Մոխրագույն Սագ

Մարմնի երկարությունը 75-90 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 147-180 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 2,5-4,4 (հազվադեպ՝ 6) կգ։ Փետրածածկը դարչնագույն-մոխրագույն է, ոտքերը՝ վարդագույն, գլուխը և կտուցը՝ մեծ։ Թռչելիս վերևից ակնառու են բաց մոխրագույն դաստակաթևը և գոտկատեղը։ Կտուցը նարնջագույն է։ Երիտասարդը թվացյալ խայտավոր է, մեջքին և կողքերին ցայտուն բաց գույնի գծերը բացակայում են։

Խիստ հնչեղ ձայնով թռչուն է, թռիչքի ընթացքում լսելի են եռահնչյուն ճիչեր։ Մոխրագույն սագերը թռչում են սեպաձև երամ կազմած (30-100 թռչուն)՝ սագերին բնորոշ կռնչոցով։ Բնակվում է եղեգի ու ջրեղեգի առկայությամբ ջրային տարածքներում, կեր է փնտրում դաշտերում։

Սնվում է ջրային և դաշտային խոտաբույսերով, անողնաշարավորներով, սերմնահատիկներով։

Բույնը բավական ծավալուն է (տրամագիծը՝ 110-180 սմ)՝ եղեգի ցողունների և այլ ջրային բույսերի կույտ՝ լճակների ափեզրի խիտ եղեգնուտում։ Ձվերը բներում հայտնվում են մարտի վերջից մայիսի առաջին կեսին։ Դնում է 86 մմ տրամագծով, սպիտակ 4-6 ձու (1 ձվի զանգվածը՝ 167,8-185 գ է՝ մայր թռչունի միջին կենդանի զանգվածի 5,3%-ը)։ Թխսակալում է էգը՝ 27-28 օր. բնից հեռանալիս ձվերը քողարկում է սեփական աղվափետուրներով ու եղեգի տերևներով։ Ձագերը բներում հայտնվում են մայիսի վերջ հունիսին։

Ներկայումս ՀՀ տարածքում մոխրագույն սագերի թվաքանակը և բնադրման համակեցությունները խիստ կրճատվել են։ 1998-2005-ին կենսապայմանների և պահպանության միջոցների բացակայության, որսագողության ու տնային պայմաններում բազմացնելու նպատակով ձվերը հավաքելու հետևանքով Արարատյան դաշտում բնադրումը խիստ կասկածելի է։ Կարիք ունի անհատական պաշտպանության։ Չուի ժամանակ հանդիպում է Ախուրյանի ջրամբարում հատկապես գարնանը։

Հազվագյուտ տեսակ է։ ԲՊՄՄ Կարմիր ցուցակի չափորոշիչներով գնահատվում է որպես խոցելի տեսակ։

Ներկայումս Արարատյան հարթավայրի գերխոնավ տարածքներում կարելի է հանդիպել մոխրագույն սագի 30-50 բնադրող զույգի։ Ձմեռող անահտների թիվը տատանվում է 50-150-ի սահմաններում։

Վտանգման հիմնական գործոններն են եղեգնուտների հրդեհումը, բնադրման շրջանում անհանգստացման գործոնը և որսագողությունը։

Գրանցված է Բեռնի կոնվենցիայի Հավելված 2–ում։