മേവാർ: ഒരു പഴയ രാജ്യം

ഇതിൽ ഇന്നത്തെ ജില്ലകളായ ഭിൽവാര, ചിത്തോർഗഡ്, പ്രതാപ്ഗഡ്, രാജ്സമന്ദ്, ഉദയ്പൂർ, രാജസ്ഥാനിലെ ജലവാർ ജില്ലയിലെ പിരാവ തെഹ്‌സിൽ, മധ്യപ്രദേശിലെ നീമുച്ച്, മന്ദ്‌സൗർ, ഗുജറാത്തിന്റെ ചില ഭാഗങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു.

നൂറ്റാണ്ടുകളായി ഈ പ്രദേശം ഭരിച്ചത് രജപുത്രന്മാരാണ് . ഇന്ത്യയിലെ ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി ഭരണകാലത്ത് ഉദയ്പൂർ നാട്ടുരാജ്യം ഒരു ഭരണപരമായ പ്രവിശ്യയായി ഉയർന്നുവരുകയും ബ്രിട്ടീഷ് രാജ് യുഗത്തിന്റെ അവസാനം വരെ നിലനിൽക്കുകയും ചെയ്തു.

വടക്ക് പടിഞ്ഞാറ് ആരവലി പർവതനിരകൾ, വടക്ക് അജ്മീർ, ഗുജറാത്ത്, തെക്ക് രാജസ്ഥാനിലെ വാഗഡ് മേഖലകൾ, തെക്ക് മധ്യപ്രദേശ് സംസ്ഥാനത്തിലെ മാൾവ മേഖല, കിഴക്ക് രാജസ്ഥാനിലെ ഹദോതി പ്രദേശങ്ങൾ എന്നിവയ്ക്കിടയിലാണ് മേവാർ മേഖല സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.

"മേവാർ" എന്ന വാക്ക് ഈ പ്രദേശത്തിന്റെ പുരാതന നാമമായ "മേടപദ" ( IAST : Medapāṭa) യുടെ പ്രാദേശിക രൂപമാണ്. ഹതുണ്ടിയിൽ ( രാജസ്ഥാനിലെ ബിജാപൂർ ) കണ്ടെത്തിയ 996-997 CE (1053 VS ) ലിഖിതമാണ് "മേടപദ" എന്ന വാക്ക് പരാമർശിക്കുന്ന ആദ്യകാല ശിലാശാസനം. "പദ്" അല്ലെങ്കിൽ "പദക" എന്ന വാക്ക് ഒരു ഭരണപരമായ യൂണിറ്റിനെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ചരിത്രകാരനായ ജിസി റായ്ചൗധരി പറയുന്നതനുസരിച്ച്, വരാഹമിഹിരന്റെ ബൃഹത് -സംഹിതയിൽ പരാമർശിച്ചിരിക്കുന്ന മേദ ഗോത്രത്തിന്റെ പേരിലാണ് മേടപാതയ്ക്ക് പേര് ലഭിച്ചത്. 1460-ലെ കുംഭൽഗഢ് ലിഖിതം മേദകളെ വർദ്ധന-ഗിരിയുമായി (മേവാർ മേഖലയിലെ ആധുനിക ബദ്‌നോർ ) ബന്ധപ്പെടുത്തുന്നു. ചരിത്രകാരനായ ശശി ഭൂഷൺ ചൗധരി പുരാതന മേഡകളെ ആധുനിക കാലത്തെ മെർ ജനതയുമായി ബന്ധപ്പെടുത്തുന്നു.

ഗുഹില രാജാവായ സമരസിംഹയുടെ 1285 CE (1342 VS) മൗണ്ട് അബു ( അചലേശ്വർ ) ലിഖിതം അദ്ദേഹത്തിന്റെ പൂർവ്വികനായ ബാപ്പ റാവലിന്റെ (ബാപ്പക) സൈനിക വിജയങ്ങളെ വിവരിക്കുമ്പോൾ ഇനിപ്പറയുന്ന പദാവലി നൽകുന്നു: "യുദ്ധത്തിൽ, ഈ രാജ്യം പൂർണ്ണമായും വെള്ളച്ചാട്ടത്തിൽ മുങ്ങി. ബാപ്പക്കയുടെ ദുഷ്ടന്മാരുടെ കൊഴുപ്പ് ( സംസ്കൃതത്തിൽ ' മേദസ് ' ) ശ്രീ മേദപദ എന്ന പേര് വഹിക്കുന്നു." ചരിത്രകാരനായ അനിൽ ചന്ദ്ര ബാനർജി ഇത് ഒരു "കാവ്യഭംഗി" ആയി തള്ളിക്കളയുന്നു, എന്നാൽ രജപുത്രരും അറബികളും തമ്മിൽ നടന്ന 'ഭയങ്കരമായ' യുദ്ധങ്ങളെ അംഗീകരിക്കുന്നു.

