3 Март

Ел ахырына кадәр 303 көн кала.

	Тарих порталы
	Вакыт порталы
	Бәйрәмнәр порталы

Дөнья тарихында бу көн:

 

  Халыкара

•   БМО — Бөтендөнья кыргый табигать көне (ингл. World Wildlife Day).
•   БСО — Халыкара колаклар сәләмәтлеген һәм ишетү сәләтен саклау көне (ингл. International Ear Care Day, исп. Día Internacional de la Audición).
•   Халыкара шагыйрьләр, эссеистлар һәм язучылар клубы —   Халыкара язучы көне.

  Милли

•   Болгария — Болгариянең  /  Госманлы империясе хәкимияте астыннан азат ителү көне (болг. Ден на Освобождението на България от османска власт), конфликтка  /  Русия империясе көчләренең катнашуы нәтиҗәсендә 1878 елда Рус-төрек сугышының (ru) Санстефано тынычлык килешүенең (bg) имзалау белән тәмамлануы көне.
•   Грузия — Аналар көне (гөрҗ. დედის დღე, ингл. Mother's Day).
•   Лөбнан — Укытучылар көне (гарәп. عيد المعلم‎, фр. La Fête des professeurs), 9 мартка кадәр бара.
•   Малави — Корбаннар көне (ингл. Martyr's day).
•   Судан — Милли бердәмлек көне.

  Һөнәри, җәмгыяви һәм өлкә бәйрәмнәре

•   АКШ /   Виргиния / Шарлотсвилл каласы — Азат ителү һәм иреклелек көне (ингл. Liberation and Freedom Day), АКШ ватандашлар сугышы дәвамында 1865 елны Берлек гаскәре каланы алуга, 14 000 кол хезмәтчесенә ирекле ватандаш статусы бирелә. Җирле истәлекле көн 2019 елгы тавыш бирү белән рәсмиләштерелә.
•   Бразилия — Метеорологлар көне (порт. Dia do Meteorologista).
•   Мисыр — Спортсменнар көне (ингл. Sportsmen's day), илнең спорт өлкәсендә бар өлеш керткән шәхесләр истәлегенә багышланган.
•   Япония — Хинамацури (яп. 雛祭り), курчаклар яки кызлар көне бәйрәме.

• 1837 — АКШ Техас җөмһүрияте бәйсезлеген таный.
• 1845 — Флорида АКШка 27 нче штат булып керә.
• 1861 — Петербургта Александр II крепостнойлар хокукын бетергән манифестны имзалый.
• 1923 — сатуга беренче атналык журналы «Тайм» чыга.
• 1933 — Потсдамда Адольф Гитлер Өченче рейхны оештыру турында игълан итә.
• 1978 — Чарли Чаплин мәете аның Швейцариядәге кабереннән урлана.
• 1991 — Референдумда Латвиянең 74 %ты һәм Эстониянең 83 %-ты СССРдан бәйсезлек өчен тавыш бирәләр.

Шулай ук карагыз: Төркем:3 март көнне туганнар

• 1655 — Тихон,
• 1839 — Василий Магницкий,
• 1847 — Александр Белл, АКШ уйлап табучысы.
• 1859 — Алексей Казем-Бек, Казан губернасында туберкулёзга каршы чаралар башлаган табиб, Казан император университеты профессоры.
• 1860 — Алексей Фаворский,
• 1867 — Теодоро Шестаков,
• 1880 — Милан Сршкич, серб дәүләт эшлеклесе.
• 1884 — Ильяс Кудашев-Ашказарский, татар музыканты, театр эшлеклесе, татар театрына нигез салучыларның берсе.
• 1888 — Сергей Теплоухов,
• 1896 — Хафиз Палютин, татар коммунисты, ССРБ дәүләт эшлеклесе.
• 1909 — Михаил Белдер,
• 1916 — Лайош Мештерһази,
• 1917 — Зыгмунт Рушчевски,
• 1918 — Артур Корнберг,
• 1923 — Бикә Морзагулова,
• 1924 — Мәснәви Хәертдинов, Татарстан халык рәссамы һәм атказанган сәнгать эшлеклесе (1924-1983).
• 1924 — Рәмзи Гарифуллин,
• 1926 — Фәйзи Гомәров,
• 1928 — Дмитрий Ширков,
• 1928 — Нәҗип Мәдияров, татар шагыйре.
• 1930 — Геннадий Герасимов,
• 1931 — Әгъзам Тимершин, газета хәбәрчесе, татар шагыйре.
• 1934 — Дания Дәүләтшина,
• 1934 — Салават Галин, мәгариф эшлеклесе, башкорт язучысы.
• 1935 — Марат Сафин,
• 1937 — Әнәс Баһманов,
• 1938 — Әхәт Салихов,
• 1939 — Гамир Исмәгыйлев,
• 1941 — Виктор Бударков,
• 1946 — Борис Журавлев,
• 1946 — Рөстәм Кайдрәкев,
• 1948 — Таңсылу Карамыш, тел белеме галимәсе, матбугат, радио һәм телевидение хезмәткәре, башкорт язучысы.
• 1950 — Анатолий Кузьмин,
• 1950 — Рузия Мотыйгуллина, РФ атказанган, ТР халык артисты.
• 1954 — Илдар Габдуллин,
• 1957 — Салават Низаметдинов, башкорт композиторы.
• 1959 — Вәгыйз Һидиятуллин,
• 1962 — Александр Дозморов,
• 1962 — Джекки Джойнер-Керси,
• 1963 — Баттулга Халтмаагийн,   Монголия президенты (2017 елдан).
• 1964 — Рәхимә Арсланова,
• 1966 — Михаил Мишустин,
• 1966 — Радмир Усаев,
• 1971 — Сергей Юшко,
• 1973 — Алсу Галина (Гафарова), татар драма артисты, җырчы.
• 1974 — Сергей Батин,
• 1987 — Андрей Зубарев,
• 1989 — Ришат Төхвәтуллин, эстрада җырчысы (лирик тенор).
• 1989 — Юлия Мазурова,
• 1993 — Равил Нотфуллин,

Шулай ук карагыз: Төркем:3 март көнне вафатлар

• 1703 — Роберт Гук (Robert Hooke), инглиз физигы, химигы, математигы, астрономы, биологы.
• 1797 — Ив-Жозеф Тремарек Кергелен, француз диңгез сәяхәтчесе, контр-адмирал.
• 1919 — Евлампий Будрин,
• 1940 — Бакый Рәхимов, Советлар Берлеге каһарманы.
• 1943 — Гали Рәхим,
• 1948 — Кәлимулла Хәсәнов, 2нче патша Думасы һәм Милли Мәҗлес депутаты.
• 1948 — Ференц Керестеш-Фишер,
• 1950 — Константин Базилевич,
• 1960 — Иван Граве,
• 1986 — Дмитрий Протопопов, инкыйлабчы, совет фирка-дәүләт эшлеклесе.
• 1991 — Метри Кибек,
• 1994 — Мөнир Агишев,
• 1997 — Вячеслав Шугаев, язучы.
• 1998 — Владимир Шимко,
• 1999 — Герһард Һерцберг,
• 2001 — Рәис Әсәев,
• 2005 — Камил Гозәеров,
• 2006 — Эльсе Фишер,
• 2007 — Альфред Сәйдәшев, юрист, казый.
• 2007 — Зиннур Уракчын,
• 2013 — Алексей Яшмолкин,
• 2015 — Габдулла Җиһаншин,
• 2019 — Тәлгать Хөрәмшин,

  Исем бәйрәмнәре