Мисри (араб.
Мисри جمهورية مصر العربية Джу́мхурийят Миср аль-Араби́йя | |||||||||||
| |||||||||||
Кьилин шегьер: | Каир | ||||||||||
Шегьерар: | Каир, Искендерийя, Гиза, Шубра-Эль-Хейма, Порт-Саид, Суэц | ||||||||||
Аслутуширвал: | 28 эхен 1922 (ЧӀехибританиядилай) | ||||||||||
ЧӀал: | Араб чӀал | ||||||||||
Гьукуматдин дин: | Ислам, Хашпара дин | ||||||||||
Идара авунин тегьер: | Президент-парламентдин республика (де-юре), Дяведин диктатура (де-факто) | ||||||||||
Кьил: | Абдул-Фаттагь Ас-Сиси (Президент) | ||||||||||
Майдан: | 1 001 450 км² (29-лагьай) | ||||||||||
· Цин кьадар %: | 0,6 | ||||||||||
Агьалияр: | 100 704 000 кас (14-лагьай) | ||||||||||
· Агьалийрин чуькьуьнвал: | 100,6 кас/км² | ||||||||||
Пул: | Мисридин фунт | ||||||||||
КъВБ: | 1 231 млрд. $ (22-лагьай) | ||||||||||
· АСКА КъВБ: | 11 798 $ | ||||||||||
ИПВИ: | 0,7 (116-лагьай) | ||||||||||
Домен: | .eg | ||||||||||
Телефондин код: | +20 | ||||||||||
Сятдин чӀул: | +2 |
Израиль, Палестинадин халкьдин администрация (Газа сектор), Судан ва Ливия галаз са сергьятра ава. Кефер пата Мисридин чилер Аравилин Гьуьлуьн, рагъэкъечӀдай пата — Яру гьуьлуьн ятари кьунва. Кьве гьуьлни тӀебии тушир Суэц хвалунин куьмекдалди сад авунва.
~ 3000 йис чи э.в. — Менес фараонди Мисри кӀватӀна, адалай эгечӀзвайди я фад паччагьвал, винемисридин Тисада кьилин шегьер авай.
~ 2700 йиса чи э.в. — Дегь паччагьдин кьил кутур чӀав я, агъамисридин Мемфисда кьилин шегьер авай.
~ 2000 йис чи э.в. — Мисридин кьиспесдин цӀийи чӀав, Йукьван паччагьвал, гила мад винемисрида авай Фиварда кьилин шегьер авай.
1700 чи э.в. — гиксосар Мисридиз атана. 1274 чи э.в. — Кадешдивай женг. 1279 чи э.в.-1213 чи э.в. — Рамсес II Мисри кьиле тухун.
670 йис чи э.в. — Мисри къачуна Ассириядин паччагьди Асархаддона. 655 йис чи э.в. —ассирийвияр къисена Псамметихди I, мадни ада эхиримжи дам Дегь Мисридин гьукумат арадал гъана Саисда кьилин шегьер авай. 525 чи э.в. — Мисри къачуна фарси паччагьди Камбиза II. 332 йис чи э.в. — Искандер Македонжув Мисри къачуна. Искендерия эцигнава. 305 йис чи э.в. — 30 йис чи э.в. — грекрин паччагьвилин сихил Птолемейрин Мисрида.
30 йис чи э.в. — 395 йис — Мисри Дегь Риман къене ава. I вишйис — хашпересвал ксарин кьулуз атана. 395—645 — Мисри Византиядин къене ава. 451 — коптрин дин арадиз атана.
645—1171 — Мисри Араб Халифатдик каткана. Ислам ксарин арадиз атана. Мисрид арабвилинди жез эгечӀна. 972 — Каир эцигна. Фатимидрин чӀав эгечӀна. 1171 — Саладин атана. Айюбидрин чӀав эгечӀна. 1250 — мамлюкри къуват къачуна. Султан хьана половви Мустафа Кутуз. 1260 — мугъулар акъвазарна. 1261 — мамлюкри эверзава халифриз Аббасидриз чӀехи имамвилиз.
1517—1914 — Мисри Усманрин султанатдин пай я. Ам кьиле тухузва пашайри. 1798—1799 — франкар атана Наполеона гъайи. 1801 — англивияр атана. 1805 — къуват хьана Мухаммада Али пашадин гъиле, Истанбулдикай дамди. 1811 — мамлюкар гатана. 1811—1818 — Аравиядай атай вагьабитрихъ галаз дяве. Вагьабитар гатанвай Мухаммад Алидин кӀеретӀри. 1823 — Судан къачуна. 1863—1879 — Исмаил-Пашадин къавхавал. 1858—1869 — Суэц къанав франциви Фердинанд де Лессепс кьиле аваз эцигна. 1881 — Суданда авай махдистрин къарагъун Мисридиз аксиниз. 1881—1882 — Агьмад Ораби-Пашадин къарагъун. 1882 — англивийри къачуна Мисридин чил, туьркериг адал ихтийрар туна. 1914—1922 — Мисри — ЧӀехибританиядин ихтиярда ава. 1922 — Мисри Паччагьвилин дамвал, Агьмед Фуад І паччагь галаз.
This article uses material from the Wikipedia Лезги чІал (Lezgi č’al) article Мисри, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Къене авайбур CC BY-SA 4.0 лицензиядалди гъил агакьдай я (муькуь затl къалурнавачтlа). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Лезги чІал (Lezgi č’al) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.