ଜୀବସାର କ
ଜୀବସାର 'କ' (English: Vitamin A: ଭିଟାମିନ ଏ) ଆକ୍ଷିରେ ଥିବା ରେଟିନା ନିମନ୍ତେ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ପୋଷକ ଅଟେ । ଏହା ଉଭୟ କମ୍ ଆଲୋକରେ ଦେଖିବା ପାଇଁ ଓ ବର୍ଣ୍ଣ ଚିହ୍ନିବା(ରଙ୍ଗ ଚିହ୍ନିବା) ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଅଟେ ।ଜୀବ ଶରୀରରୁ ଜାତ ଖାଦ୍ୟରେ ଜୀବସାର 'କ' , ଇଷ୍ଟର ଅବସ୍ଥାରେ ମିଳେ ; ଯାହାକି ପରେ କ୍ଷୁଦ୍ରାନ୍ତରେ (small intestine) ରେଟିନୋଲରେ ବଦଳିଯାଏ । ରେଟିନୋଲ (Retinol) ରାସାୟନିକ ସଂରଚନା ଅନୁଯାୟୀ ଏକ ସୁରାସାର (Alcohol) ଅଟେ । ଏହି ରେଟିନୋଲ ଶରୀରରେ ସଞ୍ଚୟ ଅବସ୍ଥା ଅଟେ , ଯାହାକି ପରେ ଆଲ୍ଡିହାଇଡ୍ ଅବସ୍ଥାକୁ ରୂପାନ୍ତରିତ ହୋଇଥାଏ : ରେଟିନାଲ । ସାଧାରଣତଃ ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥରେ ଜୀବସାର 'କ' ଦୁଇ ପ୍ରକାର ଅବସ୍ଥାରେ ମିଳେ :
- ରେଟିନୋଲ , ଭିଟାମିନ-ଏର ଏକ ଅବସ୍ଥା ଯାହାକି ପ୍ରାଣୀ ଶରୀରରୁ ଜାତ ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥରୁ ମିଳିଥାଏ ।
- କାରୋଟୀନଗୁଡ଼ିକ ଯେପରିକି , ଆଲଫା କରୋଟିନ , ବିଟା କରୋଟିନ , ଗାମା କରୋଟିନ ଓ xanthophyll beta-cryptoxanthin ହିଁ ଭିଟାମିନର ଅବସ୍ଥା ରୂପେ ଶାକାହାରୀ ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଶରୀରରେ ଦେଖାଯାଏ । ପ୍ରକୃତରେ ମାଂସାହାରୀ ପ୍ରାଣୀମାନେ ଏହି କାରୋଟିନକୁ ରେଟିନାଲରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାରେ ଦୁର୍ବଳ ଅଟନ୍ତି ।
 | |
 ରେଟିନୋଲର ରାସାୟନିକ ସଂରଚନା | |
| Clinical data | |
|---|---|
| Trade names | Aquasola |
| AHFS/Drugs.com | monograph |
| ATC code |
|
| Identifiers | |
IUPAC name
| |
| CAS Number | |
| PubChem CID | |
| DrugBank | |
| ChemSpider | |
| KEGG | |
| ChEBI | |
| ChEMBL | |
| NIAID ChemDB | |
| ECHA InfoCard | 100.031.195 |
| Chemical and physical data | |
| Formula | C20H30O |
| Molar mass | 286.4516 g/mol |
| 3D model (JSmol) | |
SMILES
| |
InChI
| |
  (what is this?) (verify) | |
ଇତିହାସ
୧୯୦୬ରେ ଏହି ଜୀବସାର 'କ' ଆବିଷ୍କାର କରାଯାଇଥିଲା । ପୃଷ୍ଟିସାର , ସ୍ନେହସାର ଓ ଶ୍ୱେତସାର ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କିଛି ଉପାଦାନ ମଧ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ ଥିଲା ଗୋରୁଗାଇମାନଙ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଅବସ୍ଥା ପାଇଁ । ୧୯୧୭ରେ ଏହି ଉପାଦାନ ସବୁ ସ୍ୱାଧୀନ ଭାବେ ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ : ଏଲମର ମ୍ୟାକ କୋଲୁମ (Elmer McCollum ) ୱିସ୍କୋନ୍ସିନ୍-ମାଡିସନ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଓ ଲାଫାୟେତ୍ତେ ମେଣ୍ଡେଲ (Lafayette Mendel) , ଥୋମାସ ବର ଓସବୋର୍ଣ୍ଣ (Thomas Burr Osborne) ୟେଲ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ । David Adriaan van Dorp ଓ Jozef Ferdinand Arens ନାମକ ଦୁଇଜଣ ଡଚ ରସାୟନବିତ୍.ଏହାକୁ ପ୍ରଥମେ କୃତ୍ରିମ ଭାବେ ବନେଇ ଥିଲେ ।
ଦୈନିକ ଆବଶ୍ୟକତା
ଜୀବସାର 'କ'ର ଦୈନିକ ଆବଶ୍ୟକତା
ଅଧିକ ଦେଖନ୍ତୁ: କେତେ ଆହାର ନେବା ଉଚିତ? (ଇଂରାଜୀ)
| ଜୀବନର ଅବସ୍ଥା | ଦୈନିକ ଆହାର (Adequate intakes) μg/day | ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ସୀମା μg/day |
|---|---|---|
