အီသန် လူမျိုး: ထိုင်း လူမျိုးစု
အီသန် လူမျိုး ( ထိုင်း: คนอีสาน, RTGS: Khon Isan, ထိုင်းအသံထွက်: ; လာအို: ຄົນອີສານ ) သို့မဟုတ် အရှေ့မြောက်ပိုင်းထိုင်း မျိုးနွယ်- ဒေသဆိုင်ရာသည် ထိုင်းနိုင်ငံ အရှေ့မြောက်ပိုင်းတွင် အဓိကနေထိုင်ကြပြီး အီသန် လူမျိုးများသည် ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ၂၂သန်းခန့်ရှိသည်။ ဤမျိုးနွယ်များကို အခြားအသုံးအနှုန်းများအနေဖြင့် တိုင်အီသန်၊ ထိုင်း - လာအို ၊ လာအို အီသန်၊ သို့မဟုတ် အီသန်လာအိုဟု ခေါ်ဆိုကြသည်။ ထိုင်းလူမျိုး (ထိုင်းနိုင်ငံ၏) နှင့် လာအိုတို့ကဲ့သို့ပင် သူတို့သည် တိုင် လူမျိုးအနွယ်များ ဖြစ်သည်။
ဤ ဆောင်းပါးသည် အခြားဘာသာစကားမှ မူကြမ်းသဘောမျိုး ဘာသာပြန်ထားသော ဆောင်းပါးဖြစ်သည်။ ပါဝင်သောအကြောင်းအရာများမှာ ဘာသာနှစ်ခုလုံးကို ကျွမ်းကျင်မှုမရှိသော ကွန်ပျူတာ သို့မဟုတ် ဘာသာပြန်ဆော့ဝဲလ် တမျိုးမျိုးအသုံးပြု၍ ရရှိလာသော အကြောင်းအရာများဖြစ်သည်။ ပြည့်စုံကြွယ်ဝသော ဘာသာပြန်မှုဖြစ်စေရန် ကူညီနိုင်ပါသည်။ |
![အီသန် လူမျိုး: ထိုင်းနိုင်ငံအရှေ့မြောက်ဒေသရှိလူမျိုးစုများကိုဘာသာစကားမိသားစုအလိုက်စီစဉ်ထားရှိခြင်း [၃], လူမျိုးစု, နောက်ထပ်ဖတ်ရန်](/wiki/my/%E1%80%96%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA:Isansarong.jpg) အီသန်အမျိုးသမီးလေးဝတ်ဆင်ထားသည့် ရိုးရာဝတ်စုံ သင်း အူဘွန်ရာချဌာနီမီးပွဲတော် | |
| လူဦးရေ စုစုပေါင်း | |
|---|---|
| ၂၂သန်း | |
| အများစု နေထိုင်သည့် နေရာ | |
| ထိုင်းနိုင်ငံ ([[အီသန်|အနောက်မြောက်ပိုင်းဒေသ]] and ဘန်ကောက်မြို့ကြီး) | |
| ဘာသာစကား | |
| အီသန်၊ လာအို)၊ ထိုင်း | |
| ကိုးကွယ်မှု | |
Predominantly ![အီသန် လူမျိုး: ထိုင်းနိုင်ငံအရှေ့မြောက်ဒေသရှိလူမျိုးစုများကိုဘာသာစကားမိသားစုအလိုက်စီစဉ်ထားရှိခြင်း [၃], လူမျိုးစု, နောက်ထပ်ဖတ်ရန်](/wiki/my/%E1%80%96%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA:Dharma_Wheel.svg){kind=small} ထေရဝါဒ | |
| ဆက်စပ် တိုင်းရင်းသား အုပ်စုများ | |
| Other တိုင်းလူမျိုး တိုင်လူမျိုး |
ပိုမိုကျယ်ပြန့်သောအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုရလျှင်ထိုင်းနိုင်ငံအရှေ့မြောက်ပြည်နယ် ၂၀ မှလာသူတိုင်းကို ခွန်အီဆန် ဟုခေါ်နိုင်သည်။ ပိုမိုကျယ်ပြန့်သောအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်အရဆိုလျှင်ဒေသအများစုတွင်လူ ဦး ရေအများဆုံးဖြစ်သော လာအိုလူမျိုးများ ကိုသာရည်ညွှန်းသည်။ သမိုင်းလာအိုနိုငျငံသညျ, ထိုင်းနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံပြည်နယ်သို့ယင်း၏ပေါင်းစည်းမှုနှင့် "၏ဗဟိုအစိုးရရဲ့မူဝါဒမှ ISAN ၏ခွဲခြာအောက်ပါ Thaification " သူတို့လာအိုနှင့်ဗဟိုထိုင်း၏ထိုင်းလူမျိုးတို့၏လာအိုကနေနှစ်ဦးစလုံးမတူတစ်ကွဲပြားဒေသဆိုင်ရာဝိသေသလက္ခဏာဖွံ့ဖြိုးပြီးပါပြီ။ ဤလက္ခဏာကိုထိုင်းနိုင်ငံ၏ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာအဖြစ်ပေါင်းစည်းခြင်းသည် ၁၉၀၀ ပြည့်နှစ်ခန့်တွင်စတင်ခဲ့သည်။ ဖက်ဆစ်ခေတ်တွင် အရှိန်မြှင့်ခဲ့သည်။ စစ်အေးတိုက်ပွဲတွင်ပြင်းထန်စွာလိုက်စားခဲ့သည်၊ ယနေ့ ၂၀၁၁ တွင်ဆက်လက်တည်ရှိနေသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံအနေဖြင့်လာအိုနိုင်ငံကိုကုလသမဂ္ဂသို့တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုသည်။ စစ်အေးတိုက်ပွဲကာလအတွင်း၌ပင်ဤပေါင်းစည်းမှုအဆင့်သည်အလွန်မြင့်မားခဲ့သည်။ အမျိုးသားရေးဝါဒ၏ဖော်ပြချက်အရတိုင်းတာသည်။ ယနေ့အချိန်၌ပင် Isan လူမျိုးများသည်ထိုင်းနိုင်ငံတွင်အမျိုးသားရေးအရအများဆုံးဖြစ်သည်။ သူတို့ဟာထိုင်းအလယ်ပိုင်းထက်အမျိုးသားရေးဝါဒီတွေပိုများတယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ရောင်စုံစစ်ပွဲများဖြစ်ပွားနေစဉ်အတွင်း Isan အခြေစိုက် ရှပ်နီ များသည်ခွဲထွက်ရေးဝါဒကိုတောင်းဆိုရန်မဟုတ်ဘဲဒီမိုကရေစီသို့ပြန်လည်ရောက်ရှိရန်ဖြစ်သည်။
ထိုင်းနိုင်ငံအရှေ့မြောက်ဒေသ၌နေထိုင်သူအားလုံးနီးပါးသည်ထိုင်းနိုင်ငံသားများဖြစ်ကြသည်။ သို့သျောလညျးသူတို့ထဲကအများစု (ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် 80%) လူမျိုးစုလာအိုဖြစ်ကြောင်းနှင့်တစ်မူကွဲမပြောတတ် လာအိုဘာသာစကား အိမ်မှာ (အရှေ့မြောက်ပိုင်းထိုင်းနိုင်ငံတွင်ပြောပြီသုံးခုအဓိကလာအိုတိုင်းရင်းသားဘာသာစကားများအဖြစ်အကျဉ်းချုပ်ကြသောအခါ ISAN ဘာသာစကား ) ။ လာအိုစကားပြောသူများနှင့်ဆက်နွယ်သည့်ယုတ်ညံ့သည့်ပုံစံများနှင့်အမြင်များကိုမခံရရန်အများစုမှာသူတို့ကိုယ်သူတို့ khon isan ဟုခေါ်ကြသည်။
ထိုင်းရဲ့ကာလကြာရှည်မူဝါဒ၏တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ်ထိုင်းနိုင်ငံနေထိုင်အားလုံး Tai အုပ်စုများစဉ်းစား၏နိယာမအပေါ်အခြေခံသီးခြားလူမျိုးစုအဖြစ် ISAN မှတ်ရန်မဟုတ်ခဲ့ ထိုင်းကလူ ။ ဤသည်ကိုအောင်မြင်စွာအများစုလာအိုလူမျိုး downplayed နှင့်တစ်ဦးကွဲပြားဒေသဆိုင်ရာ ISAN ဝိသေသလက္ခဏာ၏ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကိုဦးဆောင် , မည်သို့ပင်ဆိုစေ, Multi တိုင်းရင်းသားဖြစ်၏။
၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင်ထိုင်းနိုင်ငံသည်၎င်း၏လူမျိုးရေးဘာသာရေးလက္ခဏာများအားလုံးနီးပါးကိုအသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ အောက်ဖော်ပြပါဇယားသည်တရားဝင်တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုထားသည့်တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုအုပ်စုများကိုဖော်ပြထားသည်။ အဆိုပါအရင်းအမြစ်, အရန် 2011 ခုနှစ်တိုင်းပြည်အစီရင်ခံစာ အူပည်ူပည်ဆိုင်ရာလူမျိုးရေးခွဲခြားဆက်ဆံမှုအားလုံးပုံစံပပျောက်ရေးတို့အတွက်ကွန်ဗင်းရှင်း အရှိဆုံးအရှေ့မြောက်ထိုင်းနိုင်ငံအတွက်လူဦးရေနံပါတ်များကိုထောက်ပံ့ပေးသောထိုင်းဒေတာ (1997) ၏အသုံးပြုမှုပြန်လည်ပြင်ဆင်ထားသော, (2004) Mahidol တက္ကသိုလ် Ethnolinguistic မြေပုံများ, တိုင်းရင်းသားအုပ်စုများ ။
ထိုင်းနိုင်ငံအရှေ့မြောက်ဒေသရှိလူမျိုးစုများကိုဘာသာစကားမိသားစုအလိုက်စီစဉ်ထားရှိခြင်း
| ဘာသာစကားမိသားစု | တိုင်းရင်းသားအုပ်စု | လူပုဂ္ဂိုလ်များ |
|---|---|---|
| တိုင် | လာအိုအီသန်/ ထိုင်းလာအို | ၁၃,၀၀၀,၀၀၀ |
| တိုင် | အလယ်ပိုင်းထိုင်း | ၈၀၀,ဝဝဝ |
| တိုင် | Thai Khorat / Tai Beung / Tai Deung | ၆၀၀,ဝဝဝ |
| တိုင် | ထိုင်း -Loei | ၅၀၀,၀၀၀ |
| တိုင် | ဖူထိုင်း | ၅၀၀,ဝဝဝ |
| တိုင် | Nyaw | 500,000 |
| တိုင် | Kaleung | 200,000 |
| တိုင် | ဟေ့ | |
| တိုင် | Phuan | |
| တိုင် | Tai-Dam (သီချင်း) | (မသတ်မှတ်ထားပါ) |
| တိုင် | စုစုပေါင်း | 16,103,000 |
| Austroasiatic | Thailand ခမာ / မြောက်ပိုင်းခမာအဘိဓာန်အွန်လိုင်း | 1,400,000 |
| Austroasiatic | Kuy / Kuay | 400,000 |
| Austroasiatic | ဒီတော့ | 70,000 |
| Austroasiatic | Bru | |
| Austroasiatic | ဗီယက်နမ်လူမျိုး | ၂၀၀၀၀ |
| Austroasiatic | Ngeu | 10,000 |
| Austroasiatic | Ngah Kur / Chao Bon / Khon Dong | ၇၀၀၀ |
| Austroasiatic | So (သောင်း) | 1,500 |
| Austroasiatic | မွန် | ၁၀၀၀ |
| Austroasiatic | စုစုပေါင်း | 1,909,000 |
| လူမျိုးစုနှင့်ပမာဏကို ခွဲခြား၍ မရပါ | 3,288,000 | |
| စုစုပေါင်း | စုစုပေါင်း | ၂၁,၃၀၀,၀၀၀ |
၂၀၁၅ခုနှစ်တွင် လူမှုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့်လုံခြုံရေးဝန်ကြီးဌာနမှ တိုင်းရင်းသားအလူမျိုးများ၏ ဖွံ့ဖြိုးရေး (၂၀၁၅-၂၀၁၇) အတွက် ၂၀၁၅ခုနှစ် Master Plan ကိုရေးဆွဲထုတ်ပြန်ခဲ့ရာ အီသန်တို့ကို ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းရှိ ထိုင်းလာအိုအုပ်စုအဖြစ်သာ တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့၏ 'အီသန်' လူမျိုးစုလက္ခဏာကိုအသိအမှတ်မပြုခဲ့ကြပေ။
