পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতাৰ বজাৰ বা পৰমাণৱিক বজাৰ (ইংৰাজী: Perfect competition) এনে এক বজাৰ য'ত উৎপাদক আৰু উপভোক্তা দুয়োৱে মূল্য গ্ৰাহক: অৰ্থাৎ দুয়োৱে বজাৰ মূল্যক দিয়া হোৱা বুলি স্বীকাৰ কৰি নিজৰ নিৰ্ণয় গ্ৰহণ কৰে। আন শব্দত, পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতাৰ বজাৰত কোনো নিৰ্ণয় গ্ৰহণকাৰীৰেই বজাৰ শক্তি নাথাকে। এই চৰ্তৰ পূৰ্তিৰ বাবে কেইবাটাও আদৰ্শ চৰ্ত আৰোপ কৰা হয়, যাৰ সমষ্টিকে পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতা বোলা হয়। তাৰে এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ ধাৰণা হ'ল যে বজাৰত বৃহৎ সংখ্যক বিক্ৰেতা আৰু বৃহৎ সংখ্যক ক্ৰেতা আছে। এই ধাৰণাই পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতাৰ বজাৰক একচেটীয়া বজাৰৰ বিপৰীত কৰি তুলে।
এই বজাৰৰ সাম্যাৱস্থা, কিছু বহল চৰ্তৰ পূৰ্তিত, সদায় অস্তিত্বত থাকে। তদুপৰি, এই সাম্যাৱস্থা দক্ষ, পাৰেট' ইষ্টত্ব আৰু উৎপাদন দক্ষতা, উভয় ধাৰণাৰে। পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতাৰ বজাৰত উৎপাদন সদায় সেই বিন্দুলৈকে হয় যেতিয়া প্ৰান্তিক ব্যয় মূল্য, বা গড় ৰাজহৰ সমান হয়। এই সত্যই বিক্ৰেতাৰ যোগান ৰেখা নিৰ্ণিত কৰে। ইয়াৰ বিপৰীতে, একচেটীয়া বজাৰত উৎপাদকৰ যোগান বক্ৰ সংজ্ঞায়িত কৰা অসম্ভৱ, কাৰণ তাত উৎপাদকে নিজৰ নিৰ্ণয় গ্ৰহণ কৰোঁতে উপভোক্তাৰ চাহিদাকো উপাদান গণ্য কৰে, আৰু সেয়ে বিশেষ কোনো মূল্যত বিভিন্ন পৰিস্থিতিত ভিন ভিন পৰিমাণ যোগান ধৰিব পৰা যায়। হ্ৰস্বম্যাদত পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতা উৎপাদন দক্ষ নহয়, কাৰণ এনে অৱস্থাত প্ৰান্তিক ব্যয় আৰু গড় ব্যয় সমান নহ'বও পাৰে। দীৰ্ঘম্যাদত পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতাত মুক্ত প্ৰৱেশ আৰু মুক্ত প্ৰস্থান সন্তুষ্ট হয়, সেয়ে নতুন বিক্ৰেতাৰ প্ৰৱেশে মূল্য (আৰু প্ৰান্তিক ব্যয়ক) কমাই নিম্নতম দীৰ্ঘম্যাদী গড় ব্যয়ৰ সমান কৰি তুলে। আন হাতে, যদি মূল্য ইতিমধ্যে গড় ব্যয়তকৈ কম, তেন্তে বিক্ৰেতাৰ প্ৰস্থানে মূল্য বৃদ্ধি কৰি দীৰ্ঘম্যাদী গড় ব্যয়ৰ সমান কৰি তুলে।