| ଶିଶୁ ୦–୬ ମାସ | ୪୦୦* ୫୦୦* | ୬୦୦ ୬୦୦ |
| ବାଳୁତ ୧–୩ ବର୍ଷ | ୩୦୦ ୪୦୦ | ୬୦୦ ୯୦୦ |
| ପୁରୁଷ ୯–୧୩ ବର୍ଷ | ୬୦୦ ୯୦୦ ୯୦୦ | ୧୭୦୦ ୨୮୦୦ ୩୦୦୦ |
| ସ୍ତ୍ରୀ ୯–୧୩ ବର୍ଷ | ୬୦୦ ୭୦୦ ୭୦୦ | ୧୭୦୦ ୨୮୦୦ ୩୦୦୦ |
| ଗର୍ଭାବସ୍ଥା <୧୯ ବର୍ଷ | ୭୫୦ ୭୭୦ | ୨୮୦୦ ୩୦୦୦ |
| ସ୍ତନ୍ୟପାନ <୧୯ ବର୍ଷ | ୧୨୦୦ ୧୩୦୦ | ୨୮୦୦ ୩୦୦୦ |
ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ସ
ସାଧାରଣତଃ ଜୀବସାର କ ଅନେକ ଗୁଡିଏ ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥରୁ ମିଳିଥାଏ:
- ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଯକୃତ (ଗୋମାଂସ, ଘୁଷୁରି ମାଂସ, କୁକୁଡା ମାଂସ, ଟର୍କୀ, ମାଛ) (୬୫୦୦ μg ୭୨୨%) ଓ କଡ଼ ମାଛର ଯକୃତରୁ ବାହାରୁଥିବା ତୈଳ ।
- dandelion greens (୫୫୮୮ IU ୧୧୨%)
- ଗାଜର (୮୩୫ μg ୯୩%)
- broccoli ପତ୍ର (୮୦୦ μg ୮୯%) – USDA database Archived 2015-03-03 at the Wayback Machine. ଅନୁଯାୟୀ broccoli floretsରେ ଏହାର ପରିମାଣ ବହୁତ କମ ।
- କନ୍ଦମୂଳ (709 μg 79%)
- ଲହୁଣୀ (684 μg 76%)
- ବନ୍ଧାକୋବି (681 μg 76%)
- ଖଡା ଶାଗ (୪୬୯ μg ୫୨%)
- କଖାରୁ (୪୦୦ μg ୪୧%)
- collard greens (333 μg 37%)
- Cheddar cheese (265 μg 29%)
- ତରଭୁଜ (169 μg 19%)
- ଅଣ୍ଡା (୧୪୦ μg ୧୬%)
- apricot (୯୬ μg ୧୧%)
- ଅମୃତ ଭଣ୍ଡା (୫୫ μg ୬%)
- ଆମ୍ବ (୩୮ μg ୪%)
- ମଟର ଚଣା (୩୮ μg ୪%)
- broccoli (୩୧ μg ୩%)
- କ୍ଷୀର (୨୮ μg ୩%)
ବି.ଦ୍ର : ଏହି ତଥ୍ୟ ସବୁ USDA databaseରୁ Archived 2015-03-03 at the Wayback Machine. ନିଆଯାଇଛି ଏବଂ ବନ୍ଧନୀ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ତଥ୍ୟ ହେଉଛି, ୧୦୦ ଗ୍ରାମ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରତି retinol activity equivalences (RAEs)ଓ ବୟସ୍କ ପୁରୁଷ ପାଇଁ ଦୈନିକ ଆହାର ଆବଶ୍ୟକତାର ପ୍ରତିଶତ ମୂଲ୍ୟ ।
ପାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟା
ଅଭାବ ଜନିତ ରୋଗ
ଆଧିକ୍ୟ ଜନିତ ରୋଗ
ଆହୁରି ଦେଖନ୍ତୁ
ଆଧାର
ଅଧିକ ପଢନ୍ତୁ
- Litwack, Gerald (2007). Vitamin A. Vitamins and Hormones. Vol. 75. San Diego, CA: Elsevier Academic Press. ISBN 978-0-12-709875-3.
- UNICEF, Vitamin A Supplementation: A Decade of Progress, UNICEF, New York, 2007. Archived 2020-11-26 at the Wayback Machine.
- Flour Fortification Initiative, GAIN, Micronutrient Initiative, USAID, The World Bank, UNICEF, Investing in the Future: A United Call to Action on Vitamin and Mineral Deficiencies, 2009. Archived 2010-12-14 at the Wayback Machine.
ବାହାର ଲିଙ୍କ
- vitaminA.org Archived 2021-08-05 at the Wayback Machine.
- The Micronutrient Initiative Archived 2008-10-16 at the Wayback Machine.
- UNICEF
- Helen Keller International
- A2Z
- World Health Organization Database on Vitamin A Deficiency
This article uses material from the Wikipedia ଓଡ଼ିଆ article ଜୀବସାର କ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ଦର୍ଶାଯାଇନଥିଲେ ସମସ୍ତ ବିଷୟବସ୍ତୁ CC BY-SA 4.0 ରେ ଉପଲବ୍ଧ । Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ଓଡ଼ିଆ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.