မဳတာ (metre) (အင်္ဂလိက်) meter (အမေရိကာန်) (ကၠုင် နူအရေဝ်ပြင်သေတ် mètre, နူတမ် ကၠုင်နူ ဂရိတ် μέτρον, measure) ဝွံ မဒှ်ဗ္ၜတ်တမ် သွက်ဂွံၜတ် ဇမၠိင် ပ္ဍဲကဵု သၞောတ်ဗ္ၜတ်ဂၠးကဝ် (International System of Units (SI)) ရ။ မဳတာဂှ် ယဝ်ရ ချူဖ္ဍန် နကဵုသင်္ကေတမ္ဂး ချူ နကဵု mရ။ နကဵုဘာသာမန်ဂှ် ဟွံစၟတ်သမ္တီဏီဖိုဟ်ရ။
မဳတာဂှ် စၟတ်သမ္တီလဝ် အတိုင်ဇမၠိင် လျးမအာစိုပ် ပ္ဍဲစမၠး ပ္ဍဲကဵု အခိင်ကာလ 1/299.792.458 စက္က (ဟီုမွဲသာ်ပၠန် ၜိုတ် 0,0000000033564 စက္က ဂှ်လျးအာစိုပ် ဂွံဇမၠိင် မွဲမဳတာ)ရ။ မဳတာဂှ် စၟတ်သမ္တီ ပံက်လဝ် ပွံက် နကဵုတၠပညာပြင်သေတ် နူတမ်မူလ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၇၉၃ နကဵု ဇမၠိင် နူကဵု အဳကွေတာ စဵုစိုပ် ပၞိဟ်သၟဝ်ကျာ မတတ်အာ ဍုင်ပဴရေတ်ဂှ် ဒကုတ်ထောအ် စှ်မဳလဳယာန်ဒကုတ် (10.000.000) မ္ဂး မွဲဒကုတ်ဂှ် ဒှ်ဇမၠိင် မွဲမဳတာရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဇမၠိင်ခ္ဍမ်ဂၠးတိဂှ် နွံဒၟံင် ၜိုတ် ၄၀ ၀၀၀ ကဳလဝ်မဳတာ ရ။
မဳတာဂှ် စတမ်နူ ၂၀ မေ ၂၀၁၉ ဂှ်တုဲ ပလဝ်ဒတန် နကဵု ပွံက် အသိင်ပရဟ်လျး ပ္ဍဲစမၠး မတုပ်ကဵု 299,792,458 ပ္ဍဲအခိင်ကာလ ပွိုင်မွဲစက္က။ မွဲစက္ကဂှ် ပံက်လဝ် ပွံက် မဒှ်အခိင်ကာလ လလအ် ကသဳဓါတ် ဓါတ်သေသဳယာမ် (Caesium) Δ𝝂𝐂𝐬ရ။ ပွံက်ဏအ်ဂှ် တုပ်ကဵု ပွံက် မပလဝ်ဒတန် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၃ "မဳတာဂှ် နွံဇမၠိင် လျးမအာ ပ္ဍဲစမၠး ပ္ဍဲအခိင်ကာလ လလအ် ပွိုင် 1/299.792.458 စက္က" ဂှ်ရ။
မဳတာဂှ် ကိုပ်ကၠာအိုတ် (Académie des sciences) တၠပညာဂကူပြင်သေတ် စၟတ်သမ္တီလဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၇၉၁ နကဵု မွဲဒကုတ်၊ မကေတ်ဇမ္ၚောဲ နူကဵု အဳကွေတာ စဵုကဵု ပၞိဟ်သၟဝ်ကျာ မပါ်ထောအ် စှ်မဳလဳယာန်ဒကုတ် (1/10.000.000) ရ။ ဗၞတ်ဗ္ၜတ်ဇမၠိင်တၟိဂှ် တၞဟ်န ညးဂမၠိုင် ဂွံစကာတုဲ ပ္ဍဲဍုင်ပဴရေတ်ဂှ် ဖျေဟ်လဝ် တိုင်တၟအ် ခြာမွဲမွဲမဳတာ သီုဖအိုတ် တြဴဒၞာဲရ။
စိုပ်သၞာံ ၁၈၇၅ ဂှ် ဗၞတ်ဗ္ၜတ်မဳတာဂှ် ညံင်ဂွံဒှ် စကာအလုံလိုက်တုဲ ဒှ်ကၠုင်ဗ္ၜတ်ဂၠးကဝ် မကော်ဂးစ ဗ္ၜတ်အေတ်အာင် (SI) ရ။
ပ္ဍဲအခိင်ကာလ အကြာ ၁၉၆၀ ကဵု ၁၉၈၃ ဂှ် ပံက်လဝ် ပွံက်မဳတာ နကဵု ပရဟ်လပှ်လလဳ 1.650.763,73 အလန် မဗလး နူကဵုဓါတ်ကြပ်ထောန်-၈၆ (Krypton-86) အကြာ အကာဲအရာ ဒြဟတ်ၜါဂှ်ရ။ နကဵုနဲဏအ်ဂှ် ချိုတ်ပၠိုတ် ဂၠိုင်နူ နဲတြေံဂှ် ၅၀ အလန်ရ။
ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၃ မဳတာဂှ် ပံက်လဝ် နကဵုပွံက် မဒုင်သဇိုင် ကုဒမြိပ်လျး မအာစိုပ် ပ္ဍဲစမၠး ပ္ဍဲအခိင် 1/299.792.458 စက္ကရ။