পুৰ্ণ প্ৰতিযোগিতাৰ মুখ্য যৰ্ত হ'ল মূল্য গ্ৰহণ। এই চৰ্ত পূৰ্তিৰ বাবে কেইবাটাও চৰ্ত পূৰ্ণ হ'ব লাগে। এই চৰ্তসমূহে উমৈহতীয়াকৈ এই কথা নিশ্চিত কৰা যে বজাৰত কোনো নিৰ্ণয় গ্ৰহণকাৰীৰেই মূল্য নিৰ্ধাৰণৰ শক্তি নাই। তলত সততে উদ্ধৃত এনে চৰ্তৰ তালিকা প্ৰদান কৰা হৈছে।
পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতাত প্ৰত্যেক উৎপাদক আৰু প্ৰত্যেক উপভোক্তা মূল্য গ্ৰাহক: অৰ্থাৎ, প্ৰত্যেকে বজাৰ মূল্য দিয়া হোৱা বুলি ধৰি লয়, সেই মূল্য সলাব পৰা নাযায় বুলি বিশ্বাস কৰে, সেই মূল্য সলাবলৈ যত্ন নকৰে আৰু সেই বিশ্বাস মতেই উৎপাদন বা উপভোগ কৰিবলগীয়া পৰিমাণ নিৰ্ণয় কৰে।
বৃহৎ সংখ্যক বিক্ৰেতা আৰু ক্ৰেতা এই বজাৰত থাকে, সেয়ে কোনো বিক্ৰেতা আৰু ক্ৰেতা দামদৰ কৰাৰ অৱস্থাত নাই। যদি বজাৰ মূল্যতকৈ কম কোনো ক্ৰেতাই দিব বিচাৰে, তেন্তে আন ক্ৰেতাই অধিক দাম দি পণ্যটো কিনি ল'ব আৰু সেই ক্ৰেতা খালী হাতেৰে ঘুৰি আহিব লাগিব। ঠিক তেনেদৰে, যদি কোনো বিক্ৰেতাই বজাৰ মূল্যতকৈ অধিক দাম বিচাৰে, সেই বিক্ৰেতা পণ্য বিক্ৰী নকৰাকৈয়ে গুচি আহিব লাগিব কাৰণ আন বিক্ৰেতাই বজাৰ মূল্যত পণ্যটো বিক্ৰী কৰি দিব।
এই বজাৰত সকলো বিক্ৰেতাই সমতুল্য পণ্য বিক্ৰী কৰে, অৰ্থাৎ এটি বিক্ৰেতা আৰু আন এটি বিক্ৰেতাই বিক্ৰি কৰা বস্তুৰ মাজত কোনো পাৰ্থক্য নাই। সেইবাবে, কোনো বিক্ৰেতাই অধিক দাম বিচাৰিলে সম্পূৰ্ণ ৰূপে একেই পণ্য আন বিক্ৰেতাৰ পৰা ক্ৰয় কৰিব পৰা যায়।
এই বজাৰত কোনো বাহ্যিকতা নাই, অৰ্থাৎ, পণ্যটোৰ উৎপাদনৰ সকলো খৰচ উৎপাদকটোৱেই ভৰে আৰু উপভোগৰ সকলো উপযোগিতা উপভোক্তাজনেই লাভ কৰে। উদাহৰণ স্বৰূপে, যদি চাবোন উৎপাদন কৰোঁতে ওচৰৰ নদীখন প্ৰদূষিত হয়, আৰু তাৰ বাবে নদীখনৰ মাছবোৰ মৰি থাকে, মাছমৰীয়াৰ লোকচান হয়, কিন্তু চাবোন উৎপাদকে তাৰ বাবে কোনো ব্যয় কৰিবলগীয়া নহয়, তেন্তে সেই বজাৰ পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিৰাৰ বজাৰ নহয়। আন হাতে, যদি উৎপাদকে মাছমৰীয়াক নদী প্ৰদূষিত কৰিবলৈ, বা মাছমৰীয়াই উৎপাদকক নদী প্ৰদূষিত নকৰিবলৈ দাম দিবলগীয়া হয়, তেন্তে দুয়োখন বজাৰেই পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতা হ'ব পাৰে।
