गोवा कोंकणी अकादेमी सरकारान आमची आवयभास म्हळ्यारूच कोंकणीची उदरगत पध्दतशीरपणान जावंची ह्या हेतान स्थापित केल्ली.
कोंकणी अकादेमीची थापणूक १९८४ वर्सा जाली.आनी ४ मार्च१९८६ वर्सा ती रीतसर अधिकृतरितीन कोंकणी मळांचेर कार्यरत जाली.
कोंकणी भाशेची सर्वांगान उदरगत जावची, तिचें साहित्य चंवरून येवंचे आनी ह्या साहित्यांतल्यान गोंयचें आनी मुखेलपणान कोंकणी संस्कृतायेचे दर्शन घडचें, तशेंच वेग वेगळ्या शास्त्रातलें ज्ञान जाता तितलें बेगीन कोंकणीत हाडचे आनी संवसारांतल्या हेर भारतीय तशेंच भायल्या भासातलें अभिजात साहित्य कोंकणीत अणकारीत जावंचे म्हूण आनी त्या साहित्यांतल्यान कोंकणी साहित्याक उंचेल्या पांवड्याची दिका मेळची म्हूण गोवा कोंकणी अकादेमीचे स्थापणूक जाली.
आपल्या No.59/26/84.ADM-III/dEV.OF kONKANI/DT.26-12-1984 हे तारखेच्या आदेशा वरवीं गोंय सरकारान १४ वांगड्याचे एक अस्थायी मंडळ तयार केलें आनी कोंकणी अकादेमीची बुनयाद घाली. ह्या मंडळाक उपरांत म्हामंडळाचे अधिकार फावो जालें आनी १८/२/१९८५ ह्या दिसां त्या म्हामंडळाची पयलीं बसका जाली. सरकाराच्या आल्तिनो-पणजी हांगासल्या सर्कीट हावजांत १५डिसेंबर १९८५ दिसां कार्यालय सुरू जाले.आनी ४ मार्च १९८६ दिसा अकादेमीची सोसायटी रजिस्ट्रेशन कायद्याखाला(१८६०) संस्था म्हूण रितसर नोंदणी जाली आनी तेन्नासावन अकादमीच्या वावराक ख-यानी सुरवात जाली. कांय तेंपान सर्कीट हावजातल्या अकादेमीचे कांय भाग पर्वरे हालोवंचो पडलो पूण लोकवेद विभाग आनी वाचपघर मात सर्कीट हावजांतूच आशिल्ले. उपरांत २००१ वर्सा बोरी-फोंडें हांगा सरकारान दिल्ले स्वतंत्र वास्तूंत अकादेमी कार्यरत जाली.५ जून २००४ ह्या दिसा बोरयेच्यान अकादेमीक परत पणजे हाडली.सद्या पणजेच्या २४३,पाटो कॉलनी हांगाच्या सरकारान प्रदान केल्ले वास्तूत ती कार्यरत आसा. अकादेमीच्या कामाक शिस्त येवंचे खातीर तांचे फुडले तरेन विभाग केल्या.
ह्या स विभागा वांगडाच अकादेमीन कामाक सुरवात केल्ली.आनी आयजवेरचे काम अकादेमीन हे फास्केत रावुनूच केला.
१३८४ ते १९९३ हे अस्थायी समितीक उपरांत साबार मंडळाचो दर्जो फावो जालो. साबार मंडळ आनी कार्यकारी मंडळ अशी दोन वेगवेगळी मंडळा कोंकणी अकादमीन आसात. पूण पयलें साबार मंडळ पयलें कार्यकारी मंडळ म्हूण वावुरलें. पयल्या मंडळाचो अध्यक्ष म्हळ्यार अकादेमीचे पयलें अध्यक्ष श्री.पुरषोत्तम काकोडकार आशिल्ले,आनी उपाध्यक्ष डॉ.मनोहरराय सरदेसाय आशिल्ले.अकादेमीची आतामेरेन आठ साबार मंडळा जाल्यात.तांतूत पयल्या तीन मंडळाचे पुरषोत्तम काकोडकार अध्यक्ष आशिल्ले,उपरांत अॅड.उदय भेंब्रे,श्री.एन्.शिवदास,दिलीप बोरकार(हें कांय तेपांखातीर अध्यक्ष म्हण काम पळयतालें),श्री.पुंडलीक नायक हांणी सद्याचे म्हळ्यार आठव्या साबार मंडळाचे धरून तीन फावटीं कोंकणी अकादेमीचे अध्यक्ष म्हूण काम पळयलां,आनी आता पळयतात.
