Дијабетес Мелитус Тип 2

Наспроти него е дијабетес мелитус, тип 1, каде што има апсолутна дефициенција на инсулин поради уништување на островски клетки во панкреасот. Класични симптоми сепрекумерна жед, често мокрење и постојан глад. Дијабетесот од тип 2 го има кај 90 % од случаите на дијабетес, а другите 10 % се должат на дијабетес мелитус, тип 1 и гестациски дијабетес. Се смета дека примарна причина за дијабетесот од тип 2 кај луѓето со генетски предиспозиции е дебелината .

Дијабетес мелитус тип 2
Синоними	Инсулин-независен дијабетес мелитус (NIDDM)
Син круг, универзален симбол за дијабетес.
Специјалност	Ендокринологија
Симптоми	Зголемена жед, често мокрење, необјаснив губиток на тежина, зголемен глад
Третман	Промени во диететските навики, метформин, инсулин, баријатриска хирургија
Честота	392 милиони (2015)
[уреди на Википодатоци]

Дијабетесот од тип 2 првично се лекува со зголемување на вежби и со измени во исхраната. Ако нивото на гликоза во крвта не се спушти со овие мерки, потребни се лекови како метформин или инсулин. Кај луѓето што примаат инсулин обично се потребни рутински проверки на нивото на шеќер во крвта.

Стапките на дијабетес значително се зголемени во однос на дебелината во изминатите 50 години. Од 2010 г. има речиси 285 милиони заболени, во споредба со речиси 30 милиони во 1985 година. Долгорочни компликации од висок шеќер во крвта се срцеви заболувања, удари, дијабетесна ретинопатија каде што се напаѓа видот, проблем со бубрезите за кој можно е да биде потребна дијализа, како и лоша циркулација во екстремитетите што може да доведе до ампутирање. Акутната компликација на кетоацидоза, особина на дијабетес од тип 1, не е позната. Меѓутоа, може да се јави некетотична хиперосмоларна кома.

 

Класичните симптоми на дијабетес се полиурија (често мокрење), полидипсија (зголемена жед), полифагија (зголемен глад) и губење на тежината. Други симптоми што обично се присутни при воспоставување на дијагнозата се: историја на замаглен вид, чешање, периферна невропатија, повторливи вагинални инфекции и умор. Меѓутоа, многумина немаат симптоми во првите неколку години и кај нив дијагнозата се воспоставува при рутински испитувања.Кај болните од дијабетес мелитус, тип 2, ретко може да се појави некетотичка хиперосмоларна кома (болест со многу покачен шеќер во крвта, што се поврзува со намалена свесност и низок крвен притисок).

Компликации

Дијабетесот од  тип 2 обично е хронична болест што се поврзува со скратување на животот од десет години. Ова делумно се должи на повеќето компликации со коишто се поврзува: два до четирикратни зголемен ризик од срцеви заболувања, како исхемична срцева болест и удар, 20 кратно поголеми шанси за ампутација на долните екстремитети и позачестена хоспитализација. Во развиениот свет и сѐ повеќе на другите места, дијабетесот, тип 2 е најчестата причина за нетрауматско слепило и нарушување на бубрезите. Се поврзува и со зголемен ризик од когнитивна дисфункција и деменција преку болести како Алцхајмерова болест и ваксуларна деменција. Други компликации се: акантосис нигриканс, сексуална дисфункција и чести инфекции.

Развојот на дијабетес, тип 2, го предизвикува комбинација од генетски и фактори на животниот стил. Некои од факторите се по контрола на поединецот, како што се исхраната и дебелината, а други, како стареењето, женскиот род и генетиката, не се. Со дијабетесот, тип 2, се поврзува и деостигот на сон. Се верува дека ова си има ефект врз метаболизмот. И хранливиот статус на мајката за време на феталниот развој може да игра улога кај еден предложен механизам, изменета ДНК метилација.

