Երևան Մաշտոցի Պողոտա: Երևանի փողոց

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Մաշտոցի պողոտա (այլ կիրառումներ)

Մեսրոպ Մաշտոց
Մաշտոցի պողոտա
Քաղաք	Երևան
Համայնք(ներ)	Կենտրոն վարչական շրջան
Երկարություն	2600
Սկիզբ	Հաղթանակի կամուրջ
Ավարտ	Մատենադարան
Անվանվել է ի պատիվ	Մեսրոպ Մաշտոց

 

Պողոտան կրում է հայ մշակույթի նշանավոր գործիչ Մեսրոպ Մաշտոցի անունը։ Պարսկական շրջանում այս տարածում գտնվել են Երևանի խանի բաղերը։ 19-րդ դարում՝ Ռուսական կայսրության մեջ մտնելուց հետո տարածքը կառուցապատվել է ու մտել Նոր թաղ թամասի մեջ, որտեղ բնակեցվել են Պարսկաստանի ներգաղթած հայեր։ Փողոցն այս տարիներին կոչվել է Արմյանսկայա։ Խորհրդային ժամանակներում՝ ըստ Թամանյանի նախագծի փողոցը լայնացվել է ու Երևանի լայնածավալ վերակառուցումն իրականացվել է ըստ քաղաքի գլխավոր պլանի, որը նախապատրաստվել է 1924 թվականին ակադեմիկոս Ալեքսանդր Թամանյանի կողմից։ 1920-ական թվականներից իրականացվող գլխավոր պլանը փաստացիորեն պահպանել է հին Երևանի առանցքներից միայն մեկը՝ Աստաֆյան փողոցը (ներկայում՝ Աբովյան փողոց)։ Քաղաքի փողոցների ցանցը կազմվել է նորից, հին կառույցները քանդվել են։

Վերանվանվել է Սունդուկյան փողոց, որը զգալիորեն ուղղվել է ու լայնացվել։ 1924-1990-ին կոչվել է նախ Ստալինի, ապա Լենինի անունով։ Ճարտարապետական հուշարձաններից պահպանվել է Կապույտ մզկիթը (Գյոյ-ջամի, 1760-ական թվականներ)։

1945 թվականին շահագործման է հանձնվել Հաղթանակի կամուրջը։ 1952 թվականին ավարտվել է Փակ շուկայի շենքի շինարարությունը։

1959 թվականին պողոտայի արևմտյան ծայրի մոտ՝ բլրի լանջին՝ Ստալինի հուշարձանի ներքևում, բացվել է Մատենադարանը՝ հին ձեռագրերի ինստիտուտը։ 1962 թվականին Ստալինի արձանը հանվել է պատվանդանից, իսկ 1967 թվականին դրա վրա տեղ է գտել Մայր Հայաստան հուշարձանը։

 

1972 թվականին բացվել է Ժամանակակից արվեստի թանգարանը։ 1976 թվականին նոր շենք է կառուցվել Սուրբ Սարգիս եկեղեցու համար, որն ընդգրկել է նաև հին շինությունը։

 

Սուրբ Սարգիս եկեղեցի

տ. 2/2 — «Մետրոպոլ» հյուրանոց
տ. 3ա — Փակ շուկա (ներկայում՝ «Երևան Սիթի» առևտրի կենտրոն)
տ. 7 — Ժամանակակից արվեստի թանգարան
տ. 9 — Գիտությունների ակադեմիայի բնակելի տուն
տ. 12 — Կապույտ մզկիթ
տ. 13 — Դերասանի տուն
տ. 17 — Եղիշե Չարենցի տուն-թանգարան
տ. 27
տ. 31/10
տ. 33 — Ս. Շահումյանի անվան դպրոց
տ. 37 — Alex-R
տ. 39/12 — Երվանդ Քոչարի թանգարան
տ. 43 — Էդգար Էլբակյանի անվան դրամայի և կոմեդիայի թատրոն
տ. 50 — «Նաիրի» կինոթատրոն
տ. 58 — Կամերային թատրոն
տ. 59 — Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվ․ Մատենադարան

Թումանյան փողոցի հետ հատման վայրին մոտ է տեղակայված Ա. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնը։

 

տ. 9 — ակադեմիկոսներ Հովսեփ Օրբելի, Ստեփանոս Մալխասյանց, Հրաչյա Բունիաթյան, Նագուշ Հարությունյան, Գագիկ Դավթյան,
տ. 43 — կոմպոզիտոր Առնո Բաբաջանյան, Երևանի կոնսերվատորիայի ռեկտոր, երաժշտագետ, փիլիսոփա Արշակ Ադամյան,
տ. 54 — կինոռեժիսոր Համո Բեկնազարյան,
Ռեժիսոր և սցենարիստ Հենրիկ Մալյան։

•  
  Մաշտոցի պողոտա 48
•  
  Մաշտոցի պողոտա 42
•  
  Մաշտոցի պողոտա 54
•  
  Համո Բեկնազարյան
•  
•  
  Մատենադարան
•  
  Լենինի պողոտան 1946 թվականին

• Երևան քաղաքի հասցեների տեղեկատու, Երևան, 1983, էջեր 369-506, Երևան քաղաքի փողոցների անվանումները
• Երևան քաղաքի քաղաքային նշանակության փողոցների ցանկ
• Սերգեյ Ավագյան, Երևանի փողոցները, Երևան, «ՎՄՎ-ՊՐԻՆՏ», 2010 — 272 էջ։

• Григорян А., Степанян Н. Ереван, Гарни, Гегард, Эчмиадзин, Аштарак. — М.: Искусство, 1985. 207 с.

• Մաշտոցի պողոտա (ռուս.)

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Մաշտոցի պողոտա (Երևան) կատեգորիայում։