Bielorrusia, oficialmente República de Bielorrusia (que significa Rusia Blanca), ye un estáu d'Europa que, hasta 1991, formó parte de la Xunión Soviética.
Llenda al norte con Lituania y Letonia, al este con Rusia, al sur con Ucraína y al oeste con Polonia.
Bielorrusia | |||||
---|---|---|---|---|---|
estáu soberanu | |||||
| |||||
Himnu nacional | My Belarusy | ||||
Alministración | |||||
Nome oficial | Беларусь (be) Рэспубліка Беларусь (be) | ||||
Capital | Minsk | ||||
Forma de gobiernu | presidencialismu | ||||
Presidente de Bielorrusia | Aleksandr Lukashenko (dende 20 xunetu 1994) | ||||
Primer ministru de Bielorrusia | Roman Golovtchenko (dende 4 xunu 2020) | ||||
Llingües oficiales | bielorrusu rusu | ||||
División | |||||
Rellaciones diplomátiques | ver
| ||||
Miembru de | ver
| ||||
Xeografía | |||||
Coordenaes | 53°31′42″N 28°02′48″E / 53.5283°N 28.0467°E | ||||
Superficie | 207595 km² | ||||
Llenda con | Letonia, Lituania, Polonia, Ucraína, Rusia y Xunión Europea | ||||
Puntu más altu | Monte Dzerzhínskaya (es) | ||||
Puntu más baxu | Ríu Neman | ||||
Demografía | |||||
Población | 9 155 978 hab. (1r xineru 2024) | ||||
Densidá | 44,11 hab/km² | ||||
Xentiliciu | bielorrusu bielorrusa | ||||
Esperanza de vida | 73,82683 años | ||||
IDH | 0,808 (2021) | ||||
Tasa de fertilidá | 1,62 (2014) | ||||
Economía | |||||
Moneda | Rublu bielorrusu | ||||
PIB nominal | 69 673 747 132 $ (2021) | ||||
Bancu central | Bancu Nacional de la República de Bielorrusia | ||||
Más información | |||||
Dominiu d'Internet | .by y .бел (es) | ||||
Códigu telefónicu | +375 | ||||
Códigu ISO | 112 / BLR / BY | ||||
Estaya horaria | UTC+03:00 y Europe/Minsk (en) | ||||
belarus.by, belarus.by…, belarus.by… y belarus.by… | |||||
La actual población eslava de Bielorrusia afitóse ehí ente los sieglos VI y VIII. El nacimientu de la Bielorrusia d'anguaño remóntase al sieglu XIII, cuando los sos poblaores eslavos llibráronse la ocupación tártara y de la invasión de los Cruzaos bálticos, per duana de la orografía de la rexón, llarada de banzaos.
Los territorios bielorrusos foron el gruesu del nuevu Gran Ducáu de Lituania. El 2 de febreru de 1386, cuando'l Gran Duque lituanu Jogaila de la dinastía Jagiellon foi coronáu rei de Polonia, el Gran Ducáu xunióse a Polonia baxo un monarca. Entamó a fortalecese una clas de terratenientes polacos y católicos que dexó a los campesinos nuna situación de servidume. Tiempu dempués el territoriu taba dixebráu en tres estayes, Moscovia, Polonia y Letonia.
Nel sieglu XVIII Rusia apoderóse de Bielorrusia. Nel sieglu XX entamó l'éxodu de bielorrusos darréu de la probitú crónico del país. Tres de la Revolución Rusa de 1917, al final de la ocupación alemana durante la Primer Guerra Mundial, el 25 de marzu de 1918, los bielorrusos declararon la so independencia per primer vegada, pero la República Nacional Bielorrusa (Беларуская Народная Рэспубліка) nun duró muncho y nun pudo seguir siendo independiente. (Na Bielorrusia d'anguaño, l'independencia de la BNR nun se tien como un fechu d'importancia, pero la oposición al presidente Lukashenko celebra'l 25 de marzu añalmente.) Pol tratáu de Riga (1920-1921) Bielorrusia quedó dixebrada ente Rusia y Polonia.
Yá na II Guerra Mundial, Alemaña ocupó y afaró'l país, desaniciando toa mena d'industria, chabiscando a la población, espropiando les ganaderíes y dexando a perder les tierres.
En 1991 Bielorrusia algamó la independencia: El 8 d'avientu de 1991, los llíderes de Rusia (Boris Yeltsin), Ucraína (Leonid Kravchuk), y Bielorrusia (Stanislav Shushkévich) aconceyáronse en Belavezhskaya Pushcha (Bielorrusia), pa emitir una declaración pola que la XRSS foi disuelta y reemplazada pola Comunidá d'Estaos Independientes (CEI). Llueu, Bielorrusia convirtióse nuna república independiente tantu de Rusia como de la CEI.
La mena de gobiernu ye'l d'una República presidencialista. Bielorrusia adoutó una constitución democrática el 15 de marzu de 1994, pola qu'afitaba la mena de gobiernu republicanu presidencialista con un parllamentu de 360 diputados (reducíos en 1995 a 198). Anguaño mantién una cámara alta ensamada por 64 curules, de los que 56 son ellexíos poles asamblees rexonales y 8 pol presidente de la nación. La cámara baxa o de representantes cunta con 110 diputaos.
El poder executivu ye exercíu por un presidente, un vicepresidente y un primer ministru.
Anguaño Bielorrusia dixébrase en 6 rexones denomaes voblaść y una rexón especial: la capital Minsk.
Al empar, les rexones dixébrense en distritos.
La República de Bielorrusia ta allugada al este del continente européu y arrodiada per Rusia, Lituania, Letonia, Polonia y Ucraína.
Ye un estáu llanu ensembre: el so máximu altor nun algama los 300 m.
El país dixébrase en tres rexones o estayes xeográfiques bien nidies: la del norte, llarada de llagos glacióxenos; la meseta enviescada central; y la parte meridional, enforma pantanosa y despoblada dafechu, denomada Pantanos de Prypett.
Esisten en Bielorrusia más de 4000 llagos, pantanos y ríos que cubren el 20% de la superficie del país.
Las principales ciudaes son:
La llingua oficial ye'l bielorrusu, polo menos sobro'l papel, darréu que'l rusu ye cooficial otra vegada dende 1995.
Bielorrusia ye étnicamente homoxénea: ta poblada principalmente por bielorrusos (81,2%), rusos (11,4%), polacos (3,9%), ucraínos (2,4%) y otros (lituanos, letones, xitanos) (1,1%) (2001).
This article uses material from the Wikipedia Asturianu article Bielorrusia, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). El conteníu ta disponible baxo los términos de la CC BY-SA 4.0 si nun s'indica otra cosa. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Asturianu (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.