Վիլնյուսի Հեռուստաաշտարակ

Վիլնյուսի հեռուստաաշտարակ
Տեսակ	հեռուստաաշտարակ
Երկիր	Լիտվա
Տեղագրություն	Վիլնյուս
Վայր	Կարոլինիշկես
Բարձրություն	326 մետր
Շինանյութ	բետոն
Սեփականատեր	Government of Lithuania?
Հիմնադրված է	1980
Բացված	հունվարի 31, 1981
Պատվիրող	ԽՍՀՄ Մինիստրների խորհուրդ
Իրադարձություններ	շինարարություն
Պաշտոնական կայք

165 մետր բարձրության վրա կա «Paukščių takas» («Ծիր Կաթին») պտտվող ռեստորան։ Այնտեղ բարձրանալու համար աշխատում է արագընթաց (6 մ/վ արագությամբ) վերելակ, որն այցելուներին գետնի մակարդակից ռեստորան է հասցնում 40 վայրկյանում։ Պտտվող դիտահարթակը պտտվում է 45 րոպեն մեկ և բացում է գեղատեսիլ տեսարան դեպի քաղաքը և նրա շրջակայքը։ Պարզ օրերին տեսանելիությունը կարող է հասնել մինչև Էլեկտրենայ քաղաք` մոտավորապես 40 կմ արևմուտք, որտեղ էլեկտրակայաններն արտադրում էին Վիլնյուսի էլեկտրաէներգիայի մեծ մասը խորհրդային տարիներին։

Երկաթբետոնե աշտարակի շինարարությունը սկսվել է 1974 թվականի ապրիլի 24-ին և տեղի է ունեցել Կարոլինիշկես բլրի վրա, քանի որ այն գտնվում է հին քաղաքից մոտ 60 մետր բարձրության վրա։

Աշտարակի նախագիծը մշակել է Վլադիմիր Օբիդովը, իսկ ինժեներական հատվածը՝ Կ. Բալենասը։ Հիմքը դրվել է 1974 թվականի մայիսի 31-ին, շահագործման ընդունման մասին պետական հանձնաժողովի ակտը ստորագրվել է 1980 թվականի դեկտեմբերի 30-ին, Լիտվական ԽՍՀ Նախարարների խորհուրդը հաստատել է այս ակտը 1981 թվականի հունվարի 30-ին։ Նախկին հեռուստաաշտարակն ապամոնտաժվել է 1985 թվականի սեպտեմբերին։

Շինարարությունը ֆինանսավորվել է Խորհրդային Միության 11-րդ հնգամյա պլանով, որը միջոցներ էր նախատեսում այն ժամանակվա Լիտվական ԽՍՀ-ում ռազմավարական ներդրումների համար։

Վիլնյուսի նոր հեռուստաաշտարակի շինարարության ավարտի արդյունքում հնարավոր է դարձել.

• հեռարձակվող ալիքների թիվը հասցվել չորսի
• ընդլայնել ծածկույթի շառավիղը մինչև 80 կմ
• բարելավել հեռուստատեսային հեռարձակումների որակը
• Գերկարճ տիրույթում հեռարձակվող ռադիոկայանների թիվը հասցնել չորսի, ավելացնել ծածկույթի տարածքը և բարելավել ձայնի որակը։

Աշտարակի ամբողջ կառույցի քաշը 25-30 հազար տոննա է, բարձրությունը՝ 326,47 մ, տարածքի մակերեսը՝ 3355 մ²։ Վերին մասը ծածկված է պղնձե թիթեղներով և ջերմամեկուսացված է։ Աշտարակի հիմքի համար փորվել է 38 մետր տրամագծով և 8,25 մետր խորությամբ հիմք։

Կառույցը կազմված է բետոնե հիմքից, 190 մ երկարությամբ սնամեջ երկաթբետոնե խողովակից, երկաթբետոնե ափսեից և 136 մ (446 ֆտ) երկարությամբ պողպատե բութակից (spike): Ռադիոհաղորդիչները տեղադրված են բետոնե աշտարակի ստորին մասում` ալեհավաքներով, որոնք ամրացված են պողպատե բութակին։

 

