Kertau

Kertau
	Kertau ranum di pokoknya
Pengelasan saintifik
Domain:	Eukaryota
Alam:	Plantae
Klad:	Trakeofit
Klad:	Angiosperma
Klad:	Eudikot
Klad:	Rosid
Order:	Rosales
Keluarga:	Moraceae
Tribus:	Moreae
Genus:	Morus; L.
Spesies
	Lihat teks.

Genus ini terdiri dari 64 spesies yang bertaburan asal dari kawasan beriklim sederhana dunia, Genus ini mempunyai tiga spesies terkenal iaitu kertau putih (Morus alba), kertau merah (M. rubra) dan kertau hitam (M. nigra) dengan banyak kultivar.

Pokok-pokok ini terkenal akan penggunaan dedaunannya sebagai makanan ulat sutera. Selain itu, andalas (Morus macroura), salah satu spesies dalam genus ini, batangnya sering digunakan untuk dibuat parket lantai rumah atau marmar yang kuat dan keras.

Botani

Pokok-pokok genus Morus cepat tumbuh ketika muda sehingga mencapai setinggi 24 meter (80 ka). walaupun ditanam terus anak benih, namun pertumbuhan ini lama-kelamaan biasanya akan mula menjadi lambat. Dedaunnya tumbuh bersusun berurat jejala, bercuping dan bergerigi di sisi.

Buah pokok kertau atau mulberi ini menggugus majmuk memanjang antara 2–3 cm (³⁄₄–1 ¹⁄₄ in). Ia mula muncul berwarna putih, hijau atau kekuningan di mana ia memerah semasa masak sehingga ranum berwarna ungu gelap atau hitam; buah masak ini mempunyai rasa enak manis.

Peristilahan

Nama "kertau" (Jawi: ‏كرتاو‎code: ms is deprecated ‎) merupakan nama setempat paling umum untuk genus Morus namun boleh merujuk kepada spesies-spesies berbeza sama ada dari jenis Morus indica, Morus macroura mahupun Morus alba. Malah, ia sewarisan dengan nama kartan di Kalimantan Utara, kerto di Gayo serta kitau di Lampung. Perkataan lain yang hampir sama ialah keretai.

Taksonomi

Bidang ilmu taksonomi Morus sebenarnya sangat rumit dan sukar untuk dirungkaikan. Sebenarnya terdapat hanya 150 spesies jenis keluarga kertau sahaja dalam dunia ini yang telah dinamai. Namun kebanyakan daripada spesies yang tersenarai masih diperdebatkan sehingga ke hari ini.

Berikut ialah spesies-spesies Morus yang diterima umum setakat ini:

Morus alba L. – kertau putih (Asia Timur)
Morus australis Poir. – kertau Cina (Asia Tenggara)
Morus boninensis Koidz.
Morus cathayana Hemsl.
Morus celtidifolia Kunth (Amerika Latin & Mexico)
Morus indica L.
Morus insignis Bureau (Amerika Selatan (yang hidup di lembah Amazon)
Morus koordersiana J.-F.Leroy
Morus liboensis S.S.Chang – Wilayah Guizhou di China
Morus macroura Miq. – kertau andalas, kertau panjang (Tibet, Himalaya, Indochina)
Morus mesozygia Stapf – kertau Afrika (Afrika Tengah dan Selatan khususnya yang hidup di bahagian Congo)
Morus microphylla Buckley – kertau Texas (Mexico, Texas (AS))
Morus miyabeana Hotta
Morus mongolica (Bureau) C.K.Schneid.
Morus nigra L. – kertau hitam (Iran, Caucasus Levant)
Morus notabilis C.K.Schneid. – Wilayah Yunnan dan Sichuan di China
Morus rubra L. – kertau merah (Amerika Timur Laut)
Morus serrata Roxb. – Tibet, Nepal, barat laut India
Morus trilobata (S.S.Chang) Z.Y.Cao – Wilayah Guizhou di China
Morus wittiorum Hand.-Mazz. – China selatan

Kegunaan

Daun

Daun-daun kertau putih merupakan bahan makanan yang diberikan kepada ulat sutera untuk membesar dan menghasilkan kepompong berbenang sutera.

Buah

Buah-buah kertau digunakan dalam pelbagai ramuan pencuci mulut. Malah, buah pokok-pokok tersebut mengandungi antosianin yang memberikan sifat warna cantik; maka buah-buah ini boleh dimanfaatkan sebagai bahan menghasilkan pewarna makanan yang efektif dalam industri makanan.

Galeri

Buah kertau di Libya.
Kepelbagaian buah kertau yang sudah masak ranum.
Buah kertau andalas

Kuntum bunga pokok Mulberi yang masih kuncup.
Untai bunga betina kertau.
Bunga kertau hitam yang menunjukkan tanda-tanda keaktifan dengan reseptornya.

Rujukan

This article uses material from the Wikipedia Bahasa Melayu article Kertau, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Kandungan disediakan dengan CC BY-SA 4.0 kecuali jika dinyatakan sebaliknya. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Bahasa Melayu (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.