Начин на живот

Познато е дека за развој на типот 2 на дијабетес, важни се повеќе фактори од начинот на живот, како:дебелина (што се дефинира со индекс на телесна маса поголем од триесет), недостиг на физичка активност, лоша исхрана, стрес и урбанизација. Вишокот на телесни масти се поврзува со 30% од случаите кај поединци со кинеско и јапонско потекло, 60-80% од случаите кај оние со европско или африканско потекло, и 100% кај of народот Пима или тихоокеанските островјани. Оние што не се дебели често имаат висок сооднос струк–колк.

И прехранбените фактори влијаат врз ризикот од појава на тип 2 дијабетес. Прекумерната употреба на пијалаци засладени со шеќер се поврзува со зголемен ризик. Важен е и типот на масти во исхраната, а заситени масти и транс масни киселини го зголемуваат ризикот, додека полинезаситени и мононезаситени масти го намалуваат. Честото јадење на бел ориз, исто така е поврзан со зголемениот ризик. Недоволното вежбање предизвикува 7% од случаите.

Генетика

Повеќето случаи на дијабетес вклучуваат многу гени, од кои секој придонесува за зголемена веројатност од дијабетесот тип 2. Доколку идентичниот близнак има дијабетес, шансите да се развие и кај другиот во текот на неговиот живот е поголем од 90%, додека стапката кај неидентичните близнаци е 25-50%. Во 2011 година е откриено дека над 36 гени придонесуваат за ризикот од тип 2 дијабетес. Сепак, сите овие гени заедно сочинуваат само 10% од вкупната наследливост на оваа болест.На пример, алелата TCF7L2 го зголемува ризикот од дијабетес за 1,5 пати и е најголем ризик за честите генетски варијанти. Повеќето гени поврзани со дијабетесот се вклучени во функциите на бета-клетките.

Има поголем број на ретки случаи на дијабетес, што се јавуваат поради абнормалност на еден ген (познати како облици на дијабетес поради моногенски или „други особени типови на дијабетес“). Тука спаѓаат, меѓу другите, напад на возрасен дијабетес кај млади (MODY), Донохјуов синдром и Рабсон-Менденхалов синдром. Нападот на возрасен дијабетес кај младите сочинува 1–5 % од сите случаи на дијабетес кај младите луѓе.

Здравствени состојби

Име повеќе лекови и други здравствени проблеми што можат да предиспонираат дијабетес. Некои од лековите се: гликокортикоиди, тијазиди, бета-блокатори, атипични антипсихотици истатини. Оние што претходно имале гестациски дијабетес се изложени на поголем ризик од појава на тип 2 дијабетес. Други здравствени проблеми што се поврзани: акромегалија, Кушингов синдром, хипертиреоидизам,феохромацитом и одредени канцери, како гликагономи. Тестостеронскадефициенција, исто така, се поврзува со тип 2 дијабетес.

Типот 2 на дијабетесот се должи на недоволно производство на инсулин во бета-клетките во услови на инсулинска отпорност. Инсулинската отпорност, што е неможност на клетките соодветно да одговорат на нормалното нивпо на инсулин, се јавува главно во мускулното, црнодробното и масното ткиво. Во црниот дроб инсулинот обично го потиснува ослободувањето на гликоза. Меѓутоа, во услови на инсулинска отпорност, црниот дроб несоодветно ослободува гликоза во крвта. Соодносот на инсулинска отпорност наспроти дисфункција на бета-клетки се разликува од еден до друг поединец и кај некои има примарна инсулинска отпорност и само мал дефект при лачењето на инсулин, а кај некои има мала инсулинска отпорност и примарен недостиг на лачење на инсулинот.

Други важни механизми што потенцијално се поврзуваат со тип 2 дијабетес и инсулинска отпорност се: зголемено разложување на липиди во масните клетки, отпорност на инкретин и негов недостиг, високо ниво на гликагон во крвта, зголемено задржување на сол и вода во бубрезите и несоодветно регулирање на метаболизмот од страна на централниот нервен систем. Меѓутоа, не сите луѓе со инсулинска отпорност заболуваат од дијабетес, затоа што е потребно и нарушено лачење на инсулин во панкреасните бета-клетки.

