Fausti

Fausti është një dramë e shkruar nga Johann Wolfgang von Goethe, një autor dhe figurë e njohur për Gjermaninë e viteve 1800. Gëte ishte shkrimtar i një zhanri të gjerë. Vepra e tij është e pasur me romane, drama, poezi, novela, etj.

Periudha I (1768-1788) “Stuhi dhe vrull”

– drama heroike “Gëci i Berlihingenit”, Gëci – gjeniu i forcës

– romani sentimental “Vuajtjet e djaloshit Verter”, Verteri – gjeniu i ndjeshmërisë.

Periudha II (1788-1808) Klasicizmi Vajmaras – periudha më e ndritshme – dramat : “Egmonti”, “Torkuato Taso”, “Efigjenia në Tauridë” – pjesa e parë “e Faustit” – libri i parë i romanit “Vilhelm Majster” – në oborrin e Vajmarit Gëtja u mor me: punë shteti, krijimtari, studime shkencore.

Periudha III (1808-1832) Olimpiku i Vajmarit

– përkon me moshën e pleqërisë karakterizuar nga qetësia

– botimi i pjesës së dytë të “Faustit”

– libri i dytë i romanit “Vilhelm Majster”

– vëllimi “Divani perëndimor-lindor”

– krijoi dhe drejtoi revistën “Art dhe antikitet”

  Lloji:

Është pjesë e Gjinisë Dramatike, e do të specifikohet si një Tragjedi. Gëtja e quante Faustin tragjedi, por me synimin për të krijuar një vepër të plotë, ai shkriu aty të gjitha llojet letrare të njohura, duke realizuar kështu sintezën e formave artistike të deri atëhershme. Ajo ka ngjyrimet e një poeme filozofike, poeme epike, dramë misteri, e ngjashme me tragjedinë antike, dramë qytetare dhe romani, si dhe poezi lirike.

Periudha Letrare:                         

Kjo vepër është shkruar në periudhën e Romantizmit.

Veçori të stilit:

Humanizmi, kontrastet, heroi romantik, përshkrimet e hollësishme, e jashtëzakonshmja, kulti i femrës, kulti i ndjenjës, folklori, madhështia e monologëve të cilat janë modele analizash psikologjike dhe filozofike.

Struktura:

Vepra është e ndarë në dy pjesë. Pjesa e parë është e ndërtuar sipas kronikave historike shekspiriane në 25 skena dhe trajton jetën personale të heroit. Pjesa e dytë është e ndarë në 5 akte dhe trajton aktivitetin e tij shoqëror.

Tema:

Flet për marrëveshjen që Fausti bën me Djallin, duke i dorëzuar atij shpirtin e tij, në këmbim të dijes, aftësisë për të kuptuar çdo aspekt të natyrës, të dijes njerëzore dhe për të gjetur lumturinë (jo shpirtërore).

Mesazhet:

Fausti, duke mposhtur egoizmin, kupton se lumturia nuk mund të jetë kurrë e plotë, nëse nuk ndahet me sa më shumë njerëz. Arsyeja dhe dashuria njerëzore mundin çdo të keqe. Besimi në vlerat humane të njeriut. E meriton jetën dhe lirinë, vetëm ai që e fiton me përpjekje dhe luftë.

Rrëfimi:

Ndodh në dy plane. Në planin e parë paraqiten skena nga jeta e rëndomtë njerëzore kurse në planin tjetër zhvillohen skenat e një bote fantastike, plot me figura mitike.

Simbolikat:              

1) Simbolika e udhëtimit përcillet nga njëra epokë në tjetrën për të mbërritur te Fausti, i cili do të synojë të zbulojë përmasat e natyrës, botës, kozmosit, qenies, njeriut dhe shoqërisë.

2) Ferri dhe parajsa janë simbole të fatkeqësive dhe të lumturisë së njeriut mbi tokë.

3) Zoti, Mefistofeli, kryeëngjëjt e personazheve të tjerë kanë kuptime simbolike dhe janë shprehje e forcave të natyrës dhe shoqërisë.

Burimet e veprës:

1) Legjenda e Faustit – Fausti ishte hero i një legjende shumë të njohur, që ka një bazë historike reale. Fausti, person real, ka jetuar në fundin e shekullit XV dhe në fillimin e shekullit XVI. Ai shëtiste qytet më qytet  dhe e quante veten doktor, mburrej se zotëronte dije të shumta, si dhe artin e magjisë. Në një epokë, kur besimi në magji ishte diçka normale, rreth magjistarit shëtitës mblidheshin turma të tëra njerëzish.

2) Realiteti i kohës ku Gëtja jetonte- Në fakt epoka e tij u cilësua si epoka e gjenive, sepse në shumë fusha të dijes dhe të artit shkëlqyen emra të mëdhenj. 3) Studimet e tij- Gjatë jetës qëkur shërbeu në oborrin e Vajmarit Gëtja u mor me: punë shteti, krijimtari, studime shkencore për mineralogjinë, paleontologjinë, botanikën, anatominë e fizikën.

• Fausti:

përmbledh historinë e njerëzimit në kërkim të diturisë

personifikon shpirtin e ri, bashkëkohor,

afirmimin e aspiratave, forcave krijuese të njeriut

bashkëjetojnë dy prirje shpirtërore në konflikt: njëra e tërheq poshtë drejt botës materiale, tjetra e tërheq lart drejt absolutes e pafundësisë

gjithnjë synon dhe arrin, por nuk kënaqet me ato që ka arritur

është i bindur se vetëm veprimi e dinamizmi e mbajnë gjallë jetën

njeriu- gjeni që lufton për njerëzimin

njeriu- vepër që jeton edhe pas vdekjes

• Mefistofeli:

djalli vetë, por me mendje inteligjente

paraqitet nga Zoti si shpirti i mohimit

utilitar, skeptik dhe pragmatist

është zëri i pavetëdijes, pasqyra e keqe e Faustit;

ai ia plotëson dëshirat e tij (të këqija e të mira) dhe tregohet këshilltar i keq, tinëzar e cinik

është alteregoja e njeriut, shok rruge i yni, mëdyshja jonë, vetja jonë djallëzore;

• Margarita:

personazhi më poetik i Gëtes, i frymëzuar nga përvoja nostalgjike e dashurisë rinore e të dëlirë, por të humbur

karakterizohet nga natyrshmëria, përkushtimi, besimi në dashuri, droja dhe rezervimi, thjeshtësia e karakterit, morali i pastër, edukata fetare e shndërrojnë atë në vajzën e ëndrrave

është mishërim i dashurisë së dëlirë, vetëmohuese që u zbulohet njerëzve në formën më të përsosur, në dashurinë e gruas, simbol i zbutjes dhe i shpëtimit të shpirtra