ਯੋਹਾਨਾ ਹੰਨਾਹ ਆਰੰਜ਼ (/ˈɛərənt, ˈɑːrənt/; ਜਰਮਨ: ; 14 ਅਕਤੂਬਰ 1906 – 4 ਦਸੰਬਰ 1975) ਇੱਕ ਜਰਮਨ-ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਅਮਰੀਕੀ ਸਿਆਸੀ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ ਸੀ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਠ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਏਕਾਧਿਕਾਰਵਾਦ ਤੋਂ ਗਿਆਨ ਮੀਮਾਂਸਾ ਤੱਕ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਉੱਤੇ ਉਸਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਲੇਖਾਂ ਨੇ ਸਿਆਸੀ ਥਿਊਰੀ ਤੇ ਇੱਕ ਸਥਾਈ ਪ੍ਰਭਾਵ ਛੱਡਿਆ ਸੀ। ਆਰੰਜ਼ ਨੂੰ 20 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਫ਼ਿਲਾਸਫ਼ਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹੰਨਾਹ ਆਰੰਜ਼ | |
---|---|
ਜਨਮ | ਲਿੰਡਨ, ਪਰੂਸੀਅਨ ਹੈਨੋਫ਼ਾ, ਜਰਮਨ ਸਾਮਰਾਜ | 14 ਅਕਤੂਬਰ 1906
ਮੌਤ | 4 ਦਸੰਬਰ 1975 ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ, ਅਮਰੀਕਾ | (ਉਮਰ 69)
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ |
|
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ |
|
ਕਾਲ | ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ |
ਖੇਤਰ | ਪੱਛਮੀ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ |
ਸਕੂਲ |
|
ਡਾਕਟੋਰਲ ਸਲਾਹਕਾਰ | ਕਾਰਲ ਜਾਸਪਰਸ |
ਮੁੱਖ ਰੁਚੀਆਂ | ਸਿਆਸੀ ਸਿਧਾਂਤ, ਆਧੁਨਿਕਤਾ, ਇਤਿਹਾਸ ਦਰਸ਼ਨ |
ਮੁੱਖ ਵਿਚਾਰ |
|
ਵੈੱਬਸਾਈਟ | www |
ਇਕ ਯਹੂਦੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਆਰੰਜ਼ ਨੇ 1933 ਵਿੱਚ ਨਾਜ਼ੀ ਜਰਮਨੀ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪੁਰਤਗਾਲ ਰਾਹੀਂ 1941 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚੈਕੋਸਲਵਾਕੀਆ, ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਅਤੇ ਫ਼ਰਾਂਸ ਵਿੱਚ ਰਹੀ। ਉਹ 1950 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਗਰਿਕ ਬਣ ਗਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ 1937 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਜਰਮਨ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਨੂੰ ਖੋਹ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਸੱਤਾ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ, ਪ੍ਰਤੱਖ ਲੋਕਤੰਤਰ, ਅਥਾਰਿਟੀ ਅਤੇ ਨਿਰੰਕੁਸ਼ਤਾਵਾਦ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹੰਨਾਹ ਆਰੰਜ਼ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਾ ਨਾਮ ਉਸ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਆਰੰਜ਼ ਦਾ ਜਨਮ ਜਰਮਨ ਯਹੂਦੀਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਧਰਮਨਿਰਪੱਖ ਪਰਵਾਰ ਵਿੱਚ, ਲਿੰਡਨ (ਹੁਣ ਹੈਨੋਫ਼ਾ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਮਾਰਥਾ (ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਕੋਹੇਨ) ਅਤੇ ਪਾਲ ਆਰੰਜ਼ ਦੀ ਧੀ ਸੀ। ਉਹ ਕੋਨਿੰਗਬਰਗ ਅਤੇ ਬਰਲਿਨ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਆਰੰਜ਼ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਤਮਸਾਤ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਯਾਦ ਕੀਤਾ: "ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਲਈ 'ਐਸਿਮੀਲੇਸ਼ਨ' ਸ਼ਬਦ ਦਾ 'ਡੂੰਘਾ' ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਅਰਥ ਸੀ। ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਿੰਨੇ ਗੰਭੀਰ ਸਾਂ।"
ਆਰੰਜ਼ ਨੇ ਬਾਲਗ ਹੋਣ ਤੇ ਯਹੂਦੀ-ਵਿਰੋਧ ਵਾਦ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੀ ਯਹੂਦੀ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਹ 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਪਰੂਸ਼ੀਅਨ ਹੋਸਟੈੱਸ ਰਾਹੇਲ ਵਾਰਨਹੇਜਨ ਨਾਲ ਵੱਡੀ ਇੱਕਰੂਪਤਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਸੀ ਜੋ ਜਰਮਨ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਆਤਮਸਾਤ ਕਰਨਾ ਬੇਹੱਦ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਜਨਮ ਪੱਖੋਂ ਯਹੂਦੀ ਸੀ। ਆਰੰਜ਼ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵਰਨਹੇਗਨ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ "ਮੇਰੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਨੇੜਲੀ ਮਹਿਲਾ ਮਿੱਤਰ ਸੀ, ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਅੱਜ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸੌ ਸਾਲ ਹੁਣ ਮਰ ਮਰ ਚੁੱਕੀ ਸੀ।"
This article uses material from the Wikipedia ਪੰਜਾਬੀ article ਹੰਨਾਹ ਆਰੰਜ਼, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ਇਹ ਸਮੱਗਰੀ CC BY-SA 4.0 ਹੇਠ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ਪੰਜਾਬੀ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.