ГӀира́къ (гӀар. العراق), расмияб къӀагӀидаялъ — Республика ГІира́къ (гӀар. جمهورية العراق, сорани کۆماری عێراق, арам. ܩܘܼܛܢܵܐ ܐܝܼܪܲܩ) — Азиялъул бакътІерхуьда бугеб пачалихъ.
ГІиракъ ГІиракъияб Республика гӀар. جمهورية العراق Jumhūriyyatu l-ʔirāq | |||||
| |||||
ШигӀар: «Аллагь КІудияв (ااالله أكبر)» | |||||
Гимн: Дир ВатІан | |||||
Истикълал щвараб къо-моцӀ | 3 октябр 1932 сон ( КІудабритІаниялдаса) | ||||
Расмияб мацӀ | ГІараб мацІ | ||||
Миллатал | {{{Миллатал}}} | ||||
Тахшагьар | Багъдад | ||||
ЧӀахӀиял шагьарал | Багъдад, Мосул | ||||
ХӀукмуялъул низам | Парламенталъулаб жумгьурият | ||||
Президент Премьер-министр | Фуад МагІсум ХІайдар Аль-ГІабади | ||||
Ракь • Кинниги • % лъел бутІа | 57-билеб дунялалда 435 052 км² 1,1 | ||||
Халкъалъул къадар• Къимат (2014)• Гъунки | ↗ 36 004 552чи (39-билеб) 82,7 чи/км² | ||||
ГІЖП (БББ) • ХӀасил (2008) • Халкъалъул цо чиясе | 93, 800 млрд $ (58-билеб) 4000 $ | ||||
ИПГӀИ (2013) | ↗ 0,590 (гьоркьохъеб) (131-билеб) | ||||
ГӀарац | ГІиракъалъул динар (IQD, код 368) | ||||
Интернет-домен | .iq | ||||
Телефоналъул код | +964 | ||||
СагӀтил рачел | GMT+3 | ||||
Хисизабизе |
Ракьалъул гӀеблъи — 435,052 кв. км. Гъиракъалъул ракь бикьун буго 19 мухIафазалде (губерниязде). Ракьалъул рахъалъ гьелъ ккола дунялалда 57-леб бакI.
ГӀадамазул къадар (2005 соналъул баянал) 28,1 миллион чи. ГIадамазул 96 процент ккола бусурбаби, 4 процент гӀечӀеб къадар буго насраниязул (ай христианазул), хутӀарал (ягьудиял ва гь.ц.) цо проценталъул къадаралдаса дагьал руго. Тахшагьар ккола Багъдад.
МацӀал: гІараб ва курд мацІал.
ГӀараб мацӀалда бугеб العِرَاق al-ʿIrāq абураб рагӀиялъул магӀна ккола «ралъудал рагІал».
ГӀиракъалъул хӀукуматияб тарих рикӀкӀуна дунялалда бищунго некӀсияздасан, хъвай-хъвагӀаяздалъун гьелъул заман бахула 5 азарсонида. Гьелъул ракьалда, Хузестаналда, тӀоцебесеб Элам хӀукумат гӀуцӀана нелъер эраялдаса цебе III азарсонида.
ГӀиракъалъул территориялда гӀадамал рагъарана гочизе цӀакъ некӀсияб заманаялъ.
ГӀиракъаллда буго 7 шагьар жедер халкъалъул къадар 1 миллионалдаса цӀцикӀун бугеб (Багъдад, Мосул, Наджаф, Киркук, Басра, Эрбиль, Сулеймания).
ГӀиракъ 19 провинциялде (мухӀафаза) бикьун буго.
№ | МухӀафаза | Администратияб марказ | Ракь, км² | Халкъ, чи (2011) | Гъунки, чи/км² |
---|---|---|---|---|---|
1 | Багъдад | Багъдад | 734 | 7 055 200 | 9611,99 |
2 | СалахӀудин | Тикрит | 24 751 | 1 408 200 | 56,89 |
3 | Дияла | БагIакъуба | 19 076 | 1 443 200 | 75,66 |
4 | Васит | Эль-Кут | 17 153 | 1 210 600 | 70,58 |
5 | Майсан | Эль-ГIамара | 16 072 | 971 400 | 60,44 |
6 | Басра | Басра | 19 070 | 2 532 000 | 132,77 |
7 | Ди-Кар | Эн-Насирия | 12 900 | 1 836 200 | 142,34 |
8 | Мутанна | Эс-Самава | 51 740 | 719 100 | 13,90 |
9 | Къадисия | Эд-Дивания | 8 153 | 1 134 300 | 139,13 |
10 | Бабиль | ХIилла | 6 468 | 1 820 700 | 281,49 |
11 | Карбала | Карбала | 5 034 | 1 066 600 | 211,88 |
12 | Наджаф | Ан-Наджаф | 28 824 | 1 285 500 | 44,60 |
13 | Анбар | Ар-Рамади | 138 501 | 1 561 400 | 11,27 |
14 | Найнава | Мосул | 37 323 | 3 270 400 | 87,62 |
15 | Дагьукъ | Дагьукъ | 6 553 | 1 128 700 | 172,24 |
16 | Арбиль | Арбиль | 14 471 | 1 612 700 | 111,44 |
17 | Киркук | Киркук | 10 282 | 1 395 600 | 135,73 |
18 | Сулеймания | Сулеймания | 17 023 | 1 878 800 | 110,37 |
19 | ХIалабджа | ХIалабджа | 3 060 | 337 000 | |
ТӀолго | 434 128 | 33 330 600 | 76,78 |
Сон | млн. чи | |||
---|---|---|---|---|
1878 | 2.0 | |||
1947 | ↗ 4.8 | |||
1957 | ↗ 6.3 | |||
1977 | ↗ 12.0 | |||
1987 | ↗ 16.3 | |||
1997 | ↗ 22.0 | |||
2009 | ↗ 31.6 | |||
2015 | ↗ 37.0 | |||
Источники: |
ГӀемерисел гӀиракъиял руго бесурманал. Халкъалъул 65 % — ккола шигӀиял (хӀукуматияб дин). Иран, Азарбижан ва БахӀрейн пачалихъалгун, Иран ккола шӀигӀияб халкъалъул процент бащадасан цӀцӀикӀкӀараб бугеб пачалихъаздаса.
Портал «ГӀиракъ» | |
ГӀиракъ Викигъамасалда | |
ГӀиракъ Викидалилалда |
Халип:ГӀараб пачалихъазул лига Халип:Agadir Халип:ОИК Халип:Социалистиял пачалихъал
This article uses material from the Wikipedia Авар article ГӀиракъ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Контент рагьараб буго CC BY-SA 4.0 лицензиялда гъоркь, цогидаб бихьизабун гьечӀони. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Авар (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.