ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ថៃ

Cambodia-Thailand relations

Cambodia	Thailand
Diplomatic mission
Cambodian Embassy, Bangkok	Thai Embassy, Phnom Penh

ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរនៅតែមានភាពស្មុគស្មាញ។ ការបោះបង្គោលព្រំដែនមិនពេញលេញបាននាំឱ្យមានជម្លោះព្រំដែនដែលអូសបន្លាយ ជាពិសេសប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលត្រូវបានបញ្ជូនទៅ តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ នៅឆ្នាំ១៩៦២ ប៉ុន្តែនៅតែឃើញការប៉ះទង្គិចគ្នាខាងយោធាកើតឡើងនៅឆ្នាំ២០០៨ និង ២០១១ ។ ជម្លោះផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជាក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៧០ ដល់ឆ្នាំ១៩៨០ ជារឿយៗបានហៀរចូលទៅក្នុងប្រទេសថៃ ដែលបានទទួលជនភៀសខ្លួន ប៉ុន្តែក៏បានផ្តល់ការគាំទ្រដោយប្រយោលដល់ខ្មែរក្រហមផងដែរ។ ឥឡូវនេះប្រទេសថៃបានគ្របដណ្តប់លើប្រទេសជិតខាងដែលក្រីក្រជាងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន ហើយជាអ្នកវិនិយោគធំជាងគេទីប្រាំមួយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ទោះបីជាទំនាក់ទំនងមានសន្តិភាពភាគច្រើនក៏ដោយ ក៏ប្រជាជនរបស់ប្រទេសនេះនៅតែប្រកាន់ខ្ជាប់នូវកម្រិតនៃសេចក្តីប្រច័ណ្ឌ ដែលបានផ្ទុះឡើងជាអំពើហិង្សា នៅពេលដែលមានការជាប់គាំងដោយមនោសញ្ចេតនាជាតិនិយម។ វគ្គទាំងនោះរួមមានការវាយប្រហារដោយហ្វូងមនុស្សមកលើស្ថានទូតថៃនៅ ភ្នំពេញ ក្នុងឆ្នាំ២០០៣ ដែលបានជំរុញឱ្យមានការទម្លាក់ទំនាក់ទំនងដោយប្រទេសថៃ។ ប្រទេសថៃក៏បានបន្ទាប់ទំនាក់ទំនងក្នុងឆ្នាំ២០០៩ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការគាំទ្ររបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពីអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ លោកថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត្រា ខណៈដែលកម្ពុជាបានបញ្ឈប់ទំនាក់ទំនង (តំណាងដោយស្ថានទូតរបស់ខ្លួននៅទីក្រុងបាងកក) ពីរដងក្នុងឆ្នាំ១៩៥៨ និង១៩៦១ ក្នុងអំឡុងពេលជម្លោះប្រាសាទព្រះវិហារ។

សម័យអង្គរ

 

 

បន្ទាប់ពីការសោយទីវង្គត់របស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ អាណាចក្រខ្មែរបានធ្លាក់ចុះបន្តិចម្តងៗ។ កត្តាសំខាន់ៗគឺការឈ្លានពានរបស់ជនជាតិជិតខាង ( ថៃ និង ចាម ) ជម្លោះរវាងរាជវង្សរ៉ាំរ៉ៃ និងការចុះខ្សោយបន្តិចម្តងៗនៃប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រស្មុគ្រស្មាញ ដែលធានាបាននូវលើសស្រូវ។ ក្នុង​សតវត្ស​ទី​១៣ ជនជាតិថៃចាប់ផ្ដើមងើបឡើងព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៨ បាន​រង​នូវ​សង្គ្រាម​ដ៏​មហន្តរាយ​ប្រឆាំង​នឹងនគរសុខោទ័យ ដែល​ដឹកនាំ​ដោយព្រះបាទស្រីឥន្ទ្រាទិត្យ ។ រាជាធិបតេយ្យអង្គរ បានរស់រានមានជីវិតរហូតដល់ឆ្នាំ១៤៣១ នៅពេលដែលថៃនៅក្រោមព្រះបាទបរមរាជាធិរាជទី២ បានវាយយកក្រុងអង្គរធំ ហើយព្រះមហាក្សត្រខ្មែរបានភៀសខ្លួនទៅភាគខាងត្បូងនៃប្រទេស។

