Genetica

La genetica (dal grech antich γενετικός, ghenetikós, «che á da fá cun la nasciüda », da γένεσις ghénesis, «genesa, origina») é la pert dla biologia che se dá jö cun le stüde di gens, dl’arpejiun y dla variaziun genetica di organisms viënc.

Le stüde dla genetica á arjunt resultac importanc dl XIX. seco giulan al laur pioneristich de Gregor Mendel, che vëgn araté le pere dla genetica.

Genetica
Strotöra dl DNA, molecola che contëgn les informaziuns genetiches

Le DNA

Te na vijiun moderna é l’informaziun genetica di organisms da ciafé tla strotöra chimica dles molecoles dl DNA. Les carateristiches “mendelianes” dl individuum corespogn a secuënzes de DNA (aje desossiribonucleich) y de RNA (aje ribonucleich) a chëres che an ti dij gens y che vëgn dant tl genom. Normalmënter é le DNA te cromosoms linears ti eucarioc y te cromosoms torogn ti procarioc. N cromosom é na strotöra organisada metüda adöm da DNA y da istons. Pro i eucarioc é le DNA genomich tl zënter dla zelula cun de piceres cuantités ince ti mitocondri y ti cloroplasć. Pro i procarioc é le DNA te te n corp cun na forma nia regolara tl zitoplasm a chël che an ti dij nucleoid. Ala totalité dles informaziuns en cunt de n organism ti dijon genotip.

Genetica 
Diagram genetich dl svilup dla zelula viënta dal DNA


I gens

I gens é les unites d’arpejiun fondamentales de düc i organisms. N gen corespogn a na pert dl DNA y á n influs sön la forma o sön la funziun de n organisms te na manira spezifica. Düc i organisms, dai baters ai tiers, á le medemo mecanism de basa che copiëia y traslatëia le DNA te proteines. La zelula ti é da fá la trascriziun de n gen che é tl DNA te na copia dl gen te RNA y le ribosom (n organ zelular) traslatëia le RNA te na proteina, chël ó dí te na secuënza de aminoaji. Le codesc genetich che codifichëia n aminoaje é le medemo por la maiú pert di organisms, mo n pü’ desvalí por n valgügn. Por ejëmpl na secuënza de DNA che codifichëia por l’insulin tla porsona codifichëia por l’insulin ince canche ara vëgn metüda ite de d’atri organisms sciöche les plantes.

Normalmënter é le DNA te cromosoms linears ti eucarioc y te cromosoms torogn ti procarioc.

Pro i eucarioc é le DNA genomich tl zënter (nucleus) dla zelula cun de piceres cuantités ince ti mitocondri y ti cloroplasć. Pro i procarioc é le DNA te te n corp cun na forma nia regolara tl zitoplasm a chël che an ti dij nucleoid. Ala totalité dles informaziuns en cunt de n organism ti dijon genotip.

Seziuns dla genetica

Genetica formala

Genetica dl comportamënt

Genetica clinica

Genetica molecolara

Genetica dles popolaziuns

Genomica

Notes

Tags:

Genetica Le DNAGenetica I gensGenetica Seziuns dla geneticaGeneticaBiologiaLingaz grech

🔥 Trending searches on Wiki Lingaz:

vietnamProvinzia de PordenoneRetilChinaTuolluvaaraTofana de RozesVioletOblast de DonetskAmong UsLadin fodomAnimeOblast de SahalinHenderson (Michigan)NetunAlpesIapanTone AgreiterXuan-Yuan Sword VIISaratovChëutaAlma (Michigan)ArnsdorfRepublica Democratica dl CongoMeana SardoEté dles descuridesProvinzia de BelumMer CaspichProvinzia de Reggio EmiliaTübingenBozemanWelsTierEté dla PeraDlaciáGrazAsiaCiadëina de crëpsStoria anticaZombie Shooter 2AsiriaAdrara San MartinoGibraltarVladimir PutinBarbadosMaine-et-LoireCraig Cwm SilynMoscauVicelGamskögelRiffian1877CinaGeografiaCredo apostolich o pice CredoOvid (Michigan)MonaleValivanza dl pudëi de compra2020Death NoteCileSan Nicolò d'ArcidanoCultura ladinaSan Laurënz (comun)Lennon (Michigan)SolingenBangladescLos AngelesWashington (stat)TalmudMühbrook🡆 More