Дефиницијата на Светската здравствена организација за дијабетес (тип 1 и тип 2) е за еднократно забележано зголемување на гликозата со симптоми, или на друг начин зголемени вредности во два наврати, на:

• гликоза во крвната плазма за време на строг пост ≥ 7,0 mmol/l (126 mg/dl)

или

• со тест за толеранција на гликоза, два часа по оралната доза гликоза во крвната плазам ≥ 11,1 mmol/l (200 mg/dl)

Шеќер во крвта при случаен преглед повисок од 11,1 mmol/l (200 mg/dL) заедно со типични симптоми или хемоглобин А1с (HbA_1c) повисок од 6,5% е друг метод за дијагностицирање дијабетес. Во 2009 г. Меѓународната експертска комисија во која беа вклучени претставници на Американското здружение за дијабетес (ADA), Меѓународната федерација за дијабетес (IDF) и Европското здружение за истражувања за дијабетес (EASD) препорача дека при дијагностицирањето дијабетес треба да се користи праг ≥6,5% на HbA_1c. Оваа препорака беше усвоена од Американското здружение за дијабетес во 2010 година. Позитивните тестови треба да се повторат ако лицето нема типични симптоми и шеќер во крвта >11,1 mmol/l (>200 mg/dl).

Праговите за дијагноза на дијабетес се засноваат врз односот помеѓу резултатите од тестовите за толеранција на гликоза, гликозата за време на строг пост или HbA_1c и компликациите како на пример ретинални проблеми. Мерењето на шеќерот по строг пост или при случаен преглед се претпочитаат пред тестот за толеранција на гликоза, бидејќи тие се попогодни за луѓето. Предност на HbA_1c е што не е потребен пост, а резултатите се постабилни, но негативна страна е тоа што тестот е поскап отколку мерењето на гликозата во крвта. Се проценува дека 20% од луѓето со дијабетес во Соединетите Американски Држави не сфаќаат дека се заболени.

Дијабетес мелитус тип 2 се одликува со високо ниво на гликоза во крвта во контекст на отпорност на инсулин и релативен недостаток на инсулин. Ова е спротивно на дијабетес мелитус тип 2 кај кој има апсолутен недостаток на инсулин поради уништување на клетки од островчиња во панкреасот и гестациски дијабетес мелитус којшто е нова појава на висок крвен шеќер поврзан со бременоста. Дијабетес тип 1 и тип 2 може обично да се разликуваат врз основа на претставените околности. Ако постои сомнеж при дијагнозата, тестирањето на антителата може да биде корисно за да се потврди дијабетес тип 1, а нивоата на C-пептид може да бидат корисни за да се потврди дијабетес тип 2.

Ниедна поголема организација не препорачува универзален преглед за дијабетес, бидејќи не постојат докази дека таквата програма би ги подобрила резултатите. Преглед се препорачува од страна на Работната група за превентивни услуги на Соединетите Американски Држави кај возрасни лица без симптоми чиј крвен притисок е повисок од 135/80 mmHg. За оние чиј крвен притисок е понизок, не постојат доволно докази за да се препорача или да не се препорача преглед. Светската здравствена организација препорачува тестирање само на оние групи кај кои постои висок ризик. Високоризични групи во САД се: лицата над 45 години, оние коишто имаат роднина од прво колено кој има дијабетес, некои етнички групи вклучувајќи ги Хиспаноамериканците, Афроамериканците и домородните Американци, лица со историја на гестациски дијабетес,синдром на полицистични јајници, прекумерна тежина и услови поврзани со метаболички синдром.

Појавата на дијабетес тип 2 може да се одложи или спречи со правилна исхрана и редовно вежбање. Интензивните мерки што се однесуваат на начинот на живеење може да го намалат ризикот за повеќе од 50%. Придобивките од вежбањето се појавуваат без разлика на првичната тежина на лицето или подоцнежното слабеење. Меѓутоа, доказите за придобивката од промените во начинот на исхрана се ограничени, со тоа што постојат некои докази за начин на исхрана богата со зелен листест зеленчук и некои за ограничување на консумирањето зашеќерени пијалаци. Кај оние со нарушена толеранција на гликоза, посебниот начин на исхрана и вежбањето или одделно или во комбинација со метформин или акарбоза може да го намали ризикот од развивање дијабетес. Интервенциите во начинот на живеење се поефективни отколку метформинот.