ဗ္ၜတ်မဳတာ သၞောတ်ဗ္ၜတ်ဂၠးကဝ်ဂှ် ဖျေဟ်လဝ်ဒတန် အတိုင်ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ။
Submultiples | Multiples | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
Value | SI symbol | Name | Value | SI symbol | Name | |
10−1 m | dm | decimetre | 101 m | dam | decametre | |
10−2 m | cm | centimetre | 102 m | hm | hectometre | |
10−3 m | mm | millimetre | 103 m | km | kilometre | |
10−6 m | µm | micrometre | 106 m | Mm | megametre | |
10−9 m | nm | nanometre | 109 m | Gm | gigametre | |
10−12 m | pm | picometre | 1012 m | Tm | terametre | |
10−15 m | fm | femtometre | 1015 m | Pm | petametre | |
10−18 m | am | attometre | 1018 m | Em | exametre | |
10−21 m | zm | zeptometre | 1021 m | Zm | zettametre | |
10−24 m | ym | yoctometre | 1024 m | Ym | yottametre | |
Common prefixed units are in bold face. |
Metric unit expressed in non-SI units | Non-SI unit expressed in metric units | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 metre | ≈ | 1.0936 | yard | 1 yard | ≡ | 0.9144 | metre | |
1 metre | ≈ | 39.370 | inches | 1 inch | ≡ | 0.0254 | metre | |
1 centimetre | ≈ | 0.39370 | inch | 1 inch | ≡ | 2.54 | centimetres | |
1 millimetre | ≈ | 0.039370 | inch | 1 inch | ≡ | 25.4 | millimetres | |
1 metre | ≡ | 1 × 1010 | ångström | 1 ångström | ≡ | 1 × 10−10 | metre | |
1 nanometre | ≡ | 10 | ångström | 1 ångström | ≡ | 100 | picometres |
"inch" (ၝောအ်တဲ) ကေုာံ "yard" (ယာဒ်) မဗၟံက်လဝ် ပ္ဍဲ သ္ၚိအင်ဝွံ ဒှ် ၝောအ်တဲဂၠးကဝ် ကေုာံ ယာဒ်ဂၠးကဝ် respectively, though approximate conversions in the left column hold for both international and survey units.
မွဲမဳတာဂှ် တုပ်သၟဟ် ကု ထာမ်ပလိက်:Sfrac ၝောအ်တဲ တုဲပၠန် ကုထာမ်ပလိက်:Sfrac ယာဒ်။
This article uses material from the Wikipedia မန် article မဳတာ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ပရောပရာတၚ်လညာတ်တၞဟ်ယဝ်ရဟွံမွဲတှ်ေပ္ဍဲ CC BY-SA 4.0 မဒုၚ်ကေတ်မာန်ရ။ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki မန် (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.