এই বজাৰত সম্পত্তিৰ অধিকাৰ সুসংজ্ঞায়িত: অৰ্থাৎ কি বস্তু কাৰ, সেই কথাত কোনো দ্বিমত নাথাকে। ওপৰৰ উদাহৰণত, বাহ্যিকতা আছিল কাৰণ নদীখনত প্ৰদূষণ কৰাৰ অধিকাৰ কাৰ, সেই কথা সুসংজ্ঞায়িত নাছিল। কিন্তু যেতিয়া আমি সম্পত্তিৰ অধিকাৰ সুসংজ্ঞায়িত কৰি দিললোঁ, এই বুলি কৈ যে মাছমৰীয়াৰ প্ৰদূষণবিহীন নদীৰ পানীৰ পূৰ্ণ অধিকাৰ আছে (যাৰ বাবে চাবোন উৎপাদকে প্ৰদূষণ কৰাৰ অধিকাৰ দাম দি মাছমৰীয়াৰ পৰা কিনিবলগীয়া হয়) বা এই বুলি কৈ যে চাবোন উৎপাদকৰ নদীখন প্ৰদূষিত কৰাৰ পূৰ্ণ অধিকাৰ আছে (যাৰ বাবে মাছমৰীয়াই উৎপাদকক প্ৰদূষণ নকৰিবলৈ দাম দিবলগীয়া হয়), দুয়ো ক্ষেত্ৰতে আমি পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতাৰ বজাৰ পাওঁ।
এই বজাৰত প্ৰৱেশ আৰু প্ৰস্থানত কোনো বাধা নাই।
ক্ৰয়-বিক্ৰয় বিনামূল্যে কৰিব পৰা যায়। উদাহৰণ স্বৰূপে, যদি প্ৰত্যেক একক চাবোন কিনিবলৈ ডেবিট কাৰ্ডত ১০% মাচুল দিবলগীয়া হয়, তেন্তে সেই বজাৰ পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতা নহয়। কিন্তু ০% মাচুল দিবলগীয়া হ'লে ই পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতা হ'ব পাৰে।
উৎপাদনৰ উপাদান বিনা খৰচত এটি প্ৰয়োগৰ পৰা আন প্ৰয়োগলৈ লৈ যাব পৰা যায়। উদাহৰণ স্বৰূপে, শ্ৰমে নতুন কাম বিচাৰিবলৈ নগণ্য সময় লাগে। আন হাতে, যদি চাকৰি এৰাৰ পাছত ৩ মাহৰ পাছতহে শ্ৰমে নতুন চাকৰি পাব পাৰে, তেন্তে ই পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতা নহয়।
আংশিক সাম্যাৱস্থা
পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতাৰ বজাৰত বিক্ৰেতা আৰু ক্ৰেতা দুয়োৱে বৃহৎ সংখ্যাত উপস্থিত, সেয়ে প্ৰত্যেক নিৰ্ণয়কৰ্তাই মূল্যক দিয়া হোৱা বুলি জ্ঞান কৰে আৰু সেই বিশ্বাসেৰেই নিৰ্ণয় গ্ৰহণ কৰে।
সেয়ে, সাম্যাৱস্থাত যদি পৰিমাণৰ চাহিদা আছে, তেন্তে:
অৰ্থাৎ, উপভোক্তাই সেই পৰিমাণ উপভোগ কৰে যি পৰিমাণৰ প্ৰান্তিক উপযোগিতা পণ্যটোৰ বজাৰ মূল্যৰ সমান। এই অৱস্থাক উপভোক্তাৰ সাম্যাৱস্থা বোলা হয়। ওপৰৰ সমীকৰণৰ দুয়ো ফাল ৰে অৱকলিত কৰি আমি পাওঁ:
সেয়ে, মূল্য বৃদ্ধি হ'লে চাহিদাৰ পৰিমাণ হ্ৰাস পায়। ক চাহিদা ফলন বোলা হয়, আৰু ওপৰৰ ফলৰ বাবে, ই কঠোৰভাৱে হ্ৰাসমান।
