Лазер (ааҥл. laser, light amplification by stimulated emission of radiation диэнтэн акроним) ол эбэтэр оптическай квантовай генератор — тас энергияны (сырдык, электричество, итии, химическэй уо.д.а.
энергиятын) когерентнай, монохром, поляризованнай, чопчу хайысхалаах энергия (эрчим) сардаҥатыгар уларытар тэрил.
Лазер физическэй олоҕо квантомеханичакэй көстүү индуцированнай сыролатыыта буолар. Лазер уота күүстээх быстыыта суох эбэтэр импульсивнай буолуон сөп. Сорох схемаларга лазер үлэлиир өрүтэ атын источнигы күүһүрдэргэ туттулаар. Лазер араас көрүҥэ баар, ол көрүҥнэрэ вещество бары агрегатнай туругар туhaныллар. Хайа эрэ лазердар (Холобур: Полихроматическэй кытаанах эттиктээх эбэрр кырааскаҕа олоҕурар) киэҥ спектальнай диапозонҥа бүтүн частота набуорун оҥорор кыахтаахтар. Кээмэйдэрэ олох кыра микроскопическайтан, футбуол хонуутугар дылы буолар. Дьэҥҥэ көстөр хаачыстыбалара, лазеры киэҥ обаласка туттарга көҥүл биэрбитэ, ол иhигэр: наука,тиэхникэ, медициинэ уо.д.а.
Физика билигин да түргэнник сайдар. Лазер айылыбыт кэмиттэн, хас сыл айы кини саҥа көрүҥэ тахсан иhэр.1961 с неонлвай тааска олоҕурар лазер үөскэбитэ, онтон кэлэ 5 сыл иhигэр лазерный диод, кырааскаҕа олоҕурар лазер, диоскид улеродыгар олоҕурар лазер уонна химичэскэй лазердар айылыбыттара.1963 с Ж. Алферов уонна Г. Кремер полупроводникавай гетероструктуралар теорияны айбыттара, ити теория санатыгар олоҕурар эмиэ лазер араас көрүҥэ баар буолбута.
Лазер араас кэмнэлинэн классификацияланар:
Агрегантный туругунан уонна көхтөөх hэк көрүҥүнэн:
Накачкатын ньыматынан уонна үлэтин туругунан:
Долгунун уhунунан (Диопазонунан):
Оҥоһугунан:
Сыралытыы хаачыстыбатынан:
Атын классификациялар:
Бэйэтин айыаҕыттан лазердар " бэлэм быһаарыылар өссө биллибэт проблемалар»диэн бэйэлэрин өҥөйөн биэрбиттэрэ. Тоҕотун курдук, кинилэр наука уонна техника үгүс салааларыгар киэҥник туттуллаллар (компакт- дискэлэри сүүйтэрээччилэр, лазернай принтердэр, штриходтары, лазернай ыйынньыктары уо. д. А.). Тоҕойдор энергияларын чэпчэкитик ситиһэн баран, локальнай ситимнэри уонна механическай ситэрии (эрэһиинэ, сварка, паайка, гравировканы) оҥорор кыахтанар. Зона чопчу хонтуруола көннөрү ньыманан (холобур, керамика уонна металл) буһарыллыан сөп. Лазер диаметрдаах микрон диаметрдаах туочукаҕа оҥоһуллуон сөп,ол иһин микроэлектроникаҕа айылҕа матырыйаалларын (полупроводник кристалларын эрэһиинэ, анал чараас үүттэри бэчээт былааттарыгар тэҥнээн туһанарга). Лазернай маркировка уонна уус- уран гравировка араас матырыйааллартан оноһуктары гравировкалааһын кээмэйэ) туһанылынна. Лазердар тас сабыылаах матырыйаалы (лазернай легирование, лазернай направка, вакуумнай- лазернай хайысха) ыларга туһаналлар. Кинилэргэ материальнайдык ырытыы механическай өттүнэн сабыдыаллаабат, итии зоната кыра, онон кыра термическай информациялар эрэ үөскүүллэр. Ону таһынан технологическай процесс барыта автоматизацияланар кыахтаах. Ону барытын үрдүк чыпчаалынан, таһаарыылаахтык оңорор.
This article uses material from the Wikipedia Саха тыла (Saxa Tyla) article Лазер, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Маны туһанары CC BY-SA 4.0 лиссиэнсийэ көҥүллүүр (атын ыйыллыбытах буоллаҕына). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Саха тыла (Saxa Tyla) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.