Maláui

Ijerére ojejuhu yvate kuarahyreike gotyo upe tetã Sámbia, tetã Tãsaña yvate kuarahyresẽ ngotyo ha tetã Mosambíke ojejuhu kuarahyresẽ, ñemby ha kuarahyreike gotyo. Upe ypa Maláui ombojei ko tetã umi tetã Tãsañaygua ha Mosambíkegui. Ko tetã réra ou tetãnguéra ymaguare ojeheróva Mburuvi Maravi, hetaite táva aty guasu te'ýi "bantú" pegua oiko ymaguare Maláui yvy apekuépe.

Tavakuairetã Maláui Republic of Malawi Dziko la Malaŵi
Maláui
Poyvi Ha'erã'i
Tetã ñe'ẽ akã: Unity and Freedom (Ingleñe'ẽme: Joaju ha sãso)
Tetã Momorãhéi: Mulungu dalitsa Malaŵi (Chichewa: Tupã tovasa Maláui) Nerehendúirõ
Tavusu (ha táva tuichavéva)	Lilongue
Ñe'ẽnguéra	Ingleñe'ẽ Chichewa
Tetãygua réra	Maláuigui, Maláuigua
Tekuái reko	Tavakuairetã mburuvicharapépe
Tendota Ombuekoviáva	Lazarus Chakwera Saulos Chilima
Tetã Amandaje	Asamblea Nacional
Sãso  • Sãso'ỹ  • Tavakuairetã	Tavetã Joaju pegua 6 jasypokõi ary 1964 6 jasypokõi ary 1966
Yvy apekue	Ñemoĩha 100.º
• Opaite	118 484 km²
• Y (%)	20,6%
Tembe'y	2857 km
Y rembe'y	0 km
Yvyty yvatevéva	Monte Mulanje
Ava hetakue	Ñemoĩha 64.º
• Hetakue	16.407.000 (2013) hab.
• Typy'ũ	128,8 hab./km²*
PIB (PPA)	Ñemoĩha 140.º
• Opaite (2016)	US$ 21.843 millones
• Per cápita	US$ 1.172
PIB (nominal)	Ñemoĩha 149.º
• Opaite (2016)	US$ 6.149 millones
• Per cápita	US$ 330
IDH (2015)	0,476 (170.º) – Ivai
Viru	Kwacha malauí (MWK) = 100 tambala
Ára	CEST (UTC+2)
ISO Jehero	454 / MWI / MW
Tetã renda tee Ñandutíme	.mw
Tetã pumbyry papapy	+265
Tetã puhoe papapy	7QA-7QZ
COI Jehero	MAW
Atyvete ONU, UA, Mancomunidad de Naciones, COMESA, ASA,
Opaite Tetã Yvýgui
[editar datos en Wikidata]

Sa'ary X jave, tekovekuéra pytagua Áfrika retã ambuéva pegua, oho upépe oiko hag̃ua ha ojapo hetãrã ha opyta akue upépe ary 1891 peve, oguahẽvo umi Vyretáñaygua ojapo ikolóniarã, umíva oisãmbyhy akue Maláui rehe ary 1964. Ohupyty rire isãso, Maláui oiko aty ojokuaikuaáva peteĩnte ipoguýpe, karai Hastings Banda imburuvicha ramóicha, ha'e oisãmbyhy ko tetãre ary 1994 peve, oñemosẽvo chupe. Ko'ãga Maláui rekuái reko oiko jekopytyjojápe ha heta aty ojokuaikuaáva ikatu oisãmbyhy tetãre. Itavusu ha'e táva Lilongue ary 1974, ymaguare itavusu ha'e akue táva Sómba, ojejuhu avei táva tuicháva ambuéva, Blantyre techapyrãme.

Maláui retã oime umi tetã imboriahuitéva mbytépe ha umi tetã tetãyguakuéra hetakue rypy'ũite mbytépe. Hetaite Maláui retãygua ha'e hína chokokue omba'apóva ñemitỹre ha heta tekotevẽ ojejuhu imbytépe.

Maláui retãme ojehecha oiko opaichagua te'ýi heko tee ojuavýva, ojehecha opaichagua ñe'ẽ ha jeroviapy. Oikóramo jepe ymaguare ñorairõ umi te'ýi ambuéva mbytépe, sa'ary XXI ojehecha oiko py'aguapy ha teko joaju. Iñarandupy ombojehe'a Maláui ijypykuekuéra iñarandupy ha tavarandu pe kolónia pegua, upéicha ojehecha Maláui mba'epu porãme, jerokýpe ha tembiapoporãme.

•   Wiki Commons oguereko ta'ãnga Maláui reheguaCommons.
• Tavakuairetã Maláui rekuái renda tee
• Maláui mburuvicha ha ijaty renda tee