উৎপাদক (হ্ৰস্বম্যাদী)
হ্ৰস্বম্যাদী পৰ্যবেক্ষণত আমি দেখিম যে বিক্ৰেতাৰ সংখ্যা স্থায়ী, কাৰণ কম সময়ত বেপাৰ বন্ধ কৰা বা আৰম্ভ কৰা সম্ভৱ নহয়। এনে হয় সেই কাৰ্যৰ স্থায়ী ব্যয়ৰ বাবে। ধৰি লওক উৎপাদকৰ ব্যয় ফলন , যি কঠোৰভাৱে বৰ্ধমান আৰু উত্তল। স্থায়ী ব্যয় আৰু চলক ব্যয়। তেন্তে, যদি পণ্যটোৰ বজাৰ মূল্য , উৎপাদকৰ লাভ ফলন:
বৃহদায়িত কৰিলে আমি পাওঁ:
তদুপৰি, যদি গড় ব্যয় পণ্যটোৰ বজাৰ মূল্যতকৈ কম হয়, তেন্তে ০ পৰিমাণ উৎপাদন কৰা অধিক লাভদায়ক হ'ব। সেয়ে, তেনে অৱস্থাক বাদ দিলে ওপৰৰ সমীকৰণে বৃহদায়নৰ চৰ্ত প্ৰদান অৰ্থাৎ, উৎপাদকে সেই পৰিমাণ যোগান ধৰে যি পৰিমাণৰ প্ৰান্তিক চলক ব্যয় সেই পণ্যৰ বজাৰ মূল্যৰ সমান। এই অৱস্থাক উৎপাদকৰ হ্ৰস্বম্যাদী সাম্যাৱস্থা বোলা হয়। ওপৰৰ সমীকৰণৰ দুয়ো ভাগ ৰে অৱকলিত কৰি আমি পাওঁ:
ক যোগান ফলন বোলা হয়। ওপৰৰ অসমতাৰ বাবে, ই কঠোৰভাৱে বৰ্ধমান। অৰ্থাৎ, বজাৰ মূল্য বৃদ্ধি পালে যোগানৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি পায়। এই সত্যক যোগানৰ বিধানো বোলা হয়।
সাম্যাৱস্থা (হ্ৰস্বম্যাদী)
যেতিয়া বজাৰৰ সকলো উপভোক্তা সাম্যাৱস্থাত আছে, আৰু সকলো উৎপাদক হ্ৰস্বম্যাদী সাম্যাৱস্থাত আছে, তেতিয়া বজাৰ হ্ৰস্বম্যাদী সাম্যাৱস্থাত আছে। এনে সেই বজাৰ মূল্যতহে সম্ভৱ য'ত যোগান আৰু চাহিদা সমান। সেয়ে। ওপৰ্যুক্ত সাম্যাৱস্থাৰ সমূকৰণকেইটা ব্যৱহাৰ কৰি, বজাৰৰ হ্ৰস্বম্যাদী সাম্যাৱস্থাৰ চৰ্ত হ'ল:
তুলনাত্মক স্থায়িত্ব
যোগান আৰু চাহিদাৰ পৰিমাণ নিশ্চয়েই কেৱল বজাৰ মূল্যৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ নকৰে। বিভিন্ন কাৰণত এই ফলনকেইটা সলনি হ'ব পাৰে: যেনে, বানে পথাৰ নষ্ট কৰিলে ধানৰ যোগান কম হ'ব, গ্ৰীষ্ম কালত আইচ ক্ৰীমৰ চাহিদা বৃদ্ধি পাব ইত্যাদি। চাহিদাক প্ৰভাৱিত এনে সকলো চলকক একত্ৰিত কৰি আমি চলক সংজ্ঞায়িত কৰিছোঁ, যাতে । ঠিক তেনেদৰে, যোগানক প্ৰভাৱিত কৰা সকলো চলকক একত্ৰিত কৰি আমি চলক সংজ্ঞায়িত কৰিছোঁ, যাতে । সেয়ে, হ্ৰস্বম্যাদী সাম্যাৱস্থাত:
