Wiki ಕನ್ನಡ
KNWiki Tiếng ViệtWiki English

ಹರಿಹರ I: ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸ್ಥಾಪಕ

ಹರಿಹರ I (1336-1356 CE) (ಹಕ್ಕ ಮತ್ತು ವೀರ ಹರಿಹರ I ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ) ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸ್ಥಾಪಕರು.

ಭಾವನ ಸಂಗಮರ ಹಿರಿಯ ಮಗ ಮತ್ತು ಸಂಗಮ ರಾಜವಂಶದ ಸ್ಥಾಪಕರಾಗಿದ್ದರು. ಸಂಗಮ ರಾಜವಂಶವು ವಿಜಯನಗರವನ್ನು ಆಳಿದ ನಾಲ್ಕು ರಾಜವಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದು.

ಹರಿಹರ I
ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಳ್ಳಾಳ III
ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಬುಕ್ಕ ರಾಯ I
ತಂದೆ ಭಾವನ ಸಂಗಮ



ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ
ಸಂಗಮ ವಂಶ
ಹರಿಹರ I 1336–1356
ಬುಕ್ಕ ರಾಯ I 1356–1377
ಹರಿಹರ ರಾಯ II 1377–1404
ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ರಾಯ 1404–1405
ಬುಕ್ಕ ರಾಯ II 1405–1406
ದೇವ ರಾಯ I 1406–1422
ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾಯ 1422
ವೀರ ವಿಜಯ ಬುಕ್ಕ ರಾಯ 1422–1424
ದೇವ ರಾಯ II 1424–1446
ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ರಾಯ 1446–1465
ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ರಾಯ II 1465–1485
ಪ್ರೌಢ ರಾಯ 1485
ಸಾಳ್ವ ವಂಶ
ಸಾಳ್ವ ನರಸಿಂಹ ದೇವ ರಾಯ 1485–1491
ತಿಮ್ಮ ಭೂಪಾಲ 1491
ನರಸಿಂಹ ರಾಯ II 1491–1505
ತುಳುವ ವಂಶ
ತುಳುವ ನರಸ ನಾಯಕ 1491–1503
ವೀರ ನರಸಿಂಹ ರಾಯ 1503–1509
ಕೃಷ್ಣ ದೇವ ರಾಯ 1509–1529
ಅಚ್ಯುತ ದೇವ ರಾಯ 1529–1542
ವೆಂಕಟ I 1542
ಸದಶಿವ ರಾಯ 1542–1570
ಅರವೀಡು ವಂಶ
ಆಳಿಯ ರಾಮ ರಾಯ 1542–1565
ತಿರುಮಲ ದೇವ ರಾಯ 1565–1572
ಶ್ರೀರಂಗ I 1572–1586
ವೆಂಕಟ II 1586–1614
ಶ್ರೀರಂಗ II 1614
ರಾಮ ದೇವ ರಾಯ 1617–1632
ವೆಂಕಟ III 1632–1642
ಶ್ರೀರಂಗ III 1642–1646

ಹಕ್ಕ ಮತ್ತು ಅವನ ಸಹೋದರ ಬುಕ್ಕನ ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನದ ವಿವರಗಳು ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ಹೊಯ್ಸಳ ಬಲ್ಲಾಳ III ರ ಸೋದರಳಿಯನಾಗಿದ್ದ ಬಲ್ಲಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕ, ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸ್ಥಾಪಕನಾದ ಹರಿಹರ ಮಗಳನ್ನು ವಿವಾಹವಾದ್ದನು. ಇದರಿಂದ ಹರಿಹರ, ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜವಂಶಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾದವನೆಂದು ತಿಳಿಯಬಹುದು.

ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದ ತಕ್ಷಣ, ಬಾರ್ಕುರಿನಲ್ಲಿ (ಇಂದಿನ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪಶ್ಚಿಮ ಕರಾವಳಿ) ಕೋಟೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ. ಇಂದಿನ ಕರ್ನಾಟಕದ ಉತ್ತರದ ಭಾಗಗಳನ್ನು 1339ರಲ್ಲಿ ಗುತ್ತಿ (ಅನಂತಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ) ಯಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ಶಾಸನಗಳಿಂದ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು.