Справувањето со дијабетес тип 2 се сосредоточува на интервенции во начинот на живеење, намалување на другите фактори за кардиоваскуларен ризик и одржување на нивоата на гликоза во крвта во нормалните рамки. Во 2008 година Националното биро за здравство на Велика Британија го препорача поединечното следење на нивото на гликоза во крвта за луѓе со новодијагностициран дијабетес тип 2, но користа од поединечното следење кај оние што не примаат инсулин во повеќе дози е дискутабилна. Справувањето со другите фактори за кардиоваскуларен ризик, како што се висок крвен притисок, висок холестерол и микроалбуминурија, го зголемува животниот век на лицето. Интензивното справување со крвниот притисок (помалку од 130/80 mmHg) за разлика од стандардното справување со крвниот притисок (помалку од 140-160/85-100 mmHg) резултира со благо намалување на ризикот од удар, но нема влијание врз целокупниот ризик од смрт.

Интензивното намалување на шеќерот во крвта (HbA1C<6%) за разлика од стандардното намалување на шеќерот во крвта (HbA1C of 7-7,9%) не резултира со промена на смртноста. Целта на лекувањето е типично HbA1C помалку од 7% или гликоза за време на строг пост помалку од 6,7 mmol/L (120 mg/dL); меѓутоа, овие цели може да се променат по стручна клиничка консултација, земајќи ги предвид одредените ризици од хипогликемија и животниот век. Се препорачува сите луѓе со дијабетес тип 2 да прават редовно офталмологија испитување.

Начин на живот

Правилната исхрана и вежбањето се основи на грижата за дијабетесот, а зачестеното вежбање дава и подобри резултати.Аеробните вежби водат до смалување на HbA1C и подобра чувствителност на инсулин. И вежбањето со тегови е корисно, а комбинацијата од двата типа на вежби е најефикасна. Важна е дијабетесна исхрана и поддржува губење на тежината. Најдобриот тип на исхрана за да се постигне ова е спорна, исхрана со низок гликемичен индекс ја подобрува контролата врз шеќерот во крвта. Со образование соодветно на возраста може да им се помогне на луѓето со дијабетес од тип 2 да го контролираат нивото на шеќер во крвта, најмалку до шест месеци. Доколку промените во начинот на живот кај оние со поблаг дијабетес не покажат подобрено ниво на шеќер во крвта во рок од шест седмици, треба да се размислува за терапија со лекарства.

Лекови

 

Достапни се повеќе класи на анти-дијабетични лекови. Како претпочитана стандардна терапија обично се употребува метформин, затоа што има одредени искази дека ја намалува смртноста. Доколку „метформинот“ не е доволен, може да се употреби и втор орален агенс од друга класа. Други класи на лекарства се: сулфонилуреи, секретагоги без сулфонилуреа, алфа гликосидаза инхибитори, тијазолидинедиони, гликагонолик пептид-1 и инхибитор на дипептидил пептидаза-4. „Метформин“ не треба да се користи кај оние со сериозни проблеми со бубрезите или црниот дроб. Заедно со оралните лекарства или самостојно може да се примаат и инјекции со инсулин.

На многумина, во прв момент, не им треба инсулин. Кога се користи, обично навечер се додава долготрајна формула, заедно со оралните лекарства. Потоа се зголемува дозата за да има ефект (нивото на шеќер да се држи под контрола). Кога вечерниот инсулин не е доволен, подобра контрола може да се постигне со двојна доза од дневен инсулин. Долготрајните инсулини, гларгин и детемир, немаат подобри изгледи од неутралниот протамин „хагедорн“(НПХ) инсулин, а се поскапи и од 2010 година, нивното производство не се исплати. Кај бремени обично како терапија се бира инсулин.