তুলনাত্মক স্থায়িত্বত (comparative statics) এই বিশ্লেষণ কৰা হয় যে অচলসমূহৰ মান সলনি হ'লে, আভ্যন্তৰীণ চলকসমূহৰ সাম্যাৱস্থাৰ মান কিহলৈ সলনি হয়, সেই সলনিৰ প্ৰক্ৰিয়া কি সেই কথালৈ মন নকৰাকৈ। তেনে কৰিবলৈ, ওপৰৰ সমীকৰণৰ দুয়ো ফাল ৰে অৱকলিত কৰি আমি পাওঁ:
তদুপৰি,
একে ধৰণেৰে দুয়ো ফাল ৰে অৱকলিত কৰি আমি পাওঁ
আৰু
সেয়েহে, বজাৰ মূল্যৰ বাহিৰে আন যিকোনো কাৰণত যদি চাহিদা বৃদ্ধি পায়, তেন্তে বিক্ৰী হোৱা পৰিমাণ আৰু বজাৰ মূল্য দুয়োৱে বৃদ্ধি পাব। কিন্তু বজাৰ মূল্যৰ বাহিৰে আন যিকোনো কাৰণত যদি যোগান বৃদ্ধি পায়, তেন্তে বিক্ৰী হোৱা পৰিমাণ বৃদ্ধি পাব কিন্তু বজাৰ মূল্য হ্ৰাস পাব।
উৎপাদক (দীৰ্ঘম্যাদী)
দীৰ্ঘম্যাদত উৎপাদকৰ কোনো স্থায়ী ব্যয় নাথাকে: উৎপাদকে দীঘল সময়ৰ বাবে লোকচানজনক কাৰখানা চলাই নাথাকিলেও হ'ব, পৰ্যাপ্ত সময় পালে তেওঁ কাৰখানা বিক্ৰী কৰি বজাৰ ত্যাগ কৰিব। সেয়ে আৰু । সেই বাবে উৎপাদকে নিজ ইশ্চা মতে বজাৰত প্ৰৱেশ বা বজাৰৰ পৰা প্ৰস্থান কৰিব পাৰে। অৰ্থনৈতিক লাভ ঋণাত্মক হ'লে তেওঁলোকে বেপাৰ বন্ধ কতি প্ৰস্থান কৰে আৰু যোগাত্মক হ'লে প্ৰৱেশ কৰে। এই পৰিস্থিতিতেই উৎপাদকে নিৰ্ণয় গ্ৰহণ কৰে: বজাৰত থাকিব নে নাথাকিব, আৰু যদি থাকে, তেন্তে কিমান উৎপাদন কৰিব।
সাম্যাৱস্থা (দীৰ্ঘম্যাদী)
দীৰ্ঘম্যাদী সাম্যাৱস্থা এনে এক পৰিস্থিতি য'ত সকলো উৎপাদকে লাভ বৃহদায়িত কৰিছে (য'ত স্থায়ী ব্যয় নাই), সকলো উপভোক্তাই উপযোগিতা বৃহদায়িত কৰিছে আৰু কোনো উৎপাদকৰ বজাৰৰ পৰা ওলাই যোৱাৰ বা বজাৰত সোমোৱাৰ কাৰণ নাই। দীৰ্ঘম্যাদী পৰ্যবেক্ষণত বজাৰখনত হোৱা লাভালাভৰ ভিত্তিত বিক্ৰেতাই বজাৰত সোমাব বা বজাৰ ত্যাগ কৰিব পাৰে। যদি লাভ যোগাত্মক, তেন্তে নতুন বিক্ৰেতা বজাৰত সোমাব আৰু যদি ই ঋণাত্মক, তেন্তে বৰ্তমানে বজাৰত থকা বিক্ৰেতা ওলাই যাব। দুয়ো পৰিস্থিতিয়েই স্থৱিৰ নহয়। সেয়ে দীৰ্ঘম্যাদী সাম্যাৱস্থাত অৰ্থনৈতিক লাভ ০। এটি প্ৰতিনিধি উৎপাদক গণ্য কৰক যাৰ ব্যয় ফলন ওপৰত আলোচনা কৰাৰ দৰে। উপভোক্তাৰ ফলনসমূহো ওপৰত আলোচনা কৰাৰ দৰে। তেন্তে তলৰ ৩টা চৰ্ত পূৰ্ণ হ'লে আমি দীৰ্ঘম্যাদী সাম্য়াৱস্থা পাওঁ সাম্যাৱস্থাৰ বজাৰ মূল্য , সাম্যাৱস্থাৰ পৰিমাণ আৰু সাম্যাৱস্থাত বিক্ৰেতাৰ সংখ্যা :
