აზერბაიჯანის დემოგრაფია

მოსახლეობა

XX საუკუნის შუა რიცხვებში აზერბაიჯანის მოსახლეობამ სწრაფი ზრდის ეტაპი გაიარა, რაც, ძირითადად, სოფლად მცხოვრებ ეთნიკურ აზერბაიჯანელებს შორის მაღალი ბუნებრივი ზრდა იყო. შედეგად, რესპუბლიკის მოსახლეობა საუკუნეში 4-ჯერ გაიზარდა, ხოლო აზერბაიჯანელების წილი 58%-დან 90%-მდე გაიზარდა. XXI საუკუნის დასაწყისში აზერბაიჯანი კვლავაც ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში მოსახლეობის ზრდის ერთ-ერთი ლიდერია.

2014 წელს აზერბაიჯანის სახელმწიფო სტატისტიკის კომიტეტმა შეაფასა ქვეყნის მოსახლეობა 9 მილიონ 477 ათასად. მილიონზე მეტი ადამიანი ცხოვრობდა ქვეყნის ფარგლებს გარეთ. დაახლოებით 120 ათასი ადამიანი ცხოვრობდა ე.წ. მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკის ტერიტორიაზე და დაახლოებით 240 ათასი უცხოელი ცხოვრობდა აზერბაიჯანში.

ქალაქის მოსახლეობა 2013 წლის 1 ივლისის მდგომარეობით შეადგენდა 53,1%-ს და სოფლის მოსახლეობა - 46,9%. მამაკაცები მთლიანი მოსახლეობის 49,7%-ს შეადგენს, ქალები - 50,3%, ანუ 1000 მამაკაცზე 1013 ქალი მოდიოდა.

სიცოცხლის ხანგრძლივობა 72,6 წელია, მათ შორის მამაკაცების 69,9 წელი, ხოლო ქალების 75,4 წელი. (2008 წლის მონაცემები).

2010 წელს აზერბაიჯანში 165,6 ათასი ბავშვი დაიბადა, ხოლო მშობიარობის მაჩვენებელი 1000 ადამიანიზე 18,5 იყო. საშუალოდ, ყოველ ქალს თავისი ცხოვრების განმავლობაში ორი შვილი ჰყავს. 2010 წელს 53,6 ათასი ადამიანი გარდაიცვალა. 2010 წლის მონაცემებით, სიკვდილიანობის მაჩვენებელი 1000 ადამიანზე 6,0 სიკვდილია.

2017 წლის მონაცემებით მოსახლეობის მაჩვენებელი გაიზრდა 0,7%-ით ან 73,66 ათასი ადამიანით.

2018 წლის 1 მარტის მდგომარეობით რესპუბლიკის მოსახლეობამ 9 მილიონ 911,472 ადამიანს მიაღწია.

2006 წელს გაიზარდა აზერბაიჯანის მოსახლეობის სიმჭიდროვე 89,2 ადამიანი / კმ²-დან 97,4 ადამიანი / კმ²-მდე. რესპუბლიკაში არსებობს მოსახლეობის სიმკვრივის უთანასწორობის ზრდა: აფშერონის ნახევარკუნძული აჩვენებს ჭარბი მოსახლეობის ნიშნებს, ხოლო მთიან რეგიონებში მოსახლეობის გადინების პროცესი მიმდინარეობს.

XXI საუკუნის დასაწყისში არ იყო მნიშვნელოვანი გადინება ან მოსახლეობის შემოდინება, როგორც 1990-იან წლებში. ამრიგად, 2004 წელს 2,8 ათასი ადამიანმა დატოვა აზერბაიჯანი, თუმცა ამავე დროს 2,4 ათასი ადამიანი გადმოვიდა ქვეყანაში მუდმივად საცხოვრებლად, შესაბამისად მოსახლეობა მნიშვნელოვნად არ შეცვლილა.

აზერბაიჯანის მოსახლეობამ 2019 წლის 1 იანვრის მდგომარეობით 9,981,457 ადამიანს მიაღწია. ინფორმაციის თანახმად, მოსახლეობის კვადრატულ კილომეტრზე 115 ადამიანი მოდის. მთლიანი მოსახლეობის 52,8% ცხოვრობს ქალაქებში, 47,2% - სოფლებში. ანგარიშის თანახმად, მოსახლეობის 49,9% მამაკაცია, 50,1% კი ქალია.

2019 წლის 1 იანვრის მდგომარეობით, აზერბაიჯანის სახელმწიფო სტატისტიკის კომიტეტმა ქვეყნის მოსახლეობა 9,981,457 ადამიანით შეაფასა. 2019 წლის 6 აპრილს სახელმწიფო სტატისტიკის კომიტეტის მონაცემებით, ქვეყნის მე-10 მილიონიანი მოქალაქე დაიბადა.

