Córas Comhordanáide Geografaí

'Séard is córas comhordanáide geografaí ann ná córas comhordanáideach a chuireann ar chumas gach suíomh ar an Domhan a shonrú le sraith uimhreacha.

Is minic a roghnaíotar na comhordanáidí i dtreo is go seasann uimhir amháin i gcomhair suímh cheartingearaigh agus dhá nó trí uimhir i gcomhair suímh chothrománaigh. Is iad na comhordanáidí is coitianta a roghnaítear ná domhanleithead, domhanfhad agus airde éileapsóideach.

Córas Comhordanáide Geografaí
Léarscáil a thaispeánann na domhanleithidí (go cothrománach) agus na domhanfhaidí (go hingearach), teilgean Eckert VI

Is é domhanleithead pointe ar dhromchla an Domhain ná a dhíláithriú uilleach, ó thuaidh nó ó dheas, ón méanchiorcal (ag domhanleithead 0°). Tá na Moil ag domhanleithead 90°. Is ciorcail chomhthreomhara iad na línte domhanleithid, atá comhthreomhar leis an meánchiorcal. De bhrí nach sféar foirfe an Domhan, ní hionann fad céime gar don mheánchiorcal (110.6 km), gar do 45° (111.1 km), ná gar do Mhol (111.7 km). Chomh maith leis an meanchiorcal, is suntasach na línte seo domhanleitheid freisin: Trópaic an Phortáin (23.5° ó thuaidh), Trópaic an Ghabhair (23.5° ó dheas), an Ciorcal Artach (66.5° ó thuaidh), agus an Ciorcal Antartach (66.5° ó dheas). Is línte domhanfhaid na ciorcail mhóra ag rith ó thuaidh is ó dheas agus trí na Moil. Tomhaistear an domhanleithead mar dhíláithriú uilleach ó fhadlíne Greenwich a ghlactar mar dhomhanfhad 0°, agus is féidir luachanna 0-180°, siar nó aniar, a bheith aige. Gar don mheánchiorcal (1° domhanleithid) bíonn fad 113.5 km ag 1° domhanfhaid, 49 km gar do 45° domhanleithid, agus 0 km gar do Mhol ag 90° domhanleithid.

Tagairtí

Tags:

DomhanDomhanfhadDomhanleithead

🔥 Trending searches on Wiki Gaeilge:

2023RómánsachasGabriel OrozcoJean de La FontaineCeres (abhacphlainéad)Chuck FeeneyInnealtóireachtSeanad Stáit Aontaithe MheiriceáJean-Claude Van DammeClíodna CussenLewis HamiltonEalaíonRobert MugabeMáire MhaigdiléanaTescoLáithreán GréasáinComhairle Cathair Dhún ÉideannSpórt18 MártaJair BolsonaroVladímír PútínGruagaireColm Ó GaoraAn IndiaUachtarAn AstráilAn tAontas Eorpach2019 sa scannánCeoldrámaTwitterGéarchéim Rúis-Úcránach, 2021-2022EthernetAiko, An Banphrionsa ToshiDlíTeallúiriamRoman Pavlyuchenko1978 sa scannánEolaíocht fheidmeachComhriachtainEachtra imirceach San Antonio, 2022Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart ÉireannCrith talún Tohoku agus súnámaí, 2011Cearrbhachas7 EanáirUisce beathaMoe HowardPyotr KropotkinBéar dubh MeiriceánachEuroBrest na BriotáinePeireacairdíteasCluichí Oilimpeacha an Gheimhridh 2014Fianna Fáil2016Toghchán uachtaránachta na Tuirce, 2023Úsáid mhídhleathach drugaí in ÉirinnMailíDaniel BernoulliDara Cogadh Cathartha na LibiaTexasTurasóireachtRio de JaneiroLoc canálaPeléScannánaíochtMarcello MastroianniNoel Coward3 IúilAn VicipéidSéarlas I, Rí Shasana, na hÉireann agus na hAlbanBreallHarry Potter agus an Prionsa LeathfholaAsmaEverettMartin Van BurenOlltoghchán na Spáinne, 2023🡆 More