa bəzi iqtisadi imtiyazlar verdi; • Referendumun keçirilməsi barədə qərar qəbul edildi; | 7 | Böyük miqyasda etirazlar baş verdi |
 İraq | 10 fevral 2011-ci il | Ümumi şəkildə başlanan etirazlar, dövlət binalarına hücumlarla müşahidə olundu | • Başnazir Maliki növbəti seçkilərdə namizəd olmayaçağını elan etdi; • Vilayət rəhbərləri istehfa etdi | 35 | Böyük miqyasda etirazlar baş verdi |
 Bəhreyn | 14 fevral 2011-ci il | Qarşıdurmalarla müşahidə olunan etirazlar, dövlət binalarının zəbt olunması | • Kral Hamad ibn İsa iqtisadi yöndə islahatlar keçirdi; • Siyasi məhbusların hamısı azad edildi; • Bəzi nazirlər həbs edildi; | 51 | Böyük miqyasda etirazlar baş verdi |
 İran | 14 fevral 2011-ci il | Kiçik miqyaslı etirazlar qısa zamanda böyük miqyaslı etirazlara çevrildi | • Müxalifət rəhbərləri ölkəni qarışdırmaqda günahlandırılıb, həbs edildi | 3 | Böyük miqyasda etirazlar baş verdi |
 Liviya | 17 fevral 2011-ci il | Ümumi şəkildə başlanan etirazların gözlənilmədən silah gücü ilə yatırılması, vətəndaş müharibəsinin başlanmasına səbəb oldu | • Müxalifət rəhbərləri ölkədə hakimiyyəti ələ keçirdilər • Xalq Şurası yaradıldı | 25,000–30,000
| Hökumət devrilmişdir |
 Küveyt | 18 fevral 2011-ci il | Ümumi şəkildə başlanan etirazlar, polis və Bədəvilər arasında silahlı qarşı-durma yaşandı | • Bir sıra dövlət məmurları istehfa etdi | Yaralananlar olsada, heç kəs ölməmişdir | Hökumət yenilənmişdir |
 Qərbi Sahara | 20 fevral 2011-ci il | Ümumi şəkildə başlanan etirazlar | 1 | Kiçik miqyasda etirazlar baş verdi | |
| Ümumi ölü sayı: | 32.652-39.852+ (davam edir) |
İstinadlar
Xarici keçidlər
- Арабский переворот Arxivləşdirilib 2012-01-30 at the Wayback Machine — портал РИА Новости
- Арабская революция Arxivləşdirilib 2011-08-12 at the Wayback Machine /Рабкор.ру
- Египетская революция 2011 г.: структурно-демографический анализ //cliodynamics.ru
This article uses material from the Wikipedia Azərbaycanca article Ərəb baharı, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Azərbaycanca (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.