Алтынньы 27: күнэ-дьыла

Сыл бүтүө 64 күн баар.

• ЮНЕСКО  ЮНЕСКО — Аан дойдутааҕы аудиовизуальнай нэһилиэстибэ күнэ
• Греция  Греция — Былаах күнэ
• Сент-Винсент уонна Гренадиннар  Сент-Винсент уонна Гренадиннар — Тутулуга суох буолуу күнэ (Британияттан, 1979)
• Словакия  Словакия — Черново трагедиятын күнэ (Černovská Tragedia). 1907 сыллаахха Австро-Венгрия импиэрийэтин Венгрия хоруоллугар баар Черново куоратыгар (билигин Словакия) католиктар сыаркаптарын арыйыы кэмигэр жандармнар дьону ытыалаабыттар, элбэх киһи өлбүт
• Түркменистаан  Түркменистаан — Тутулуга суох буолуу күнэ

• 1806 — Наполеон Пруссияны кыайан Берлиҥҥэ киирбит.
• 1918 — Иркутскай судаарыстыбаннай университет олохтоммут.
• 1924 — Сэбиэскэй Сойуус иһигэр Узбек ССР тэриллибит, киин куоратынан Ташкент буолбут. Бу саҕана Ташкены казахтар эмиэ бэйэлэригэр ылан киин куорат оҥостуохтарын баҕарбыттар эбит, ол мөккүөрү Сталин быһаарбыт.
• 1944 — Ужгород куорат Германия уонна Венгрия оккупааннарыттан босхоломмут .
• 1947 — Саха АССР-га Садын оройуона суох буолбут. Оройуон нэһилиэктэрэ Сунтаар уонна Ленскэй оройуоннарыгар тиксэриллибиттэр. Билигин ол нэһилиэктэр Мирнэй улууһугар киирэллэр.
• 1959 — бэчээккэ аан бастаан Ый нөҥүө өттүн хаартыската аан бастаан тахсыбыт — «Правда» хаһыакка «Луна-3» түһэрбитин таһаарбыттар.
• 1962 — Карибскай кризис: АХШ U-2 разведкалыыр сөмүлүөтүн Кууба үрдүнэн көтөн истэҕинэ суулларбыттар, лүөччүк өлбүт. Бу «Хара субуота» диэн ааттаммыт күн — 1962 сыл алтынньы 27 — аан дойду ядернай сэриигэ саамай чугаһаабыт күнүнэн ааҕыллар.
• 1982 — Кытай бэйэтин нэһилиэнньэтин ахсаана миллиарды куоһарбытын туһунан биллэрбит.
• 1984 — БАМ үлэҕэ киирбит.
• 1990 — Чувашияҕа «Чуваш ССР тылларын туһунан» сокуон ылыллыбыт. Чуваш тыла нуучча тылын кытта тэҥ бырааптаммыт.
• 1991 — Туркменистан Сэбиэскэй Сойуустан тутулуга суох буолбут. Бэрэсидьиэнинэн өрөспүүбүлүкэни 1985 сылтан ыла салайан олорбут Сапармурат Ниязов буолбут. Кини Туркменистаны 2006 сыллаахха диэри салайбыта.
• 1999 — Эрмээн түмэнигэр Ереваҥҥа ытыалааһын буолбут.
• 2017 — Каталония Испанияттан тутулуга суоҕун биллэрбит.

• 1907 — Елизавета Убрятова (04.03.1990 өлб.) — филология билимин дуоктара, профессор, Саха АССР билимин үтүөлээх үлэһитэ (1956), Тыва АССР билимин үтүөлээх үлэһитэ (1977), тюрколог, саха тылын уонна атын түүр тылларын грамматикатын уонна диалектарын специалииһэ.
• 1912 — Дмитрий Андреев — Сунтаар оройуонун «Элгээйи» совхоз биригэдьиирэ, Социалистыы Үлэ Дьоруойа, Сунтаар улууһун Ытык олохтооҕо.
• 1938 — Прокопий Быканов — бульдозерист, Социалистыы Үлэ Дьоруойа, Усуйаана улууһун Ытык олохтооҕо.
• 1940 — Валерий Кац — композитор, Дьокуускайдааҕы муусука училищетын учуутала, Саха Өрөспүүбүлүкэтин ускуустубатын үтүөлээх диэйэтэлэ, Ойуунускай бириэмиэйтин лауреата.
• 1960 — Валерий Шадрин — эбэҥки бастакы композитора, СӨ үтүөлээх диэйэтэлэ, СӨ култууратын туйгуна.

• 1605 — Улуу Акбар — Моҕол Импиэрийэтин үһүс баhылыга. Импиэрийэ төрүттээччитин Баабыр сиэнэ. Кини салалтатын саҕана Моҕол Импиэрийэтэ Хоту Ииндийэ улахан өттүгэр тэнийбитэ.
• 1988 — Иван Аргунов — (24.12.1922 төр.) — социолог учуонай, өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр-көстөр баартыйа диэйэтэлэ, суруналыыс, устуоруйа билимин хандьыдаата