ওপৰৰ চৰ্তত্ৰয়ক একেলগ কৰি এনে কল্পনা কৰিব পৰা যায় যে দীৰ্ঘম্যাদী সাম্যাৱস্থাত চাহিদা দীৰ্ঘম্যাদী যোগান সমান হয়, য'ত
সেয়ে, দীৰ্ঘম্যাদী সাম্যাৱস্থাত আমি পাওঁ:
দীৰ্ঘম্যাদী সাম্যাৱস্থা সকলো পৰিস্থিতিত অস্তিত্বত নাথাকিবও পাৰে। উদাহৰণ স্বৰূপে, যদি ব্যয়ে মাত্ৰাৰ বৰ্ধমান অৰ্থনীতি প্ৰদৰ্শন কৰে, তেন্তে কোনো দীৰ্ঘম্যাদী সাম্যাৱস্থা নাথাকে। মাত্ৰাৰ স্থায়ী অৰ্থনীতিৰ ক্ষেত্ৰত দীৰ্ঘম্যাদী সাম্যাৱস্থাৰ মুঠ পৰিমাণ নিৰ্ণয় কৰিব পৰা যায়, কিন্তু সেই পৰিমাণ কিমানটা উৎপাদকে উৎপাদন কৰিব, সেই কথা নিশ্চিত কৰিব পৰা নাযায়। সেই কথা নিশ্চিত কৰিবলৈ এটি অনন্য দক্ষতা বৃহদায়িত কৰা স্তৰৰ প্ৰয়োজন।
সাধাৰণ সাম্যাৱস্থা
আংশিক সাম্যাৱস্থাত কেৱল এখন বজাৰক অৰ্থব্যৱস্থাৰ আন আন ভাগৰ পৰা পৃথক কৰি চোৱা হৈছিল। সাধাৰণ সাম্যাৱস্থাত সমগ্ৰ অৰ্থব্যৱস্থাক একেলগ কৰি অধ্যয়ন কৰা হয়। ধৰি লওক অৰ্থব্যৱস্থাত উপভোক্তা আৰু উৎপাদক আছে। অৰ্থন্যৱস্থাত পণ্য আছে। প্ৰত্যেক উপভোক্তা ৰ নিজৰ উপভোগ সমষ্টি আছে আৰু সেই সমষ্টিৰ ওপৰত যুক্তিসংগত পচন্দ আছে। প্ৰত্যেক উৎপাদক ৰ নিজৰ প্ৰযুক্তি বা উৎপাদন সমষ্টি আছে, যাৰ অন্ততঃ এটা সদস্য আছে আৰু যি বদ্ধ। তদুপৰি, ধৰি লওক যে আৰম্ভণিতে অৰ্থব্যৱস্থাত উপলব্ধ পণ্যৰ নিধি সদিশ । এটি আবণ্টন হ'ল প্ৰত্যেক উপভোক্তাৰ উপভোগৰ পৰিমাণসমূহ আৰু প্ৰত্যেক উৎপাদকৰ উৎপাদনৰ পৰিমাণসমূহ দৰ্শোৱা সদিশ: । কোনো আবণ্টনক "সম্ভৱপৰ" বোলা হয় যদিহে । এনে সকলো সদিশৰ সমষ্টিকে সম্ভৱপৰ সমষ্টি বোলা হয়।
এটি ব্যক্তিগত মালিকানাৰ অৰ্থব্যৱস্থা এনে এক অৰ্থব্যৱস্থা য'ত প্ৰত্যেক উপভোক্তাৰ নিজা প্ৰাৰম্ভিক নিধি আৰু প্ৰত্যেক ব্যৱসায়ৰ লাভৰ ভাগৰ (shares) সদিশ থাকে।
সেই অৰ্থনীতিৰ ৱাল্ৰাছীয়, প্ৰতিযোগিতামূলক বা মূল্য-গ্ৰাহক সাম্যাৱস্থাৰ চৰ্তসমূহ হ'ল:
প্ৰথম চৰ্তই কয় যে উৎপাদকে সেই পৰিমাণ উৎপাদন কৰে যিয়ে তাৰ লাভ বৃহদায়িত কৰে, দিয়া হোৱা প্ৰযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰি। দ্বিতীয় চৰ্তই কয় যে উপভোক্তাই সেই পৰিমাণ উপভোগ কৰি যি তেওঁৰ সৰ্বাধিক পচন্দ, সেই বাণ্ডলসমূহৰ ভিতৰত যাৰ দাম তেওঁৰ আয়তকৈ কম। অৱশেষত, তৃতীয় চৰ্তই কয় যে উপভোগ কৰা বাণ্ডলৰ পৰিমাণসমূহ সিমানেই যিমান অৰ্থব্যৱস্থাত উপলব্ধ, অৰ্থাৎ আৰম্ভণিতে থকা নিধি আৰু নতুনকৈ উৎপাদন কৰা পৰিমাণৰ যোগফল।
