Geografiyalıq koordinatlar - geodeziyalıq hám astronomiyalıq koordinatlardıń ulıwmalastırılǵan túsinigi bolıp, ápiwayı sóz benen aytqanda bul Jerdegi qálegen noqattıń ornın belgileytuǵın keńliktiń hám boylıqtıń mánisleri.
Jerdegi kópshilik noqatlardıń koordinatları bir waqıttıń ózinde hám keńlik hám boylıqqa iye. Esaptan tısqarılar - Arqa hám Qubla polyusler. Geografiyalıq polyuslerde boylıq joq, sebebi barlıq meridianlar polyusta birlesedi. Sol ushın Arqa polyustıń geografiyalıq koordinatları 90° a. k., Qubla polyustıń geografiyalıq koordinatları bolsa 90 ° q. k. dep kórsetiledi.
Noqattıń geografiyalıq keńligi - ekvatordan berilgen noqatqa shekem bolǵan meridian doǵasınıń gradustaǵı mánisi. Ol 0° (ekvator) tan 90° (polyus) qa shekem ózgerip turadı. Ádette arqa hám qubla keńliklerge bólinedi, qısqasha a.q. hám q. k. delinedi.
Ekvatordıń qublasındaǵı hár qanday noqat qubla keńlikke iye boladı hám ekvatordıń arqasındaǵı hár qanday noqat arqa keńlikke iye boladı. Hár qanday noqattıń geografiyalıq keńligin anıqlaw ol jaylasqan paralleldiń keńligin anıqlawdı ańlatadı.
Noqattıń geografiyalıq boylıǵı - bul bas meridiannan berilgen noqatqa shekemgi bolǵan parallel doǵanıń gradustaǵı mánisi. Bas (nollik yamasa Grinvich) meridian London qasında jaylasqan Grinvich observatoriyasınan ótedi. Bul meridiannıń shıǵısındaǵı barlıq noqatlardıń boylıǵı shıǵıs, batısındaǵı noqatlardıń boylıǵı bolsa batıs dep aytıladı. Boylıq 0 den 180° qa shekem ózgerip turadı.
Hár qanday noqattıń geografiyalıq boylıǵın anıqlaw ol jaylasqan meridiannıń mánisin anıqlawdı ańlatadı.
This article uses material from the Wikipedia Qaraqalpaqsha article Geografiyalıq koordinatlar, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Maǵlıwmat CC BY-SA 4.0 litsenziyası boyınsha alınǵan (eger basqa shártler kórsetilmese). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Qaraqalpaqsha (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.