कोंकणी अकादेमीचे दुसरें मंडळ म्हळ्यार कार्यकारी मंडळ.ह्या मंडळाच्या पयल्या दोन मंडळाचे अध्यक्ष म्हण श्री.पुरषोत्तम काकोडकार हांणी काम पळयलें. ताचे उपरांत अॅड.उदय भेंब्रे,श्री.पुंडलीक नायक,श्री.एन्.शिवदास हांणी अध्यक्ष म्हूण काम पळयलां.श्री,कमलाकर म्हाळशी हांणी डेप्युटेशनाचेर अकादेमींत येवन १ फेब्रुवारी १९९२ ते ३१ डिसेंबर २००२ मेरेन सहायक सचीव म्हूण काम पळयला.
अकादेमीन आपली ही येवजण २००८ वर्सा सावन चालीक लायिल्ली आनी आयजमेरेन हो पुरस्कार तीनदा भेटयलां.पुरस्काराची नावां आनी पुरस्कार जैतीवंत फुडल्या प्रमाण आसात.
कोंकणी भाशेच्या उदरगती खातीर आनी कोंकणी वाचप्यांक कोंकणी बरेतरेन आनी सोपेंपणी समजुची म्हण गोवा कोंकणी अकादेमीन कांय पुस्तकां छापल ती अशी.
कोंकणीन वेगवेगळ्यो बोली आसात.एकाच उतराक पेडणे ते काणकोण मेरेन आनी मुरगांव ते सत्तरी मेरेन तरेकतरां उतरां मेळटात.तांचो सोद घेवन ती पुंजावन कोंकणी अकादेमी 1995 वर्सा कोंकणी उतरावळ हे पुस्तक उजवाडायलें.
कोंकणी बरोवप्यांक कोंकणी कशी बरोवंची,कोंकणीतलें अनुस्वार,कोंकणी शुध्दलेखनाचे नेम,या सगळ्याचें गिन्यान मेळचें म्हण कोंकणी शुध्दलेखनाचे नेम हे पुस्तक कोंकणी अकादेमीन उजवाडायलें.आता मेरेन या पुस्तकाच्यो चार आवृती प्रकाशित जाल्यात.2007 वर्सा ROMI LIPIENT KONKANNI BOROVPACHI NEMAVOLL0 ही रोमी कोंकणी शुध्दलेखनाचे नेम सांगपी पुस्तिका उजवाडायल्या.
शब्दकोश विभागा खाला अकादेमीन कोंकणी शब्दसागर हो विश्वकोशरुपी शब्दकोश तयार करपाचे हातात घेतलें.श्री.पांडुरंग भांगी हांका या प्रकल्पाचे अकादेमीन संपादक नेमले जाल्यार प्रा.एस्.एस्.नाडकर्णी हांका उपसंपादक नेमलो.ह्या कोशाचो 0अ0 अक्षराचो पयलो खंड अकादेमीन 1992 वर्सा उजवाडाक हाडलो आनी उपरांत 2003 वर्सा 0आ0 अक्षर आशिल्लो दुसरो खंड उजवाडायलो.सद्या 0इ ते अः0 मेरेनच्या अक्षरांचो आल्पाव आशिल्ल्या 3-या खंडाची निर्मणी आनी संपादनाची जबाबदारी डॉ.अनंत राम भट हांचेर सोपयल्या.ताचो वावर चालू आसा.
डॉ.मनोहरराय सरदेसाय हांणी निर्माण केल्लो एक शब्दकोश हांतूत सुमार 15000 उतरां आसात.2003 वर्सा शब्दकोश विभागावरवीं अकादेमीन हो उजवाडायला.
खंड 4थो उजवाडावंक कोंकणी अकादेमीन श्री.श्रीपाद देसाय हांका अर्थीक पालव दिला.
सांस्कृतीक विभागाखाला अकादेमीन कांय उपक्रम चालीक लायिल्लें आसात.हे महोत्सव वा संमेलनां ही गोंयातल्या साबार वाठारांनी घडोवन हाडल्यात.त्या त्या वाठारांतल्या म्हाविद्यालयां वा संस्था वा युवा संघ हांच्या जोड पालवान ही संमेलनां वा महोत्सव कोंकणी अकादेमीन आयोजित केल्यात.
This article uses material from the Wikipedia गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni article गोवा कोंकणी अकादेमी, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). हातूंतलो मजकूर CC BY-SA 4.0च्या अंतर्गत उपलब्ध आसा जे मेरेन हेर नोंदी करूक नात. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.