Free Banking

Në një të tillë sistem nuk ekzistojnë bankat qendrore dhe as kontrolli monopolistik që ato imponojnë mbi monedhën.

Sistemi i free banking-ut ishte shumë i përhapur dhe i zhvilluar në shekullin e 19-të, ndërsa duke filluar nga vitet 1900 është lënë mënjanë, duke u favorizuar sistemi i forcuar i kontrollit monetar qendror. Vendet kryesore në të cilat ka qenë adoptuar sistemi i fee banking-ut janë :

• Australia – Një sistem i tillë u përhap shumë në gjysmën e dytë të shekullit të 19-të.
• Zvicra – Në vitet 1800-të kantonet zvicerane derregullojnë sistemin bankar, duke lejuar afirmimin e sistemit të bankave të lira.
• Skocia – Në këtë vend sistemi i free banking-ut qëndroi në fuqi për një kohë të gjatë, nga viti 1716 deri në vitin 1845. Ky rast u studiua në thellësi nga ekonomisti (i shkollës) 'austriake' Lawrence h. White, në veprën e tij Free Banking in Britain: Theory, Experience and Debate 1800-1845.
• Shtetet e Bashkuara të Amerikës – Mes viteve 1837 dhe 1862 vendi i Amerikës së Veriut pa një periudhë të free banking-ut. Kjo periudhë qe një nga momentet me më shumë zhvillim në historinë ekonomike të Shteteve të Bashkuara të Amerikës.
• Suedia - Vendi skandinav ka pasur dy përudha free banking-u ; nga viti 1830-1857 dhe mëpastaj nga viti 1860-1902. Pas një krize bankare në vitin 1857, pati një rritje të mbështetjes popullore për bankat private dhe për emetimin e monedhave private. Nga parlamenti u adoptua një ligj i ri për bankat, në vitin 1864, që derregullonte normën e interesit. Dekadat që pasuan shënjuan epokën e erës së free bankingut në Suedi. Pas vitit 1874 nuk u themeluan më banka private. Në vitin 1901 u ndalua me ligj emetimi i parave private.

Kërkimet shkencore dhe akademike mbi epokën e free bankingut suedez sugjerojnë stabilitet, dhe vetëm një falimentim të vetëm bankar në 70 vite.

• Friedrich von Hayek
• Pascal Salin
• Lawrence H. White
• David Friedman
• Murray Rothbard
• Hans-Hermann Hoppe
• Ron Paul

Në vitet e para të shekullit të 21, krijimi dhe adoptimi i gjerë nga publiku i monedhave elektronike si Bitcoin kanë rinovuar sërisht debatin mbi free banking-un dhe paratë e emetuar nga privatët.

• Libertarianizmi
• Kapitalizmi