Aberdeen
Aberdeen (wym.
ⓘ[æbərˈdiːn]; scots Aiberdeen; gael. Obar Dheathain, wym. [ˈopər ˈʝɛhɪn]) – miasto w północno-wschodniej Szkocji (Wielka Brytania), w jednostce administracyjnej (council area) Aberdeen City. W 2020 roku zamieszkane przez 198 590 osób.
 Od góry po lewej, zgodnie z ruchem wskazówek zegara: Marischal College, zachodnia wieża ratusza, panorama miasta, plaża w Aberdeen, stare miasto | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj | |||||
| Council area | |||||
| Burmistrz | Barney Crockett | ||||
| Populacja (2020) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy | (+44) 01224 | ||||
| Kod pocztowy | AB10-AB13 (część), AB15, AB16, AB22-AB25 | ||||
Położenie na mapie Szkocji  | |||||
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii  | |||||
 57°08′50″N 2°05′43″W/57,147222 -2,095278 | |||||
| Strona internetowa | |||||
Położone jest nad ujściem rzek Don i Dee do Morza Północnego. W przeszłości było ośrodkiem administracyjnym hrabstwa Aberdeenshire, następnie regionu administracyjnego Grampian. Duży port rybacki (śledzie, łososie), ośrodek usługowy dla platform wiertniczych i gazociągów na Morzu Północnym; przemysł stoczniowy, maszynowy, chemiczny; kamieniołomy granitu. Rozwój miasta związany jest z eksploatacją ropy naftowej spod dna Morza Północnego. Aberdeen jest wśród 10 najlepszych miast do życia w Wielkiej Brytanii według The Good Growth for Cities Index sporządzonego przez PwC w 2018 roku.
Historia
W średniowieczu siedziba biskupstwa (vide: diecezja Aberdeen) założonego w 1125 jako zależne bezpośrednio od Stolicy Apostolskiej; sprotestantyzowanego w 1577 (erygowane ponownie w 1878).
W XIX wieku nastąpił rozwój miasta jako ośrodka handlu zarówno wyrobami przemysłu, jak też produktami hodowli (bydło) i rybołówstwa (śledzie i łososie). W 1881 miasto liczyło 105,2 tys. mieszkańców. Od końca XIX w. rozwijał się przemysł, początkowo przede wszystkim tkacki (wyroby lniane, sukienne i bawełniane), później także stoczniowy, maszynowy i chemiczny (wyroby gumowe). Wyroby tych gałęzi przemysłu stanowiły w okresie międzywojennym przedmiot eksportu do wielu krajów.
W I połowie XX wieku rozwijał się przemysł metalowy i stoczniowy, istniał także nadal przemysł lekki, produkujący wyroby wełniane i lniane, a także galanterię. W 1925 miasto liczyło 159,1 tys. mieszkańców, a uniwersytet (zał. 1494) 1420 studentów.
Zabytki
Większa część starszych budynków zbudowana jest z granitu, dlatego Aberdeen jest nazywane Granitowym Miastem. Do najważniejszych zabytków należą stare budynki uniwersytetu (zał. 1494), granitowa wczesnogotycka katedra St. Machar (XIV w., początek budowy 1366). Z XVI w. pochodzą zabytkowa kaplica oraz budynki King’s College i Marishall College.
Transport
W mieście znajduje się stacja kolejowa Aberdeen, sieć autobusów FirstGroup oraz międzynarodowy port lotniczy Aberdeen.
Polonia
- Ice Candy School - polska szkoła o profilu artystyczno-sportowym
- Polish Association Aberdeen
- Polish Catholic Community
- Polska Szkoła im. św. Stanisława Kostki
- Polska Szkoła Słoneczna
- Związek Harcerstwa Polskiego poza Granicami Kraju – Drużyna Harcerek i Harcerzy "Zawiszacy" (Polish Scouting Limited)
W kulturze
- Aberdeen jest głównym miejscem akcji serii książek z Loganem McRae autorstwa Stuarta MacBride’a.
- Norweski reżyser Hans Petter Moland nakręcił film pod tytułem Aberdeen (2000).
Urodzeni
- Annie Lennox (ur. 25 grudnia 1954 w Aberdeen) - szkocka piosenkarka, działaczka polityczna i filantropka.
- John M. Kosterlitz (ur. 22 czerwca 1943 w Aberdeen) – brytyjski fizyk związany z Brown University, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 2016 roku.
- Leslie Benzies (ur. 17 stycznia 1971 w Aberdeen) – brytyjski producent gier komputerowych
Galeria
-
Teatr w Aberdeen -
Wejście główne do dworca kolejowego -
Hala główna dworca kolejowego w 2011 r. -
Zimowy ogród – Aberdeen’s Winter Garden
Miasta partnerskie
Zobacz też
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona miasta (ang.)
This article uses material from the Wikipedia Polski article Aberdeen, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.