Հունվարյան դեպքեր

1991 թվականի հունվարի 13-ին խորհրդային զորքերը գրոհեցին հեռուստաաշտարակը, ինչի հետևանքով զոհվեց 14 մարդ, վիրավորվեց առնվազն 140-ը։

Թանգարան

Հեռուստաաշտարակի առաջին հարկում տեղակայված է փոքրիկ թանգարան, որը նվիրված է 1991 թվականի հունվարի ճակատամարտին, և շրջակա տարածքում տարբեր նշիչներով ցուցադրված են այն վայրերը, որտեղ Լիտվայի քաղաքացիները մահացել են՝ փորձելով ընդդիմնալ խորհրդային զորքերի շրջափակմանը։

Տոնական զարդարանք

Սուրբ Ծնունդ

2000 թվականի Ամանորի գիշերը և հաջորդ տարիներին յուրաքանչյուր Սուրբ Ծնունդ աշտարակը զարդարվել է տոնածառի պես (32 ծաղկաշղթա, յուրաքանչյուրը 170 մ երկարությամբ, լամպերի ընդհանուր թիվը մոտ 6 հազար է, ծաղկաշղթաների ընդհանուր քաշը` մոտ 1339 կգ)։ 2015 թվականի Նոր տարուն ընդառաջ` լամպերով ծաղկաշղթաները փոխարինվել են լազերներով (32 կանաչն ուղղված դեպի ներքև, 4- մանուշակագույն-կանաչը հորիզոնական)։

2019 թվականից աշտարակի զարդարանքները փոխվել են։ Տեղադրվել է LED լուսավորություն, և աշտարակը մթության մեջ փայլում է վառ կապույտ գույնով։ Ազգային տոնակատարությունների ժամանակ աշտարակը փոխում է իր գույնը՝ համաձայն Լիտվայի դրոշի գույների՝ դեղին, կանաչ և կարմիր, մի գույնից մյուսի մեջ լուծվելով և 2 րոպե շողալով մեկ գույնով։

Բասկետբոլի աշխարհի առաջնություններ

2006 թվականի բասկետբոլի աշխարհի առաջնության ժամանակ (օգոստոսի 19-ից) հեռուստաաշտարակի վրա լուսային մալուխով բասկետբոլի ամենամեծ զամբյուղն (տրամագիծը՝ 34,7 մ, ցանցի երկարությունը՝ 40 մ, օգտագործվել է 2560 մ լուսարձակող մետաղալար) է պատրաստվել։ Զամբյուղը կրկին հայտնվել է 2011 թվականի օգոստոսի 29-ին՝ Լիտվայում կայացած Եվրոբասկետ-2011-ի բացման տոնակատարության ժամանակ։

• 1999 թվականի փետրվարի 15 -ին աշտարակի վրա բարձրացվել է 326 մետր երկարությամբ և 3,5 մետր լայնությամբ ազգային ժապավեն, որը հյուսել է ժողովրդական նկարիչ Բիրուտե Յանավիչիենեն։
• 1999-ից 2013 թվականներին աշտարակը զարդարված էր ավելի քան 25000 լամպերով՝ որպես «աշխարհի ամենամեծ տոնածառը»։ Այս գործողությունը գրառում է գտել Գինեսի ռեկորդների գրքում։
• 2000 թվականի հուլիսի 6 -ին Անկախության օրվա պատվին բարձրացվել է Լիտվայի ամենամեծ դրոշը (մակերեսը 1215 մ², քաշը 80 (130) կգ)։
• 1999 թվականի հունիսի 12-ին` Ռադիոյի օրվա մրցավազքի ժամանակ Պետրաս Պրանցկունասը հեռուստաաշտարակի տարհանման աստիճաններով (917 աստիճան, 165 մ) բարձրացել է Ծիր Կաթին ռեստորան 5 րոպե 3,8 վրկ-ում։
• 2009 թվականի մայիսի 18 -ին Սեդրիկ Դյումոնը՝ ամենահայտնի բեյսջամփերը, կատարել է պարաշյուտով թռիչք աշտարակից։
• 2020 թվականի դեկտեմբերի 5-ին 180 մ բարձրության վրա բացվել է Լիտվայի ամենաբարձր բաց դիտահարթակը։

• Հեռուստատեսությունը Լիտվայում