Ebu Bekër Muhammed bin Abdulmelik bin Muhammed bin Tufejl el-Kajsi el-Andaluzi (emri i plotë në arabisht: أبو بكر محمد بن عبد الملك بن محمد بن طفيل القيسي الأندلسي; rreth 1105 – 1185) ose shkurt Ibën Tufail, ishte një dijetar arab andaluzian mysliman: shkrimtar, filozof islamik, teolog islamik, mjek, astronom dhe vezir.
Ibën Tufejl | |
---|---|
Titulli | Ebubekër Ibën Tufejl Ebu Xhafer Ibën Tufejl Avetophail |
Personal | |
Lindur | 1105 |
Vdekur | 1185 (79-80 vjet) Marakeshi, Hilafeti Almohad |
Feja | Islam |
Era | Epoka e Artë Islame |
Rajoni | el-Andalus |
Kredo | Aviçenizmi |
Interesi kryesor (et) | Filozofia e hershme Islame, letërsi, kalam, Mjekësia Islame |
Ide (të) e dukshme | Shkroi romanin e parë filozofik, i cili ishte gjithashtu romani i parë që përshkruante ishullin e shkretë, fëmijën e egër dhe komplotet e moshës madhore, si dhe prezantoi konceptet e autodidaktizmit dhe tabula rasa. |
Puna (ët) e dukshme | Hayy ibn Yaqdhan (Philosophus Autodidactus) |
Profesioni | Dijetar myslimanë |
Muslim leader | |
Influenced
|
Si filozof dhe romancier, ai është më i famshëm për shkrimin e romanit të parë filozofik, Hajj ibn Jakdhan. Si mjek, ai ishte një mbështetës i hershëm i diseksionit dhe autopsisë, gjë që u shpreh në romanin e tij.
I lindur në Guadix, afër Granadës, ai u arsimua nga Ibn Baxhe (Avempace). Familja e tij ishte nga fisi arab Kajs. Ai ishte sekretar për disa udhëheqës, duke përfshirë sundimtarët e Seutës dhe Tangierit, në vitin 1154. Ai gjithashtu shërbeu si sekretar për sundimtarin e Granadës, dhe më vonë si vezir dhe mjek i Ebu Jakub Jusufit, kalifit Almohad, të cilin ai e rekomandoi Ibn Rushdin (Averroës) si pasardhësin e tij të ardhshëm në 1169..
Ibn Rushdi u bë pasardhësi i Ibn Tufejlit pasi ai doli në pension në 1182; Ibn Tufejli vdiq disa vjet më vonë në Maroku në 1185. Astronomi Nur ed-Din el-Bitruxhi ishte gjithashtu një dishepull i Ibn Tufejlit. El-Bitruxhi u ndikua prej tij për të ndjekur sistemin aristotelian të astronomisë, pasi ai fillimisht kishte ndjekur sistemin e astronomisë ptolemeike.
Puna e tij në astronomi ishte historikisht e rëndësishme pasi ai luajti një rol të madh në përmbysjen e ideve ptolemaike mbi astronominë. Kjo ngjarje në histori quhet "Revolta Andaluziane", ku ai ndikoi që shumë njerëz, përfshirë el-Bitruxhi, të braktisnin idetë ptolemaike.
Shumë filozofë, shkrimtarë, mjekë dhe astronomë islamikë janë ndikuar nga Ibn Tufejli dhe vepra e tij. Këta njerëz përfshijnë Nur Nur ed-Din el-Bitruxhi, Ebu Abdullah Muhamed b. el-Abbar, Abd el-Vahid el-Marrakushi, Ahmed Muhammed el-Makkari dhe Ibn el-Hatibi.
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Ibën Tufejl, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.