សម័យលង្វែក

ការដណ្តើមយករាជធានីថ្មីរបស់ថៃនៅលង្វែក​ក្នុង​ឆ្នាំ១៥៩៤ បាន​បង្ហាញ​ពី​ការ​ធ្លាក់​ចុះ​នៃ​ទ្រព្យសម្បត្តិ​របស់​ប្រទេស និង​កម្ពុជា។ ការ​ក្លាយ​ជា​កូនអុក​ក្នុង​ការ​តស៊ូ​ដណ្តើម​អំណាច​រវាង​ប្រទេស​ជិត​ខាង​ដ៏​មាន​អំណាច​ពីរ​របស់​ខ្លួន គឺ​សៀម និង​យួន។ ការតាំងទីលំនៅរបស់វៀតណាមនៅតំបន់ដីសណ្ដមេគង្គបាននាំទៅដល់ការបញ្ចូលតំបន់នោះនៅចុងសតវត្សទី១៧ ។ អ្នកត្រួសត្រាយវៀតណាមប្រើយុទ្ធសាស្ត្រដោះស្រាយ និងទាមទារ។ ការឈ្លានពានរបស់បរទេសបែបនេះបានបន្តរហូតដល់ពាក់កណ្តាលទីមួយនៃសតវត្សទី១៩ ។ ការលុកលុយដោយជោគជ័យដោយវៀតណាមបានកំណត់បន្ថែមទៀតនូវអាណាព្យាបាលរបស់ថៃនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយបានបង្កើតនគរក្រោមអធិបតេយ្យភាពវៀតណាមទាំងស្រុង។

អាណាព្យាបាលបារាំងនៃកម្ពុជា

ដើម្បីការពារប្រទេសជិតខាងទាំងពីរ គឺ សៀម និងយួន ពីការលេបត្របាក់ប្រទេសកម្ពុជា ព្រះបាទ នរោត្តម បាននាំពួកបារាំងឱ្យធ្វើអាណាព្យាបាលប្រទេសកម្ពុជានៅថ្ងៃទី១១ ខែសីហា ឆ្នាំ១៨៦៣។ កម្ពុជា​នៅ​ស្ថិត​ក្រោម​ការ​គ្រប់គ្រង​របស់​បារាំង​រហូត​ដល់​ថ្ងៃ​ទី​៩ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​១៩៥៣។

សង្គ្រាមត្រជាក់

ក្នុង​អំឡុង​ទស្សវត្សរ៍​ឆ្នាំ​១៩៧០ ខ្មែរក្រហមបានគ្រប់គ្រងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងនាមជា​កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ​ដែល​អនុវត្តរបបប្រល័យពូជសាសន៍កម្ពុជា ។ ការណ៍​នេះ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ជនភៀសខ្លួន​កម្ពុជា​ជាច្រើន​ភៀសខ្លួន​ទៅ​ព្រំដែន​ថៃ ដើម្បី​គេច​ពី​របបប៉ុលពត ។

នៅថ្ងៃទី១ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ វៀតណាម បានលុកលុយកម្ពុជា និងដកខ្មែរក្រហមចេញពីអំណាច ដោយជំនួសមកវិញនូវសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា ដែលគាំទ្រដោយសូវៀត ដែលបានកើនឡើងដល់ សង្រ្គាម១១ឆ្នាំ ។ ប្រទេសថៃបានបដិសេធមិនទទួលស្គាល់ ស.ប.ក. និងបន្តគាំទ្ររបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យដែលត្រូវបានទម្លាក់ចោល ទោះបីជាខ្មែរក្រហម និងបក្សមិនមែនកុម្មុយនិស្តទាំងពីរបានប្រមូលផ្តុំរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានិរទេស ដែលគាំទ្រដោយ សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន កូរ៉េខាងជើង អាស៊ាន និង មហាអំណាចលោកខាងលិច ផ្សេងទៀត។ ក្នុង​អំឡុង​ពេល​នោះ ទាហាន​វៀតណាមបានវាយប្រហារជំរំជនភៀសខ្លួន ​នៅ​ជិត​ព្រំដែន​កម្ពុជា-ថៃ ក្នុង​រដូវ​ប្រាំង​ប្រចាំ​ឆ្នាំ។

នៅពេលដែល របបកុម្មុយនិស្តនៅអឺរ៉ុបខាងកើតដួលរលំ វៀតណាមបានដកទ័ពចេញពីកម្ពុជានៅចុងឆ្នាំ១៩៨៩ ដែលឈានទៅដល់ កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ ដែលបានត្រួសត្រាយផ្លូវសម្រាប់ការស្តារឡើងវិញនូវរបបរាជានិយមក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៣។