მოსახლეობის ეთნიკური შემადგენლობა

ეთნიკური ჯგუფი	1939		1979		1989		1999		2009
ეთნიკური ჯგუფი	რაოდენობა	%	რაოდენობა	%	რაოდენობა	%	რაოდენობა	%	რაოდენობა	%
აზერბაიჯანელები	1 870 471	58,4 %	4 708 832	78,1 %	5 804 980	82,7 %	7 205 439	90,6 %	8 172 800	91,6 %
ლეზგები	111 666	3,5 %	158 057	2,6 %	171 395	2,4 %	178 021	2,2 %	180 312	2,0 %
სომხები	388 025	12,1 %	475 486	7,9 %	390 505	5,6 %	~120 700	1,5 %	~120 300	1,4 %
რუსები	528 318	16,5 %	475 255	7,9 %	392 304	5,6 %	141 687	1,8 %	119 307	1,3 %
თალიშები	87 510	2,7 %			21 169	0,3 %	75 863	1,0 %	111 996	1,3 %
ხუნძები	15 740	0,5 %	35 991	0,6 %	44 072	0,6 %	50 871	0,6 %	49 838	0,6 %
თურქები	600	0,0 %	7 926	0,1 %	17 705	0,2 %	43 454	0,5 %	37 975	0,4 %
თათრები	27 591	0,9 %	31 204	0,5 %	28 019	0,4 %	30 011	0,4 %	25 911	0,3 %
თათები	2 289	0,1 %	8 848	0,1 %	10 239	0,1 %	10 922	0,1 %	25 218	0,3 %
უკრაინელები	23 643	0,7 %	26 402	0,4 %	32 345	0,5 %	28 984	0,4 %	21 509	0,2 %
წახები	6 464	0,2 %	8 546	0,1 %	13 318	0,2 %	15 877	0,2 %	12 289	0,1 %
უდიები	6 464	0,2 %	5 841	0,1 %	6 125	0,1 %	4 152	0,1 %	3 821	0,0 %
ქართველები	10 196	0,3 %	11 412	0,2 %	14 197	0,2 %	14 864	0,2 %	9 912	0,1 %
ებრაელები	41 245	1,3 %	35 487	0,6 %	30 792	0,4 %	8 916	0,1 %	9 084	0,1 %
ქურთები	6 005	0,2 %	5 676	0,1 %	12 226	0,2 %	13 075	0,2 %	6 065	0,1 %
სხვები	85 387	2,7 %	31 552	0,5 %	31 787	0,5 %	9 541	0,1 %	16 095	0,1 %
სულ	3 205 150		6 026 515		7 021 178		7 953 438		8 922 447

მოსახლეობის სტრუქტურა

მოსახლეობის სტრუქტურა (01/07/2012)

ასაკობრივი ჯგუფი	კაცები	ქალები	სულ	%
სულ	4 616 139	4 679 645	9 295 784	100
0-4	424 224	364 639	788 863	8,49
5-9	331 543	290 248	621 791	6,69
10-14	349 403	309 664	659 067	7,09
15-19	427 434	395 702	823 136	8,85
20-24	471 966	468 961	940 927	10,12
25-29	436 352	449 314	885 666	9,53
30-34	374 627	377 208	751 835	8,09
35-39	308 030	321 923	629 953	6,78
40-44	312 384	337 501	649 885	6,99
45-49	317 396	348 790	666 186	7,17
50-54	309 238	332 171	641 409	6,90
55-59	202 120	223 269	425 389	4,58
60-64	128 100	148 800	276 900	2,98
65-69	57 499	72 190	129 689	1,40
70-74	72 995	99 345	172 340	1,85
75-79	55 132	78 468	133 600	1,44
80-84	27 839	40 680	68 519	0,74
85-89	7 756	14 359	22 115	0,24
90-94	1 759	4 441	6 200	0,07
95-99	294	1 109	1 403	0,02
100+	48	863	911	0,01

ასაკობრივი ჯგუფი	კაცები	ქალები	ჯამი	%
0-14	1 105 170	964 551	2 069 721	22,27
15-64	3 287 647	3 403 639	6 691 286	71,98
65+	223 322	311 455	534 777	5,75

გეოგრაფიული განსხვავებები

ქალაქებსა და რეგიონებში ნედლი შობადობის მაჩვენებელი აზერბაიჯანში.

ქალაქი/რეგიონი	ნშმ 1990 წ (‰)	ნშმ 2000 წ (‰)	ნშმ 2010 წ (‰)	ნშმ 2016 წ (‰)
ბაქო (ქალაქი)	19.5	11.6	17.3	14.9
აფშერონის რაიონი	28.2	14.5	11.9	13.6
სუმგაითი (ქალაქი)	25.1	12.5	14.9	15.2
განჯა (ქალაქი)	20.7	9.5	12.5	11.3
აღსთაფის რაიონი	15.9	14.7	18.6	17.7
თოუზის რაიონი	26.3	17.4	18.5	18.6
შამქორის რაიონი	27.8	13.7	21.2	18.3
გადაბეის რაიონი	25.1	18.0	19.5	16.2
დაშქესანის რაიონი	33.8	18.5	20.5	16.0
სამუხის რაიონი	-	11.3	16.7	17.9
გორანბოის რაიონი	26.9	15.4	19.0	18.2
გოიგოლის რაიონი	23.9	12.8	17.2	16.6
აზერბაიჯანის რესპუბლიკა	25.9	14.7	18.5	16.5

ენა

მოსახლეობის ენობრივი სტატისტიკა (2009 წლის მიხედვით).

ენა	რაოდენობა	%
აზერბაიჯანული	8 253 196	92,49
რუსული	122 449	1,37
სომხური	120 237	1,35
თალიშური	110 934	1,24
ხუნძური	46 610	0,52
თურქული	32 064	0,36
თათრული	24 146	0,27
თათური	22 803	0,26
უკრაინული	20 988	0,24
წახური	11 734	0,13
ქართული	10 356	0,12
ებრაული	8 493	0,09
უდინური	3 795	0,4
სხვა	176 887	1,98
სულ	8 922 447

რესურსები ინტერნეტში

სქოლიო

This article uses material from the Wikipedia ქართული article აზერბაიჯანის დემოგრაფია, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.