Makedoniya imperiyası (Yun.
Bu məqalə Makedoniya çarlığı haqqındadır. Digər mənalar üçün üçün Makedoniya (dəqiqləşdirmə) səhifəsinə baxın. |
Μακεδονία) — Balkan yarımadasında qədim yunan dövlət.
Krallıq | |||||
Makedoniya çarlığı | |||||
---|---|---|---|---|---|
Μακεδονία | |||||
| |||||
| |||||
e.ə. 808 — e.ə. 167 | |||||
Paytaxt | Pella[d] | ||||
Dilləri | Qədim yunan dili | ||||
Rəsmi dilləri | Qədim yunan dili, Attik yunancası, Koin yunancası | ||||
Dövlət dini | Qədim yunan, ellinistik din | ||||
Valyuta | Tetradraxma | ||||
Ərazisi | 5.200.000 km² E.ə. 323-cü il | ||||
İdarəetmə forması | Monarxiya | ||||
Davamiyyət | |||||
→ | |||||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Makedoniyalı İsgəndər, Qədim Yunanıstanın Makedoniya çarlığının hökmdarı (Basilevs) və Argeadlar sülaləsinin nümayəndəsi oldu. Eramızdan əvvəl 356-cı ildə Pellada doğulan İsgəndər atası Makedoniyalı II Filipdən ölümündən sonra 20 yaşında taxta çıxdı. O, 30 yaşına qədər qədim dünyanın ən böyük imperiyalarından birini (Yunanıstandan Misirə və Şimal-qərbi Hindistana qədər) yaradana qədər hakimiyyətinin çox hissəsini Asiya və Şimal-şərqi Afrika boyunca hərbi kampaniyalarda keçirdi. O, döyüşdə məğlub edilməz idi və tarixdəki ən müvəffəqiyyətli hərbi komandanlardan biri hesab edilir.
Gəncliyində İsgəndər filosof Aristoteldən 16 yaşına qədər dərs aldı. Atası II Filippin öldürülməsindən sonra eramızdan əvvəl 336-cı ildə taxta çıxan İsgəndər güclü dövləti və təcrübəli ordunu miras alıb. O, Yunanıstanın generallığı ilə mükafatlandırıldı və bu səlahiyyətdən atasının hərbi işğal planlarını həyata keçirməyə başlamaq üçün istifadə eddi. E.ə. 334-cü ildə o, Anatoliyanı idarə edən Əhəmənilər imperiyasını işğal eddi və 10 il davam edən hərbi əməliyyatlara başladı. İsgəndər həlledici döyüşlərdə, xüsusilə İss və Qavqamel döyüşlərində Əhəmənilər imperiyasının gücünü məhv eddi. O, axırda Əhəmənilər imperiyası hökmdarı III Daranı hakimiyyətdən salıb və Əhəmənilər imperiyasının tamamını işğal eddi. Bu zaman onun imperiyası Adriatik dənizindən Hind çayına qədər uzanırdı.
"Dünyanın sonuna və Böyük Xarici Dənizə" çatmaq istəyən İsgəndər E.ə. 326-cı ildə Hindistanı işğal eddi, ancaq ordusunun tələbi onu geri qayıtmağa məcbur eddi. İsgəndər E.ə. 323-cü ildə paytaxt etmək istədiyi Babil şəhərində bəlkə də Ərəbistanın işğalı ilə başlayacaq hərbi yürüşlərini həyata keçirə bilmədən öldü. Onun ölümündən sonrakı illərdə bir çox vətəndaş müharibələri onun imperiyasını parçaladı və İsgəndərin generalları və varisləri — Diadoxinin idarə etdiyi dövlətlər yarandı.
İsgəndərin mirasına işğallarının səbəb olduğu yunan-buddist kimi mədəni diffuziyalar daxildir. O, İsgəndəriyyə də daxil olmaqla öz adını daşıyan təqribən iyirmi şəhərin əsasını qoydu. İsgəndərin yunan mühacirlərini məskunlaşdırması və şərqdə Yunanıstan mədəniyyətinin yayılması yeni ellinizm sivilizasiyasının yaranmasına səbəb oldu və bu sivilizasiyanın xüsusiyyətləri XV əsrin ortalarında Bizans imperiyasının ənənələrində və 1920-ci illərə qədər mərkəzi və uzaq şərqi Anatoliyada yunanca danışanların olmasında görülür. İsgəndər Axilles kimi klassik qəhrəman oldu və o, tarixdə və yunan və qeyri-yunan mədəniyyətlərinin əfsanələrində xarakterizə olundu. İsgəndər hərbi liderlərin özünü müqayisə etdiyi ölçü vasitəsi oldu və dünyanın bir çox yerində hərbi akademiyalar hələ də onun hərbi taktikalarını öyrədir. İsgəndər tez-tez müəllimi Aristotel ilə yanaşı olaraq bütün dövrlərin ən çox təsir gücünə malik şəxsləri arasında sıralanır.
şəkil | Ad | Ailə münasibəti | Hökmranlığı | Qeydlər |
---|---|---|---|---|
Argeadlar sülaləsi (e.ə.336–306) | ||||
Makedoniyalı İsgəndər | Makedoniyalı II Filipin oğlu | e.ə. 336–323 | ||
III Filip | Makedoniyalı II Filipin oğlu | e.ə. 323– 317 | ||
IV İsgəndər | Makedoniyalı İsgəndərin oğlu | e.ə. 323–309 | ||
Perdikkas | ? | e.ə. 323–321 | ||
Antipater | Iollasın oğlu | e.ə. 321–319 | ||
Poliperxon | Simmiasın oğlu | e.ə. 319–316 | ||
Kassandr | Antipaterin oğlu | e.ə. 316–309 |
This article uses material from the Wikipedia Azərbaycanca article Makedoniya çarlığı, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Azərbaycanca (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.