កុបកម្មឆ្នាំ២០០៣

នៅខែមករា ឆ្នាំ២០០៣ កុប្បកម្មបានផ្ទុះឡើងនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ បន្ទាប់ពីកាសែតកម្ពុជាមួយបានរាយការណ៍មិនត្រឹមត្រូវថា តារាស្រីថៃម្នាក់បានរៀបរាប់ថាប្រាសាទអង្គរវត្ត ជារបស់ប្រទេសថៃយ៉ាងត្រឹមត្រូវ។ កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែមករា ស្ថានទូតថៃត្រូវបានដុតបំផ្លាញ ហើយជនអន្តោប្រវេសន៍ថៃរាប់រយនាក់បានភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសដើម្បីគេចពីអំពើហិង្សា។ ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​នៅ​ភ្នំពេញ​ដុត​រូប​ព្រះបាទ ​ភូមិពលអតុល្យតេជ និង​ជនជាតិ​ថៃ​នៅ​បាងកក តវ៉ា​មុខ​ស្ថានទូត​ខ្មែរ​ដុត​ទង់ជាតិ​កម្ពុជា។ នេះ​ជា​ទី​បំផុត​នាំ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ថៃ​កាត់​ចំណង​ការទូត​ជាមួយ​កម្ពុជា។ លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ហាម​មិន​ឲ្យ​ចាក់​បញ្ចាំង​រឿង និង​ភាពយន្ត​ថៃ​តាម​ស្ថានីយ​ទូរទស្សន៍។

ជម្លោះព្រំដែនឆ្នាំ២០០៨

ជម្លោះ​រវាង​កម្ពុជា និង​ថៃ​ជុំវិញ​ដី​នៅ​ជាប់​នឹង​កន្លែង​នោះ​បាន​ឈាន​ដល់​ការ​ផ្ទុះ​អំពើ​ហិង្សា​ជា​បន្តបន្ទាប់។

 

ការប៉ះទង្គិចគ្នាខាងយោធាបានកើតឡើងនៅខែតុលា ឆ្នាំ២០០៨។ កាល​ពី​ខែ​មេសា ឆ្នាំ​២០០៩ ថ្ម​ចំនួន៦៦ នៅ​ប្រាសាទ​ត្រូវ​បាន​គេ​ចោទ​ថា​ត្រូវ​បាន​បំផ្លាញ​ដោយ​ទាហាន​ថៃ​ដែល​បាន​បាញ់​ឆ្លង​ព្រំដែន។ នៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១០ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានដាក់លិខិតផ្លូវការមួយទៅកាន់ Google Maps សម្រាប់ការពណ៌នាតំបន់ទឹកធម្មជាតិជាព្រំដែនអន្តរជាតិជំនួសឱ្យបន្ទាត់ដែលបង្ហាញនៅលើផែនទីបារាំងឆ្នាំ១៩០៧ ដែលប្រើដោយតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិក្នុងឆ្នាំ១៩៦២ ។

កាល​ពី​ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០១១ នៅ​ពេល​ដែល​មន្ត្រី​ថៃ​កំពុង​ចរចា​នៅ​កម្ពុជា ទាហាន​ថៃ និង​កម្ពុជា​បាន​ប៉ះ​ទង្គិច​គ្នា ដែល​បណ្តាល​ឲ្យ​ភាគី​ទាំង​សង​ខាង​របួស និង​ស្លាប់។ ការ​ទម្លាក់​គ្រាប់​បែក​ដោយ​កាំភ្លើង​ធំ​នៅ​ក្នុង​តំបន់​បាន​កើត​ឡើង​អំឡុង​ពេល​មាន​ជម្លោះ។ រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បាន​អះអាង​ថា ការ​ខូចខាត​បាន​កើត​ឡើង​ចំពោះ​ប្រាសាទ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បេសកកម្មរបស់អង្គការយូណេស្កូ ទៅកាន់ទីតាំងដើម្បីកំណត់ទំហំនៃការខូចខាតនេះ បង្ហាញថា ការបំផ្លិចបំផ្លាញនេះ គឺជាលទ្ធផលនៃការបាញ់កាំភ្លើងទាំងកម្ពុជា និងថៃ។

ភាគី​ទាំង​ពីរ​បាន​បាញ់​ផ្លោង​ទៅ​លើ​ភាគី​ម្ខាង​ទៀត ហើយ​ទាំង​ពីរ​នាក់​បាន​បន្ទោស​ម្ខាង​ទៀត​ថា​បាន​ចាប់​ផ្តើម​អំពើ​ហិង្សា។ នៅថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១ កម្ពុជាបានត្អូញត្អែរជាផ្លូវការនៅក្នុងលិខិតមួយទៅកាន់អង្គការសហប្រជាជាតិ "សកម្មភាពយោធាថៃនាពេលថ្មីៗនេះបានរំលោភលើកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ ១៩៩១ ធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ និងការកាត់ក្តីឆ្នាំ ១៩៦២ ពីតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ"។ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៦ ខែ​កុម្ភៈ រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បាន​អះអាង​ថា ប្រាសាទ​នេះ​បាន​ខូច​ខាត។ មេបញ្ជាការ​យោធា​កម្ពុជា​បាន​ថ្លែង​ថា​៖ «​ស្លាប​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​របស់​យើង​បាន​ដួលរលំ​ដោយសារ​តែ​ការ​ទម្លាក់​គ្រាប់បែក​ដោយ​កាំភ្លើង​ធំ​របស់​ថៃ​»​។ ទោះ​យ៉ាង​ណា​ប្រភព​ថៃ​និយាយ​តែ​ពី​ការ​ខូច​ខាត​តិចតួច​ប៉ុណ្ណោះ ដោយ​អះអាង​ថា​ទាហាន​ខ្មែរ​បាន​បាញ់​ចេញ​ពី​ក្នុង​ប្រាសាទ។

