Metateza (nga greqishtja μετάθεσις, nga μετατίθημι vë në një rend tjetër; latinisht: transpositio) është ndërrimi i tingujve ose i rrokjeve në një fjalë ose i fjalëve në një fjali.
Më së shpeshti, i referohet shkëmbimit të dy ose më shumë segmenteve ose rrokjeve të ngjitura
Shumë gjuhë kanë fjalë që tregojnë këtë fenomen, dhe disa madje e përdorin atë si pjesë të rregullt të gramatikës së tyre, si hebraishtja. Procesi i metatezës ka ndryshuar formën e shumë fjalëve të njohura edhe në anglisht.
Forma origjinale para metatezës mund të nxirret nga format më të vjetra të fjalëve në leksikun e gjuhës ose, nëse nuk ruhen forma, nga rindërtimi fonologjik. Në disa raste nuk është e mundur të vendoset me siguri në versionin origjinal.
Dionisi i Halikarnasit ishte një historian dhe studiues i retorikës që jetonte në Greqinë e shekullit të 1-rë para Krishtit. Ai i analizoi tekstet klasike dhe aplikoi disa rishikime për t'i bërë ato të duken më elokuente. Një nga metodat që ai përdori ishte rishkrimi i dokumenteve në një nivel kryesisht gramatikor: ndryshimi i rendit të fjalëve dhe fjalive do t'i bënte tekstet më të rrjedhshme dhe "të natyrshme", sugjeroi ai. Ai e quajti këtë mënyrë të rishkrimit metatezë.
Është hipotezuar në degën jo-anadoliane dhe jo-tokariane, një koronale e ndjekur nga një *TK dorsale e asimiluar fillimisht në *TsK, dhe më pas iu nënshtrua metatezës në *TsK, pra *TK > *TsK > *KTs.
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Metateza (gjuhësi), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.