รหัสพันธุกรรม (genetic code) เป็นชุดของการเก็บข้อมูลทางพันธุกรรมในดีเอ็นเอหรืออาร์เอ็นเอ และถูกทรานสเลชันเป็นโปรตีน หรือลำดับกรดอะมิโน ในเซลล์ที่มีชีวิต รหัสแต่ละรหัสประกอบไปด้วยลำดับนิวคลีโอไทด์สามตัว ซึ่งกำหนดกรดอะมิโน 1 ตัว แม้จะมีรหัสพันธุกรรมที่เป็นสากล แต่ก็อาจจะมีความแตกต่างกันไปได้บ้าง เช่น รหัสพันธุกรรมในไมโทคอนเดรียของคน ต่างจากรหัสพันธุกรรมที่รู้จักกันทั่วไป
ข้อมูลทางพันธุกรรมทั้งหมดอาจไม่จำเป็นต้องเก็บในรหัสพันธุกรรม ดีเอ็นเอของสิ่งมีชีวิตทั้งหมดมีลำดับควบคุม (regulatory sequences) ส่วนที่รวมเข้าด้วยกัน ( intergenic segments) และโครงสร้างโครโมโซม ที่มีผลต่อฟีโนไทป์ แต่ไม่ได้เปลี่ยนแปลงรหัสที่กำหนดกรดอะมิโน
ไม่มีขั้ว | มีขั้ว | เบส | กรด | (รหัสพันธุกรรมหยุด) |
2nd base | |||||
---|---|---|---|---|---|
U | C | A | G | ||
1st base | U | UUU (Phe/F) Phenylalanine UUC (Phe/F) Phenylalanine | UCU (Ser/S) Serine UCC (Ser/S) Serine | UAU (Tyr/Y) Tyrosine UAC (Tyr/Y) Tyrosine | UGU (Cys/C) Cysteine UGC (Cys/C) Cysteine |
UUA (Leu/L) Leucine | UCA (Ser/S) Serine | UAA Ochre (Stop) | UGA Opal (Stop) | ||
UUG (Leu/L) Leucine | UCG (Ser/S) Serine | UAG Amber (Stop) | UGG (Trp/W) Tryptophan | ||
C | CUU (Leu/L) Leucine CUC (Leu/L) Leucine | CCU (Pro/P) Proline CCC (Pro/P) Proline | CAU (His/H) Histidine CAC (His/H) Histidine | CGU (Arg/R) Arginine CGC (Arg/R) Arginine | |
CUA (Leu/L) Leucine CUG (Leu/L) Leucine | CCA (Pro/P) Proline CCG (Pro/P) Proline | CAA (Gln/Q) Glutamine CAG (Gln/Q) Glutamine | CGA (Arg/R) Arginine CGG (Arg/R) Arginine | ||
A | AUU (Ile/I) Isoleucine AUC (Ile/I) Isoleucine | ACU (Thr/T) Threonine ACC (Thr/T) Threonine | AAU (Asn/N) Asparagine AAC (Asn/N) Asparagine | AGU (Ser/S) Serine AGC (Ser/S) Serine | |
AUA (Ile/I) Isoleucine | ACA (Thr/T) Threonine | AAA (Lys/K) Lysine | AGA (Arg/R) Arginine | ||
AUG[A] (Met/M) Methionine | ACG (Thr/T) Threonine | AAG (Lys/K) Lysine | AGG (Arg/R) Arginine | ||
G | GUU (Val/V) Valine GUC (Val/V) Valine | GCU (Ala/A) Alanine GCC (Ala/A) Alanine | GAU (Asp/D) Aspartic acid GAC (Asp/D) Aspartic acid | GGU (Gly/G) Glycine GGC (Gly/G) Glycine | |
GUA (Val/V) Valine GUG (Val/V) Valine | GCA (Ala/A) Alanine GCG (Ala/A) Alanine | GAA (Glu/E) Glutamic acid GAG (Glu/E) Glutamic acid | GGA (Gly/G) Glycine GGG (Gly/G) Glycine |
Ala/A | GCU, GCC, GCA, GCG | Leu/L | UUA, UUG, CUU, CUC, CUA, CUG |
---|---|---|---|
Arg/R | CGU, CGC, CGA, CGG, AGA, AGG | Lys/K | AAA, AAG |
Asn/N | AAU, AAC | Met/M | AUG |
Asp/D | GAU, GAC | Phe/F | UUU, UUC |
Cys/C | UGU, UGC | Pro/P | CCU, CCC, CCA, CCG |
Gln/Q | CAA, CAG | Ser/S | UCU, UCC, UCA, UCG, AGU, AGC |
Glu/E | GAA, GAG | Thr/T | ACU, ACC, ACA, ACG |
Gly/G | GGU, GGC, GGA, GGG | Trp/W | UGG |
His/H | CAU, CAC | Tyr/Y | UAU, UAC |
Ile/I | AUU, AUC, AUA | Val/V | GUU, GUC, GUA, GUG |
START | AUG | STOP | UAA, UGA, UAG |
{{cite book}}
: CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์){{cite book}}
: CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์){{cite book}}
: CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์)This article uses material from the Wikipedia ไทย article รหัสพันธุกรรม, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). เนื้อหาอนุญาตให้เผยแพร่ภายใต้ CC BY-SA 4.0 เว้นแต่ระบุไว้เป็นอื่น Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ไทย (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.