Skrubbær

Skrubbær
Skrubbær
Systematikk
Rike:	Planteriket Plantae
Overrekkje:	Landplantar Embryophyta
Rekkje:	Karplantar Tracheophyta
Underrekkje:	Frøplantar Spermatophytes
Orden:	Kornellordenen Cornales
Familie:	Kornellfamilien Cornaceae
Slekt:	Vårkornellslekta Cornus
Art:	Skrubbær C. suecica
Vitskapleg namn
Cornus suecica L., 1753

Planta veks ofte med mange individ og kan danne teppe av skrubbærplantar.

 

Planta vert 10-20 cm høg. Den har krypande jordstengel og opprette glatte, firkanta stenglar. Blada er motsette og heilranda med boga nervar, Blomstringa skjer i mai-juli. Blomstrane er bittesmå og sit samla i tette, endestilte hovud som er svartraude til svartfiolette. Under blomstrane sit fire store kvite dekkblad som ser ut som kronblad. Skrubbær har store kanta lysraude til raude frukter med svakt søtaktig, men flat smak. Frukta er eigentleg samlefrukter som består av mange, saftige steinfrukter som kvar har ein kjerne.

Skrubbæra veks i skog og hei på torgrunn. Planta er nokså vanleg over heile Noreg. Til fjells finst ho opp til 1200 m.

Fleire sider ved skrubbær gjer at den liknar på skogskornell (C. sanguinea), men på andre sider skil den seg, særskilt når det gjeld blomstringa. Den har nemleg mykje små blomstrar der alle delane er svartfiolette med unnatak av blomsterstandane. For at insekt skal bli lokka (sjå avsnittet Etymologi nedanfor), har planta ein samansett blome med eit stort og lysande skenbart blomsterhylster, ved at dei fire øvste blada har blitt forvandla til høgblad av kvit farge som sit i ein krans som eit svepe, men hermar ei blomsterkrone. I midten er den lille svartfiolette blomsterstanden samla, ein enkel flokk.

Sjølv om den blomstrar på starten av sommaren, vil dei fire dekkblada gjere, at blomstringa ser ut å rekke langt fram mot hausten.

Planta er sirkumpolar og veks over heile Noreg. Skrubbær finn ein sør til Schleswig-Holstein og Nederland i Europa. Planta er vanleg heile Noreg, Finland og nordlege og mellomste Sverige. Ho er meir sjeldsynt i det sørlege Sverige. I Nord-Amerika, finn ein arten i Alaska (USA) og British Columbia (Canada), og i den austlege delen av Canada (Labrador, New Brunswick, Newfoundland, Nova Scotia og Quebec), i tillegg til Grønland, men ho er borte i dei mellomliggande områda.

Skrubbær dannar hybrid med amerikansk skrubbær (C. canadensis) som har fått namnet hybridskrubbær (C × unalaschkensis) og blir i nokon grad dyrka som prydvekst.

• Arctocrania suecica (L.) Nakai
• Chamaepericlymenum suecicum (L.) Asch. & Graebn.
• Cornella suecica (L.) Rydb.
• Eukrania suecica (L.) Raf.
• Cornus suecica f. semivirescens Vict.

Namnet «skrubbær» kjem av at skrubbæra ofte får besøk av ein spesiell breitegeart (Cimex baccarum), som i svensk bygdemål blir kalla skrubba.

Dialektnamn i Noreg

• Frubær
• Skrubbe

Dialektnamn i Sverige

• Broskber (Västerbotten) 
• Hönsbär eller hönsebär kjem av at orrfuglen ofte et desse bæra.
• Hönson
• Skrubb-bär
• Smörbär