এই কথা প্ৰমাণ কৰিব পৰা যায় যে যদি কোনো নিভাঁজ বিনিময় অৰ্থনীতিত প্ৰত্যেক উপভোক্তাৰ উপযোগিতা ফলন নিৰন্তৰ, কঠোৰভাৱে উত্তল আৰু কঠোৰভাৱে একলয়ী (monotone) আৰু , তেন্তে সেই অৰ্থনীতিৰ ৱালৰাছীয় সাম্য়াৱস্থাৰ অস্তিত্ব আছে।
ই পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতাৰ কৰবিহীন সাম্যাৱস্থা। সেয়ে, কৰ যোগাত্মকেই হওক বা ঋণাত্মকেই (ঋণাত্মক কৰ ৰাজসায্যৰ সমতুল্য), মুঠ কল্যাণত ক্ষতি হয়। এই ক্ষতিক কৰৰ deadweight loss বোলা হয়। এই কথা দেখাব পৰা যায় যে যদি যোগান আৰু চাহিদাৰ স্থিতিস্থাপকতা কম হয়, তেন্তে deadweight lossও কম হয়। সেয়ে, আভিজাত্যৰ পণ্যৰ ঠাইত প্ৰয়োজনীয় সামগ্ৰীৰ ওপৰত কৰ আৰোপ কৰিলে কল্যাণৰ মুঠ ক্ষতি কম হ'ব।
দ্বিতীয় শ্ৰেষ্ঠৰ তত্ত্ব
পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতাৰ চৰ্তসমূহ পূৰ্ণ নহ'লে বজাৰ ব্যৱস্থাৰ ফলাফল দক্ষ নহ'বও পাৰে। সেয়ে নীতিনিৰ্ধাৰকসকলে প্ৰায় সেই চৰ্তসমূহ পূৰ্ণ কৰিব বিচাৰে। কিন্তু দ্বিতীয় শ্ৰেষ্ঠৰ তত্ত্বৰ মতে, যদি পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতাৰ কোনো চৰ্ত পূৰ্ণ কৰা অসম্ভৱ, তেন্তে আন কিছু চৰ্তৰ পূৰ্তিৰ পৰা অপূৰ্তিৰ দিশে গমনে কল্যাণ বৃদ্ধিও কৰিব পাৰে। ৰাজনৈতিকভাৱে, ই এই কথা বুজায় যে এনে পৰিস্থিতিত য'ত পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতাৰ কিছু চৰ্ত ইতিমধ্যে অপূৰ্ত, অতিৰিক্ত অপূৰ্তিৰ দিশে লৈ যোৱা নীতিয়ে ভালো কৰিব পাৰে। এই ক্ষেত্ৰত অৰ্থনীতিবিদ ৰিচাৰ্ড লিপ্সি আৰু কেল্ভিন লেনকেষ্টাৰে ভালেমান কাম কৰিছে।
তথ্য সংগ্ৰহ
This article uses material from the Wikipedia অসমীয়া article পূৰ্ণ প্ৰতিযোগিতাৰ বজাৰ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). আন একো উল্লেখ নাথাকিলে এই বিষয়বস্তু CC BY-SA 4.0 ৰ আওতাত উপলব্ধ। Images, videos and audio are available under their respective licenses. ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki অসমীয়া (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.