Операција

операција за слабеење кај оние со прекумерна тежина е ефикасна мерка при лекување дијабетес. По операцијата, многумина успеваат да одржат нормално ниво на шеќер во крвта со малку лекарства или и без нив и се намалува долгорочната смртност. Меѓутоа, има одреден краткорочен ризик од смртност, помал од 1%, од операцијата. Пресекот за индекс на телесна маса за тоа кога е потребна операција не е јасен. Меѓутоа, оваа можност се препорачува за оние што не можат да ги стават под контрола својата тежина и шеќерот во крвта.

 

Во 2010 година, на светско ниво беше проценето дека има 285 милиони луѓе со тип 2 дијабетес, што сочинуваат 90% од случаите со дијабетес. Ова е соодветствува со околу 6% од возрасното население во светот. Дијабетесот е познат и во развиени и во земјите во развој. Меѓутоа, тој е ретка појава во неразвиените земји.

Се чини дека жените се повеќе изложени на ризик, како и одредени етнички групи, како Јужно Азијци, Тихоокеански островјани, латиноамериканци и домородни Американци. Ова се должи на засилената чувствителност на западниот начин на живот кај одредени етнички групи. Болеста традиционално се поимала како возрасна, но сѐ почесто типот 2 дијабетес го има како дијагноза кај децата, паралелно порастот на стапките на дебелина. Дијабетесот тип 2 сега се воспоставува како дијагноза кај тинејџерите во Соединетите Американски Држави подеднакво често како и дијабетесот тип 1.

Стапките на дијабетес во 1985 година се проценети на 30 милиони, со пораст до 135 милиони во 1995 година и 217 милиони во 2005 година. Се верува дека ова зголемување се должи главно на стареењето на глобалното население, намалената физичка активност и зголемените стапки на дебелина. Петте земји со најголем број на заболени од дијабетес во 2000 година се Индија, со 31,7 милиони, Кина, со 20,8 милиони, Соединетите Американски Држави со 17,7 милиони, Индонезија со 8,4 милиони и Јапонија, со 6,8 милиони. Светската здравствена организација ја призна оваа болест за глобална епидемија.

Дијабетесот е една од првите болести што се опишани во во египетски ракопис од о. 1500 година п.н.е., каде што се спомнува „преобемно празнење на урина“. Се верува дека првите опишани случаи се за дијабетес од тип 1. Индиските лекари од истиот период ја препознале болеста и ја класифицирале како „мадумеха“ (на индиски madhumeha) или „медена урина“ и забележале дека урината привлекувала мравки. Терминот „дијабетес“ или „да помине“ за првпат бил употребен во 230 година п.н.е. од страна на гркот Аполониј од Мемфис. Болеста била ретка за време на Римското Царство, а Гален кажал дека видел само два случаи во својата кариера.

Типовите 1 и 2 на дијабетесот се препознати како одделни болести за првпат од страна на индиските лекари Сушрута и Чакара во 400-500 н.е., а типот 1 го поврзале со младите, додека типот 2 со прекумерна тежина. Терминот „мелитус“ или „од мед“ го додал Британецот Џон Рол на крајот на 1700-те години, за да се разграничи болеста со дијабетес инсипидус, која што исто се поврзува со често мокрење. До почетокот на 20-от век не бил добиен успешен лек, кога канаѓаните Фредерик Бантинг и Чарлс Бест во 1921 и 1922 година го откриле инсулинот. По ова следувал развој на НПХ-инсулинот со долготрајно дејство во 40-те години на 20-от век.

Повеќе за Diabetes mellitus на збратимените проекти на Википедија
	Дефиниции и преводи на Викиречник ?
	Податотеки на Ризницата ?
	Образовни ресурси на Викиуниверзитет ?
	Новинарски известувања на Викивести ?
	Мисли на Викицитат ?
	Изворни текстови на Викиизвор ?
	Прирачници на Викикниги ?
?	Информации за патување во Википатување ? ?

• National Diabetes Information Clearinghouse Архивирано на 21 февруари 2010 г.
• Centers for Disease Control (Endocrine pathology)