လူမျိုးစု
ခွန်အစ္စလာမ် ၏ကွဲပြားခြားနားမှုအားဖြင့်ဒေသဆိုင်ရာလူမျိုးစုအားမည်သူမည်ဝါဖြစ်ကြောင်းခွဲခြားသတ်မှတ်ပြီးလေ့လာသောပထမဆုံးအနောက်တိုင်းပညာရှင်မှာအမေရိကန်မနု rop ဗေဒပညာရှင် Charles F. Keyes ဖြစ်သည်။ သူကသူတို့ကို " လူနည်းစုလူမျိုးစု အစားလူမျိုးစုဒေသဆိုင်ရာ" အုပ်စုတစ်ခုအဖြစ်ခွဲခြားရန်ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော်သူတို့၏ယဉ်ကျေးမှုကွဲပြားခြားနားမှုများသည်ထူးခြားသောလူမျိုးများထက်တိုင်းပြည်၏အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု၏လက္ခဏာဖြစ်သည်ဟုယူမှတ်ကြသည်။ သူကသူတို့ကိုတချိန်တည်းတွင် လာအိုလူမျိုးစုများမှ ဖွဲ့စည်းထားခြင်းဖြစ်သည်ဟုဖော်ပြခဲ့သည်။
၈၈ ရာခိုင်နှုန်းသောလူများသည်အိမ်တွင် Isan ဘာသာစကားကိုပြောဆိုလေ့ရှိပြီး ၁၁ ရာခိုင်နှုန်းကမူ Isan နှင့်အလယ်ပိုင်းထိုင်းနှစ်မျိုးစလုံးကိုတစ် ဦး နှင့်တစ် ဦး ပြောဆိုကြပြီး ၁% သာအလယ်ပိုင်းထိုင်းကိုသီးသန့်ပြောဆိုကြသည်။ "Isan", "လာအို" နှင့် "ထိုင်း" ဘာသာစကားများသည်အ ဆက်ပြတ်စဉ်ဆက်မပြတ်ဆက်နွယ်မှု ရှိသည်။ အများအားဖြင့်ဘာသာစကားမျိုးကွဲများသည်ပထဝီအနေအထားနှင့်နိုင်ငံရေးနယ်နိမိတ်များနှင့်မကိုက်ညီပါ။ ရည်မှန်းချက်အရဤ "ဘာသာစကား" သုံးမျိုးအားအဓိပ္ပာယ်ဖွင့် ဆို၍ ခွဲခြားသတ်မှတ်ရန်မဖြစ်နိုင်ပါ။ မတူညီသောဝေါဟာရများကိုနိုင်ငံရေးနှင့်စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြောင်းပြချက်များအတွက်အသုံးပြုသည်။ တရား ၀ င်အနေအထားများအပြင်ကျောင်းနှင့်တက္ကသိုလ်အတန်းများတွင် Standard Thai ကိုသာခွင့်ပြုသည်။ Isan တွင်သတင်းမီဒီယာများထုတ်လွှင့်ခြင်းသို့မဟုတ်ထုတ်လွှင့်ခြင်းလုံးဝမရှိသလောက်ဖြစ်သည်။ Isan လူမျိုးများ၊ အထူးသဖြင့်လူငယ်များနှင့်ပညာတတ်များသာမကမြို့ကြီးများသို့မဟုတ်၎င်းတို့၏ဇာတိဒေသပြင်ပတွင်နေထိုင်သောလူများသည်ထိုင်းအဆင့်ကိုမိခင်ဘာသာစကား (သို့) ဇာတိနီးပါးအဆင့်တွင်ကျွမ်းကျင်ကြသည်။ သူတို့ထဲကတချို့ကပင်မိမိတို့မိဘများနှင့်အတူ၎င်းတို့၏မူရင်းဘာသာစကားပြောဆိုရန်ရှက်နေကြတယ် နှင့်အများပြည်သူအတွက်သို့မဟုတ်အခြားဒေသများထံမှထိုင်းလူမျိုးတို့၏မျက်မှောက်၌ နိမ့်လူမှုရေးကြောင့် ဂုဏ်သိက္ခာ ။ ထိုင်းလူမျိုးများအလယ်သာမကအချို့သော Isan စကားပြောသူများသည် Isan ဘာသာစကားအားပညာမတတ်၊ နောက်ပြန်ထားခြင်းနှင့်ဆက်စပ်ကြသည်။ ထို့ကြောင့်များစွာသော Isan diglossia လေ့ကျင့် (ဆိုလိုသည်မှာ Isan သည်အများနှင့်ပုံမှန်မဟုတ်သောအခင်းအကျင်းများ၊ ထိုင်းနှင့်အများဆိုင်အဆင့်တွင်တရားဝင်ဖြစ်ခြင်း။ သို့မဟုတ်၎င်းတို့၏နေ့စဉ်ဘ ၀ များတွင် ကုဒ်ပြောင်းခြင်း ။ ထိထိရောက်ရောက်အရာရှိတဦးဟောပြောချက်ထဲမှာပိတ်ပင်ထားခံရနေသော်လည်းအနည်းဆုံး 1997 ထိုင်းဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကတည်းက, ISAN သင်သည်ဘာသာစကား Thai ဟောပြောချက်များ, ဆက်သွယ်ခြင်းများအတွက်အရှေ့မြောက်အတွင်းလူသိရှင်ကြားသုံးခဲ့သည် နိုင်ငံရေး, ဟောပြောချက်များအပါအဝင် နှင့်အခိုင်အမာအတွက်မကြာသေးမီတစ်ကျော့ပြန်လာရှိခဲ့သည် ဘာသာစကားအပါအဝင်လာအိုဝိသေသလက္ခဏာ၏။
သန်းနှင့်ချီသောလူများသည် Isan မှ ဘန်ကောက်ရှိ လုပ်ငန်း စု ကြီးများသို့အလုပ်အကိုင်ရှာဖွေရန်ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ကြပြီးမြို့တော်လူ ဦး ရေ၏အနည်းဆုံးလေးပုံတစ်ပုံရှိသည်။ Isan မှ ၈၀၀၀ ခန့်သည်ထိုင်းနိုင်ငံနှင့်နယ်နိမိတ်ချင်းထိစပ်နေသော မဲခေါင်မြစ် ၏အရှေ့ဘက်ကမ်းရှိလာအိုတွင်နေထိုင်ကြသည်။ အခြားသူများမှာမလေးရှား၊ စင်္ကာပူနှင့်ဩစတြေးလျနှင့်အမေရိကန်စသောအနောက်နိုင်ငံများသို့ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကြသည်။
- အီသန် # လူ ဦး ရေအချိုးအစား
- လာအို။ ထိုင်းနိုင်ငံမှာလာအို
- အီသန် ၏သမိုင်း
နောက်ထပ်ဖတ်ရန်
- David Brown (1994). "Internal colonialism and ethnic rebellion in Thailand". အရှေ့တောင်အာရှရှိပြည်နယ်နှင့်တိုင်းရင်းသားနိုင်ငံရေး ။ လမ်းတံတား။ စစ။ 109-142 ။
- Volker Grabowsky, ed. (1995). "The Northeast (Isan)". ဒေသများနှင့်ထိုင်းနိုင်ငံရှိအမျိုးသားပေါင်းစည်းရေး၊ ၁၈၉၂-၁၉၉၂ ။ Harrassowitz Verlag ။ စစ။ 105-192 ။
- Charles F. Keyes (2014). သူတို့၏အသံကိုရှာဖွေခြင်း - အရှေ့မြောက်ပိုင်းရွာသားများနှင့်ထိုင်းနိုင်ငံ ။ ပိုးထည်စာအုပ်များ။
- Duncan McCargo ; Krisadawan Hongladarom (ဇွန်လ 2004) ။ "ယှဉ်ပြိုင်မှု Isan-ness: ထိုင်းနိုင်ငံအရှေ့မြောက်ပိုင်းရှိနိုင်ငံရေးနှင့်အထောက်အထားဆိုင်ရာဟောပြောချက်များ" (PDF) ။ အာရှလူမျိုးစု ။ 5 (2): 219-234 ။ Doi : 10.1080 / 1463136042000221898 ။
ကိုးကားချက်များ
This article uses material from the Wikipedia မြန်မာဘာသာ article အီသန် လူမျိုး, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). အကြောင်းအရာများကို အခြားမှတ်ချက်မရှိပါက CC BY-SA 4.0 အောက်တွင် ရရှိနိုင်ပါသည်။ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki မြန်မာဘာသာ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.