Ирландия Президенті

Ирландия конституциясы бойынша, 1937 жылғы референдум (ағыл.)қаз. нәтижесінде 1937 жылы 27 желтоқсанда британдық генерал-губернатордың орнына жаңа салтанатты президент лауазымы енгізілген. Алайда Ирландия республикаға айналмай, де-факто британдық монарх Ирдандия Еркін мемлекетінің (ағылш. Irish Free State, ирл. Saorstát Éireann) басшысы болып қала берген. Президент шын мәнінде билікпен бөлінбеген еді.

Тек қана 1948 жылдың 21 желтоқсанда қол қойылып, 1949 жылы 18 сәуірде заңдық күшінде енген заң (ағыл.)қаз. бойынша ел ресми түрде Ирландия Республикасына (ирл. Poblacht na hÉireann, ағылш. Republic of Ireland) айналды. Осы заңға сәйкес, бұрын монархқа тиесілі халықаралық және дипломатиялық функциялар Ирландия президентіне өтті, бұл оның мемлекет басшысы мәртебесін түпкілікті белгіледі. Достастықтың қолданыстағы ережелеріне сәйкес республиканы құру туралы декларация оның мүшелігін автоматты түрде тоқтатты.

 

 

Ирландия президенті жалпыхалықтық жасырын дауыс беру арқылы 7 жыл мерзімге сайланады. Президент лауазымын атқарып жатқан немесе бұрын атқарған адам бұл лауазымға қайта сайлануға бір рет үміткер бола алады. Президенттік сайлау алдыңғысының өкілеттік мерзімі аяқталғанға дейін тура алпыс күн бұрын өтуі керек, бірақ президент қызметінен немесе отставкаға кеткен жағдайда, немесе ол қайтыс болған, тұрақты қабілетсіз болған жағдайдан кейін сайлау алпыс күн ішінде өтуі керек. Бұл мерзімнің ішінде мемлекетті Бас төрешіден (ағыл.)қаз. (ирл. Príomh-Bhreitheamh na hÉireann, ағылш. Chief Justice of Ireland), және Парламенттің (ағыл.)қаз. (ирл. Oireachtas, «Эрахтас») екі палатасының төрағаларынан тұратын Президенттік комиссия (ағыл.)қаз. басқарады. Егер президент лауазымына тек бір кандидат болса, сайлау жүргізілмей, ол автоматты түрде қызметіне өтеді.

Түсініктеме

Сілтемелер

• Ирландия басшыларының тізімі (ағыл.) (мұрағатталған копия 2020-11-24)