മേവാറിന്റെ വടക്കും കിഴക്കും ഭാഗങ്ങൾ ഉയർന്ന പീഠഭൂമിയാൽ നിർമ്മിതമാണ്, പടിഞ്ഞാറും തെക്കും ഭാഗങ്ങൾ പാറകളും കുന്നുകളും നിബിഡവനങ്ങളാൽ നിറഞ്ഞതായിരുന്നു. ബംഗാൾ ഉൾക്കടലിലെ ഡ്രെയിനേജും ഖംഭട്ട് ഉൾക്കടലിന്റെ ഡ്രെയിനേജും തമ്മിലുള്ള നീർത്തട വിഭജനം ഏതാണ്ട് മേവാറിന്റെ മധ്യത്തിലൂടെ കടന്നുപോകുന്നു. മേവാറിന്റെ വടക്കും കിഴക്കും ഭാഗങ്ങൾ സാവധാനത്തിൽ ചരിഞ്ഞ സമതലമാണ്, ബേഡച്ച്, ബനാസ് നദികളും അതിന്റെ പോഷകനദികളും വറ്റിച്ചു, ഇത് വടക്കുപടിഞ്ഞാറ് യമുന നദിയുടെ കൈവഴിയായ ചമ്പൽ നദിയിലേക്ക് ഒഴുകുന്നു. ഈ പ്രദേശത്തിന്റെ തെക്കും പടിഞ്ഞാറും ഭാഗങ്ങൾ കുന്നുകളുള്ളതാണ്, കൂടാതെ ബനാസും അതിന്റെ പോഷകനദികളും സബർമതി, മാഹി നദികളുടെ ഉത്ഭവവും അവയുടെ കൈവഴികളും തമ്മിലുള്ള വിഭജനത്തെ അടയാളപ്പെടുത്തുന്നു, ഇത് തെക്ക് ഗുജറാത്ത് സംസ്ഥാനത്തിലൂടെ ഖംഭാത് ഉൾക്കടലിലേക്ക് ഒഴുകുന്നു. ഈ പ്രദേശത്തിന്റെ വടക്കുപടിഞ്ഞാറൻ അതിർത്തിയായി രൂപപ്പെടുന്ന ആരവല്ലി പർവതനിരകൾ, പരമ്പരാഗതമായി ഒരു പ്രധാന നിർമ്മാണ സാമഗ്രിയായ മാർബിൾ, കോട്ട സ്റ്റോൺ എന്നിവ പോലെയുള്ള അവസാദ ശിലകൾ ആണ്.

ഖത്തിയാർ-ഗിർ വരണ്ട ഇലപൊഴിക്കുന്ന വനങ്ങളുടെ പരിസ്ഥിതി മേഖലയുടെ ഭാഗമാണ് ഈ പ്രദേശം. ജയ്സമന്ദ് വന്യജീവി സങ്കേതം, കുംഭൽഗഡ് വന്യജീവി സങ്കേതം, ബസ്സി വന്യജീവി സങ്കേതം, ഗാന്ധി സാഗർ സാങ്ച്വറി, സീതാ മാതാ വന്യജീവി സങ്കേതം എന്നിവ ഇവിടെയുള്ള സംരക്ഷിത മേഖലകളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.

മേവാറിന് ഉഷ്ണമേഖലാ കാലാവസ്ഥയാണ്. മഴയുടെ വാർഷിക ശരാശരി 660 മില്ലീമീറ്റർ ആണ്. മഴ തെക്കുപടിഞ്ഞാറ് പ്രദേശത്ത് പൊതുവെ കൂടുതൽ ലഭിക്കുന്നു. അതേ സമയം വടക്കുകിഴക്ക് പ്രദേശങ്ങളിൽ കുറവും ആണ് . തെക്കുപടിഞ്ഞാറൻ മൺസൂൺ കാലത്ത് എല്ലാ വർഷവും ജൂൺ മുതൽ സെപ്തംബർ വരെയുള്ള കാലയളവിലാണ് 90% മഴയും പെയ്യുന്നത്.