Əhəmənilər Dövləti

VI əsrin ortalarından e.ə. 330-cu ilədək Yaxın və Orta Şərqin bir çox ölkəsini hakimiyyəti altında birləşdirən qədim İran dövləti.

İmperiya
Əhəmənilər dövləti
Hakhâmaneshiyân
Bayraq Gerb
Əhəmənilər İmperiyasının sahib olduğu ən geniş sərhədlər
←   → təq. e.ə. 550 — təq. e.ə. 330
Paytaxt	Babil, Pasargad, Persepolis, Ekbatan
Dilləri	Elam dili, Misir dili, Qədim yunan dili, Midiya dili, şumer dili, Akkad dili, erməni dili
Rəsmi dilləri	Arami (rəsmi, linqva franka), qədim fars (rəsmi), akkad dili, elam dili, yunan, Midiya dili və s.
Dövlət dini	Zərdüştilik (rəsmi) Mesopotamiya dini, iudaizm, vedizm, Misir dini, yunan dini və s.
Ərazisi	8.000.000 km²
Əhalisi	50 000 000 nəfər
İdarəetmə forması	Monarxiya
Sülalə	Əhəmənilər
Davamiyyət
İran  Azərbaycan  Gürcüstan  Ermənistan  Rusiya  Ukrayna  Rumıniya  Bolqarıstan  Yunanıstan  Türkiyə  Kipr  Şimali Kipr Türk Respublikası  Suriya  İraq  Liviya  Misir  Sudan  İsrail  Fələstin  İordaniya  Səudiyyə Ərəbistanı  Livan  BƏƏ  Oman  Pakistan  Əfqanıstan  ÇXR  Qırğızıstan  Qazaxıstan  Özbəkistan  Tacikistan  Türkmənistan  →
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

E.ə. 550-ci ildə sonuncu Midiya hökmdarı Astiaq üzərində qələbə çalmış İran şahı tərəfindən yaradılmışdır.

Əhəmənilər (Haxamanişilər) qədim İran hökmdarları sülaləsi idi. Nümayəndələri: II Böyük Kir, II Kambiz, I Dara, I Kserks, I Artakserks, II Kserks, Soqdian və ya Sekudian, II Dara, III Artakserks, Arses, III Dara.

Əhəmənilər imperiyası III Daranın hakimiyyəti dövründə Makedoniyalı İskəndərin Şərqə yürüşü nəticəsində e.ə. 330-cu ildə süqut etti.

E.ə 558-ci ildə İran tayfaları ittifaqına başçılıq etmişdir.Bu ittifaqın başçılığı altında e.ə 553-cü ildə dövlətinə qarşı üsyan baş verdi.Üsyanın mərkəzi Parsua (Fars) vilayəti idi.Midiya hökmdarı Astiaq Parsuadakı qiyamın qarşısını ala bilmədi.Nəticədə e.ə 553-550-ci illərdə Midiya-Əhəməni müharibəsi baş verdi.Bəzi Midiya əyanları II Kirin ətrafına yığıldı. Beləliklə,Midiya süqut etdi. Torpaqlarında Əhəməni dövləti yarandı.

Misirin fəthindən sonra Əhəmənilərlə yenidən müharibəni davam etdirən İsgəndər e.ə 331-ci ildə həlledici döyüş olan Qavqamela döyüşündə III Daranın qoşunlarına qalib gəldi.III Dara ölkənin şərqinə qaçdı.E.ə 330-cu ildə III Dara özünün Baktriya satrapı Bess tərəfindən öldürüldü.Beləliklə, İsgəndərin Şərqə yürüşü nəticəsində Əhəməni imperiyası süqut etdi.