ಮೊದಲಿನಲ್ಲಿ, ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಉತ್ತರದ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಹರಿಹರ,1343 ರಲ್ಲಿ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ III ನ ಸಾವಿನ ನಂತರ, ಸಮಸ್ತ ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ತನ್ನದಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ.

ಆ ಸಮಯದ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ, ಹರಿಹರನನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ವಿದ್ಯಾ ವಿಲಾಸ (ಶ್ರೇಷ್ಠ ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಕೌಶಲ್ಯಗಳ ಗುರು), ಭಾಷೆಗೆ-ತಪ್ಪುವ-ರಾಯರಗಂಡ (ಭರವಸೆಯನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳದವರನ್ನು ಶಿಕ್ಷಿಸುವವನು), ಅರಿ-ರಾಯ-ವಿಭದಾ (ಶತ್ರು ರಾಜರಿಗೆ ಬೆಂಕಿಯ ಸಮಾನ) ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಸಹೋದರರಲ್ಲಿ, ಕಂಪಾನಾ ನೆಲ್ಲೂರು ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಳಿದನು. ಮುಡ್ಪಾಪಾವು ಮುಳಬಾಗಲು ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಮತ್ತು ಮರಾಪ್ಪ ನು ಚಂದ್ರಗುತ್ತಿ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಬಹು ಮುಖ್ಯ ಸಹೋದರನಾದ ಬುಕ್ಕ ರಾಯ, ಹಕ್ಕನ ತರುವಾತ ಅತ್ಯಂತ ಮುಖ್ಯ ಅರಸನಾಗಿದ್ದನು.

ಆರಂಭಿಕ ದಂಡಯಾತ್ರೆಗಳಿಂದ, ತುಂಗಭದ್ರ ನದಿಯ ಕಣಿವೆಯ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ, ಕೊಂಕಣ ಮತ್ತು ಮಲಬಾರ್ ಕರಾವಳಿಯ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ತನ್ನ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದ. ಹೊಯ್ಸಳರು ತನ್ನ ಕೊನೆಯ ಆಡಳಿತಗಾರ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ III ರನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿರುವಾಗ ಅವರು ಮಧುರೈನ ಸುಲ್ತಾನ್ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿದರು, ಮತ್ತು ಈ ನಿರ್ವಾತ ಹರಿಹರ I ರವರು ಸಾರ್ವಭೌಮ ಶಕ್ತಿಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಎಲ್ಲ ಹೊಯ್ಸಳ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು ಆತನ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟವು.

ಶೃಂಗೇರಿ ಮಾತಾಗೆ ಅನುದಾನ ನೀಡುವ ಬಗ್ಗೆ 1346 ರ ಶಾಸನವು ಹರಿಹರ I ಅನ್ನು "ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಸಮುದ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ಇಡೀ ದೇಶವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಶಾಸನವು ಅವನ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ವಿದ್ಯಾ ನಾಗರಾವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ" (ಹರಿಹರ I ತನ್ನ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಶಾಂತಿ, ಸಮೃದ್ಧಿ, ಮತ್ತು ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಕ್ರಮಬದ್ಧ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದಿದೆ.

ಶೃಂಗೇರಿ ಶಾರದೆಗೆ ಅನುದಾನ ನೀಡುವ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ್ದ 1346 ರ ಶಾಸನವು, ಹರಿಹರ I ಅನ್ನು "ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಸಮುದ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ಇಡೀ ದೇಶದ ರಾಜ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾನಗರ ಈತನ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು." ಹರಿಹರ I, ತನ್ನ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಕ್ರಮಬದ್ಧ ಆಡಳಿತಕ್ಕಾಗಿ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದಿದ್ದ.

ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ
ವೀರ ಬಳ್ಳಾಳ III 		ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ
1336–1356 		ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ
ಬುಕ್ಕ ರಾಯ I

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

೧. http://hampi.in/a-forgotten-empire-chapter-2

೨. ಕರ್ನಾಟಕದ ಇತಿಹಾಸ

೩. https://www.worldwidejournals.com/paripex/recent_issues_pdf/2014/July/July_2014_1405423027__72.pdf

ಹರಿಹರ I: ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸ್ಥಾಪಕ  ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವ ಸಂಪಾದನೋತ್ಸವ ೨೦೧೮ರ ಅಂಗವಾಗಿ ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಗಿದೆ ಅಥವಾ ಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.

೩. https://www.worldwidejournals.com/paripex/recent_issues_pdf/2014/July/July_2014_1405423027__72.pdf

Tags:

ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ

🔥 Trending searches on Wiki ಕನ್ನಡ:

ತಾಳೀಕೋಟೆಯ ಯುದ್ಧಹಸ್ತ ಮೈಥುನಸ್ವದೇಶಿ ಚಳುವಳಿವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳುಕಂಪ್ಯೂಟರ್ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆಶಿವಕುಮಾರ ಸ್ವಾಮಿಭಾರತೀಯ ಭೂಸೇನೆಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳುಮಾನವನ ಪಚನ ವ್ಯವಸ್ಥೆರೇಣುಕಶ್ರೀಲಂಕಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ತಂಡರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತ ಕನ್ನಡಿಗರುಸಿಂಧನೂರುಶಾಂತಲಾ ದೇವಿಮಲೆನಾಡುರೈತಮಾಸಸಂಶೋಧನೆಪಂಚತಂತ್ರಮಹಾವೀರಮಾಸ್ಕೋನೀರಚಿಲುಮೆಕಾಳಿದಾಸಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಕೊಡಗುಜೈನ ಧರ್ಮಶಿಶುನಾಳ ಶರೀಫರುಅನುಶ್ರೀಜವಾಹರ‌ಲಾಲ್ ನೆಹರುಭೀಷ್ಮಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಸೂರ್ಯವ್ಯೂಹದ ಗ್ರಹಗಳುಕರ್ನಾಟಕದ ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳುಸಂಪ್ರದಾಯಆಮ್ಲಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರತ್ಯಾಮ್ಲಗಳುನಿರ್ವಹಣೆ ಪರಿಚಯಭಾರತದ ನದಿಗಳುವಿಜ್ಞಾನಸ್ಕೌಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಗೈಡ್ಸ್ಕೆ. ಎಸ್. ನರಸಿಂಹಸ್ವಾಮಿರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆಮಾರುಕಟ್ಟೆಬಿಳಿ ರಕ್ತ ಕಣಗಳುಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಕರಣಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಸಮುದ್ರಗುಪ್ತಎ.ಎನ್.ಮೂರ್ತಿರಾವ್ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆದಿಯಾ (ಚಲನಚಿತ್ರ)ಜೋಗಿ (ಚಲನಚಿತ್ರ)ಹೆಚ್.ಡಿ.ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿಸತೀಶ್ ನಂಬಿಯಾರ್ಅಮರೇಶ ನುಗಡೋಣಿಕೋವಿಡ್-೧೯ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ (ನಟಿ)ಪ್ಲಾಸಿ ಕದನಹನುಮಂತಒಡೆಯರ್ಕದಂಬ ರಾಜವಂಶಚಿನ್ನಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸಯು.ಆರ್.ಅನಂತಮೂರ್ತಿಕರಗ (ಹಬ್ಬ)ಆಸರ್ವಜ್ಞಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಬ್ಯಾಬೇಜ್ಜೋಗನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯಣ್ ಸಂಧಿಬ್ಲಾಗ್ಕನ್ನಡ ರಂಗಭೂಮಿ🡆 More