လော်စစ်ဟန်: မူယစ်ဆေးဝါးကုန်ကူးသူ

ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ် တို့ကို တိုက်ရန် ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း ၏ ထောက်ပံ့မှုဖြင့် တည်ထောင်ခဲ့သော ကကွယ်ရဲ စစ်အုပ်စု၏ ခေါင်းဆောင်အဖြစ်နှင့် ဘိန်းကုန်ကူးမှု လုပ်ငန်းကို စတင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ သူသည် ၁၉၇၀ ပြည့်လွန် များတွင် အာရှမူးယစ်ဈေးကွက် ၌ နာမည်ကြီးသူ တစ်ယောက်ဖြစ်သည်။ ၁၉၇၃ ဩဂုတ် တွင် ထိုင်းတွင် အဖမ်းခံခဲ့ရပြီး နိုင်ငံတော် ပုန်ကန်မှု နှင့် သေဒဏ်ပေးခံရသည်။ သို့သော် ၁၉၈၀ တွင် အထွေထွေ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် နှင့် ပြန်လွတ်လာခဲ့သည်။

ကိုးကန့်နှင့် ဝ စစ်သားများ ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ မှ ၁၉၈၉ တွင် ခွဲထွက်လာသော အခါ၊ ဗိုလ်ချုပ်ခင်ညွန့် က လော်စစ်ဟန် ကို အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေး လက်နက်ချရေး တို့တွင် အသုံးချခဲ့သည်။ အပြန်အလှန်အားဖြင့် အထူးစီးပွားရေး အခွင့်အရေးများ နှင့် ဘိန်းစိုက်ခွင့် ကိုလည်း တရားမဝင် ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ကိုးကန့်နှင့် စပ်ဆက်ဒေသများတွင် တစ်နှစ်အတွင်း ဘိန်းချက်စက်ရုံ ၁၇ ထက်မနည်းပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။

၁၉၉၂-ခုနှစ်၊ ဇွန်လတွင် အာရှဓန ကုမ္ပဏီကို ထူထောင်ကာ ငွေကြေးခဝါချခဲ့သည်။ ၎င်း၏သား စတီဗင်လော (ခေါ်) ထွန်းမြင့်နိုင်သည် စင်ကာပူမှ စီစီလီယာ အန်း နှင့် ၁၉၉၆-ခုနှစ်တွင် လက်ထပ်ခဲ့ကာ ဆောက်လုပ်ရေးနှင့် စွမ်းအင်ဆိုင်ရာ အခန်းကဏ္ဍများတွင် အမြတ်အစွန်း အများအပြားရရှိသော ကုမ္ပဏီကို ထူထောင်ခဲ့သည်။ လော်စစ်ဟန်ကလည်း ရန်ကုန်ရှိ ထရိတ်ဒါးဟော်တယ်၏ ရှယ်ယာ ၁၀%ကို ပိုင်ဆိုင်သည်။ လော်စစ်ဟန် သည် ၂၀၀၆-ခုနှစ်တွင် ထိုစဉ်က ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး သန်းရွှေ၏ သမီး မင်္ဂလာဆောင်ကိုလည်း ကူညီခဲ့သေးသည်ဟု အော့ဇာဗာ သတင်းတစ်ပုဒ်တွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၈-ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် အမေရိကန် အစိုးရက လော်စစ်ဟန်၊ သူ၏သား၊ ချွေးမတို့နှင့်တကွ ၎င်းတို့ပိုင်ဆိုင်သော ကုမ္ပဏီများကိုပါ ပိတ်ဆို့မှုစာရင်းတွင် ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ နိုင်ငံတော် သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်၏ ပထမဆုံး တရုတ်ပြည် ခရီးစဉ်တွင်လည်း လိုက်ပါခဲ့သည်။

အာရှဓနကုမ္ပဏီသည် တရုတ် မြန်မာ ဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်း၊ ကျောက်ဖြူရေနက်ဆိပ်ကမ်း၊ မြစ်ဆုံဆည်၊ တာဆန်းဆည်နှင့် ရေအားလျှပ်စစ်စသည့် စီမံကိန်းအကြီးကြီးများကို ဆောက်လုပ်ရာတွင် ပါဝင်သည်။ တရုတ်အစိုးရ ကုမ္ပဏီများကလည်း ထိုစီမံကိန်းများတွင် ရင်းနှီးမြုပ်နှံထားကြသည်။ လော်စစ်ဟန်၏ အခြားသားတစ်ဦးသည်လည်း စင်ကာပူ၊ ထိုင်း၊ ထိုင်ဝမ်တို့တွင် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများ လုပ်ကိုင်သေးသည်။

စစ်အစိုးရခေတ်တွင် စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများနှင့် ရင်းနှီးခင်မင်သော လောစစ်ဟန်သည် သူ၏သားသမီး၊ ဆွေမျိုးများဖြင့် အေရှားဝေါ ကုမ္ပဏီကြီးကို အောင်မြင်စွာ တည်ထောင်ခဲ့သည်။ မြစ်ဆုံစီမံကိန်းတွင်လည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။ သူတို့နောက်ကွယ်မှ ပါဝင်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည် ဧရာဝတီမြစ်ဆုံစီမံကိန်းသည် သမ္မတသစ် ဦးသိန်းစိန်လက်ထက် ၂ဝ၁၁-ခုနှစ်တွင် ရပ်နားခြင်းခံရသည်။ ဘိန်းဘုရင် လော်စစ်ဟန်ကို အမေရိကန်အစိုးရက သေဒဏ်ပေးထားသော်လည်း သူသည် မြန်မာပြည်တွင် အဓိက စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်ကြီး ဖြစ်နေသည်။ ၂ဝ၁၃-ခုနှစ်၊ ဇွန်လတွင် ရန်ကုန်မြို့၌ ကွယ်လွန်သည်။

• "Singapore's hand in Golden Triangle" Archived 13 December 2011 at the Wayback Machine. by Michael McKenna at singapore-window.org, November 23, 2005

• Public Works and Asia World Co Ltd sign agreement to construct Kyukok-Muse-Nanhkam road Archived 22 September 2006 at the Wayback Machine. New Light of Myanmar, 7 May 2000