អាស៊ាន ដែលរដ្ឋទាំងពីរជាកម្មសិទ្ធិបានផ្តល់ជូនដើម្បីសម្រុះសម្រួលបញ្ហានេះ។ ទោះយ៉ាងណាប្រទេសថៃបានទទូចថាការពិភាក្សាទ្វេភាគីអាចដោះស្រាយបញ្ហានេះបានល្អប្រសើរ។ នៅថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈសម្ព័ន្ធប្រជាជនស្តាំនិយមដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបានអំពាវនាវឲ្យលាលែងពីតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រី។ អភិសិទ្ធិ វេជ្ជាជីវៈ សម្រាប់"ការបរាជ័យក្នុងការការពារអធិបតេយ្យភាពរបស់ប្រទេសនេះ"។

អនុសញ្ញា​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក​របស់​អង្គការ​យូណេស្កូ​ដែល​បាន​ប្រារព្ធ​ធ្វើ​នៅទីក្រុងប៉ារីស ​ក្នុង​ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​២០១១ បាន​កំណត់​ទទួល​យក​សំណើ​គ្រប់គ្រង​របស់​កម្ពុជា​សម្រាប់​ប្រាសាទ។ ជាលទ្ធផល ប្រទេសថៃបានដកខ្លួនចេញពីព្រឹត្តិការណ៍នេះ ដោយតំណាងថៃបានពន្យល់ថា "យើងដកខ្លួនចេញដើម្បីនិយាយថាយើងមិនទទួលយកការសម្រេចចិត្តណាមួយពីកិច្ចប្រជុំនេះទេ"។

បន្ទាប់ពីមានការស្នើសុំកាលពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១១ ពីប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីឱ្យកងកម្លាំងយោធាថៃត្រូវបានបញ្ជាឱ្យចេញពីតំបន់នោះ ចៅក្រមនៃតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) ដោយការបោះឆ្នោតពី ១១ – ៥ បានបញ្ជាឱ្យប្រទេសទាំងពីរ ដកកងកម្លាំងយោធារបស់ពួកគេជាបន្ទាន់ ហើយដាក់កម្រិតបន្ថែមទៀត។ លើកងកម្លាំងប៉ូលីសរបស់ពួកគេ។ តុលាការ​បាន​និយាយ​ថា ដីកា​នេះ​នឹង​មិន​កាត់​សេចក្តី​សម្រេច​ចុង​ក្រោយ​ណា​មួយ​អំពី​កន្លែង​ដែល​ព្រំដែន​ក្នុង​តំបន់​រវាង​ថៃ និង​កម្ពុជា​គួរ​ធ្លាក់​ចុះ។ លោកអភិសិទ្ធិ វេជ្ជាជីវៈ បាននិយាយថា ទាហានថៃនឹងមិនដកខ្លួនចេញពីតំបន់ជម្លោះនោះទេ រហូតដល់យោធានៃប្រទេសទាំងពីរបានយល់ព្រមលើការដកខ្លួនទៅវិញទៅមក។ លោក​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា “ខ្ញុំ​មិន​អាស្រ័យ​លើ​ភាគី​ទាំង​ពីរ​ក្នុង​ការ​ជួប​ជុំ​គ្នា​និង​ជជែក​គ្នា​នោះ​ទេ” ដោយ​លោក​បាន​ស្នើ​ថា គណៈកម្មាធិការ​ព្រំដែន​រួម​ដែល​មាន​ស្រាប់​នឹង​ជា​កន្លែង​ដ៏​ស័ក្តិសម​ក្នុង​ការ​រៀបចំ​ផែនការ​ដក​ថយ​ដែល​មាន​ការ​សម្របសម្រួល។ តុលាការ ICJ បានសម្រេចកាលពីថ្ងៃទី១១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ ថាតំបន់ជុំវិញ និងខាងក្រោមប្រាសាទជាកម្មសិទ្ធិរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ហើយកងកម្លាំងសន្តិសុខថៃណាដែលនៅតែស្ថិតនៅក្នុងតំបន់នោះត្រូវតែចាកចេញ។

• ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ
• ជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ
• ទំនាក់ទំនងបរទេសរបស់កម្ពុជា
• ទំនាក់ទំនងបរទេសរបស់ប្រទេសថៃ