Den genetiske koden er i hovedsak bygget opp av de samme stoffene i alt liv på jorden.
Bare bakterier og arkebakterier har mindre avvik. Denne koden bestemmer hvordan proteiner skal bygges opp på grunnlag av RNA-molekyler som igjen er "avtrykk" av DNA-molekylene. DNA kan bestå av to tråder med komplementære baser, hvor den ene koder for genet (templattråd) og den andre kalles den kodende tråden. Templatet utgjør grunnlaget for produksjon av mRNA, som igjen translateres (oversettes) til proteiner.
Basene leses tre og tre, og hver triplettkombinasjon, såkalte kodon, koder for en bestemt aminosyre. Tre av kombinasjonene koder ikke for noen aminosyre, men gir et brudd i aminosyrekjeden. Aminosyrekjeden kalles et peptid. Det er fire typer baser i RNA-molekylet som forkortes U, C, A og G. U, eller uracil, erstatter tymin (T) fra DNA. Dette gir 64 mulige triplettkombinasjoner. Kombinasjonen AUG leses som startpunkt i begynnelsen av en sekvens, men som metionin (Met) inne i en sekvens.
ikke-polar | polar | basisk | syre | (stop codon) |
Andre base | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
U | C | A | G | ||||||
Første base | U | UUU | (Phe/F) Phenylalanin | UCU | (Ser/S) Serin | UAU | (Tyr/Y) Tyrosin | UGU | (Cys/C) Cystein |
UUC | (Phe/F) Phenylalanin | UCC | (Ser/S) Serin | UAC | (Tyr/Y) Tyrosin | UGC | (Cys/C) Cystein | ||
UUA | (Leu/L) Leucin | UCA | (Ser/S) Serin | UAA | Ochre (Stop) | UGA | Opal (Stop) | ||
UUG | (Leu/L) Leucin | UCG | (Ser/S) Serin | UAG | Amber (Stop) | UGG | (Trp/W) Tryptophan | ||
C | CUU | (Leu/L) Leucin | CCU | (Pro/P) Prolin | CAU | (His/H) Histidin | CGU | (Arg/R) Arginin | |
CUC | (Leu/L) Leucin | CCC | (Pro/P) Prolin | CAC | (His/H) Histidin | CGC | (Arg/R) Arginin | ||
CUA | (Leu/L) Leucin | CCA | (Pro/P) Prolin | CAA | (Gln/Q) Glutamin | CGA | (Arg/R) Arginin | ||
CUG | (Leu/L) Leucin | CCG | (Pro/P) Prolin | CAG | (Gln/Q) Glutamin | CGG | (Arg/R) Arginin | ||
A | AUU | (Ile/I) Isoleucin | ACU | (Thr/T) Threonin | AAU | (Asn/N) Asparagin | AGU | (Ser/S) Serin | |
AUC | (Ile/I) Isoleucin | ACC | (Thr/T) Threonin | AAC | (Asn/N) Asparagin | AGC | (Ser/S) Serin | ||
AUA | (Ile/I) Isoleucin | ACA | (Thr/T) Threonin | AAA | (Lys/K) Lysin | AGA | (Arg/R) Arginin | ||
AUG[A] | (Met/M) Methionin | ACG | (Thr/T) Threonin | AAG | (Lys/K) Lysin | AGG | (Arg/R) Arginin | ||
G | GUU | (Val/V) Valin | GCU | (Ala/A) Alanin | GAU | (Asp/D) Asparaginsyre | GGU | (Gly/G) Glycin | |
GUC | (Val/V) Valin | GCC | (Ala/A) Alanin | GAC | (Asp/D) Asparaginsyre | GGC | (Gly/G) Glycin | ||
GUA | (Val/V) Valin | GCA | (Ala/A) Alanin | GAA | (Glu/E) Glutaminsyre | GGA | (Gly/G) Glycin | ||
GUG | (Val/V) Valin | GCG | (Ala/A) Alanin | GAG | (Glu/E) Glutaminsyre | GGG | (Gly/G) Glycin |
Ala/A | GCU, GCC, GCA, GCG | Leu/L | UUA, UUG, CUU, CUC, CUA, CUG |
---|---|---|---|
Arg/R | CGU, CGC, CGA, CGG, AGA, AGG | Lys/K | AAA, AAG |
Asn/N | AAU, AAC | Met/M | AUG |
Asp/D | GAU, GAC | Phe/F | UUU, UUC |
Cys/C | UGU, UGC | Pro/P | CCU, CCC, CCA, CCG |
Gln/Q | CAA, CAG | Ser/S | UCU, UCC, UCA, UCG, AGU, AGC |
Glu/E | GAA, GAG | Thr/T | ACU, ACC, ACA, ACG |
Gly/G | GGU, GGC, GGA, GGG | Trp/W | UGG |
His/H | CAU, CAC | Tyr/Y | UAU, UAC |
Ile/I | AUU, AUC, AUA | Val/V | GUU, GUC, GUA, GUG |
START | AUG | STOP | UAA, UGA, UAG |
Andre base av codonet | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Første base | T | C | A | G | Tredje base | ||
T | TTT Phe (F) | TCT Ser (S) | TAT Tyr (Y) | TGT Cys (C) | T | ||
TTC Phe (F) | TCC Ser (S) | TAC Tyr (Y) | TGC Cys (C) | C | |||
TTA Leu (L) | TCA (Ser (S) | TAA Stopp | TGA Stopp | A | |||
TTG Leu (L) | TCG Ser (S) | TAG Stopp | TGG Trp (W) | G | |||
C | CTT Leu (L) | CCT Pro (P) | CAT His (H) | CGT Arg (R) | T | ||
CTC Leu (L) | CCC Pro (P) | CAC His (H) | CGC Arg (R) | C | |||
CTA Leu (L) | CCA Pro (P) | CAA Gln (Q) | CGA Arg (R) | A | |||
CTG Leu (L) | CCG Pro (P) | CAG Gln (Q) | CGG Arg (R) | G | |||
A | ATT Ile (I) | ACT Thr (T) | AAT Asn (N) | AGT Ser (S) | T | ||
ATC Ile (I) | ACC Thr (T) | AAC Asn (N) | AGC Ser (S) | C | |||
ATA Ile (I) | ACA Thr (T) | AAA Lys (K) | AGA Arg (R) | A | |||
ATG Met (M) | ACG Thr (T) | AAG Lys (K) | AGG Arg (R) | G | |||
G | GTT Val (V) | GCT Ala (A) | GAT Asp (D) | GGT Gly (G) | T | ||
GTC Val (V) | GCC Ala (A) | GAC Asp (D) | GGC Gly (G) | C | |||
GTA Val (V) | GCA Ala (A) | GAA Glu (E) | GGA Gly (G) | A | |||
GTG Val (V) | GCG Ala (A) | GAG Glu (E) | GGG Gly (G) | G |
This article uses material from the Wikipedia Norsk (Bokmål) article Genetisk kode, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Innholdet er tilgjengelig under CC BY-SA 4.0 hvis ikke annet er angitt. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Norsk (Bokmål) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.