O río Xordán (en hebreo: נְהַר הַיַּרְדֵּן nehar hayarden; en árabe: نَهْر الْأُرْدُنّ nahr al-urdun) é unha corrente de auga que corre polo Oriente Próximo, na maior parte do seu curso entre terras dos estados de Israel e Xordania.
É un río sen desembocadura en mar aberto, pois faino nun lago, o denominado mar Morto. A súa lonxitude é duns 360 km.
Xordán | |
---|---|
Unha vista do Xordán | |
País | Israel, Siria, Xordania, Cisxordania |
Nacemento | Altos do Golán |
Lonxitude | 360 km |
Conca | 17.300 km2 |
Caudal medio | 30 m3 |
Desembocadura | Mar Morto |
En hebreo denomínase: נהר הירדן nehar hayarden; en árabe: نهر الأردن nahr al-urdun. O nome hebreo parece significar "baixar; descender", o que concorda co seu traxecto, iniciado sobre arredor de 500 m o nivel do mar até case 400 m por baixo, un desnivel de arredor de 900 m.
A denominación árabe é o correlato da hebrea, porén popularmente é coñecido como Ax-Xariat Al-Kabir 'lugar para beber grande'.
Do río toman o seu nome Xordania e Cisxordania.
O Xordán fórmase da confluencia doutros tres ríos, na rexión do monte Hermón, na cara norte dos Altos do Golán: o Banyas, que ven de Occidente; o Dan, confluente central e o Hasbani, que é o ramal oriental. A dirección do río logo desa unión é decididamente norte-sur. A uns 70 km de percorrido, o Xordán atravesa o pequeno lago Hula (en árabe Bahr al-Hulah), lixeiramente por encima do nivel do mar, e desde aí, continua durante uns poucos quilómetros, até o mar de Tiberíades ou Xenezaret, do cal rexorde para seguir a depresión de Ghor, que é a continuación asiática do Gran Val do Rift africano, sempre en dirección norte-sur até desembocar na parte setentrional do mar Morto, despois de 360 km de curso, do cal é practicamente a súa maior fonte de alimentación hídrica. En case a maior parte do curso, a pouco de deixar atrás o lago Hula, o leito está por debaixo do nivel do mar, alcanzando a máxima profundidade no mar Morto, cuxo nivel, por mor do desecamento sufrido nos últimos anos, está nuns -400 m., que constitúe a maior depresión terrestre.
Á parte dos tres ríos que o orixinan, os tributarios principais do Xordán son:
En 1964, Israel puxo en servizo un encoro para extraer auga do Lago Tiberíades. No mesmo ano Xordania construíu unha canle para coller auga do río Yarmuk, o principal tributario do Xordán, e tamén Siria levantou presas neste mesmo río. En ambos dous casos para regadíos.
Na época contemporánea as augas da conca do Xordán, nunha proporción calculada en arredor do 70% ao 90%, son usadas para consumo humano, o que ten reducido o leito do río. Isto xunto coa elevada evaporación que sofre o mar Morto ten reducido o volume deste. As augas menos profundas deste lago desapareceron e no seu canto obsérvanse agora extensas placas de sal.
En setembro de 2006, o problema aumentou co aumento da contaminación. Tramos do Xordán foron acoutados só para usos bautismais. A maior contaminación obsérvase nos 105 km do tramo no val de Ghohr, o que media entre o mar de Tiberíades e o mar Morto. Os ecoloxistas afirman que a polución practicamente destruíu o ecosistema do río e reconstruílo pode levar décadas. En 2007, a sección de Amigos da Terra en Oriente Próximo declarou o río Xordán como un dos 100 lugares máis danados do mundo, en boa medido debido á falta de cooperación entre Israel e os países árabes circunveciños.
Commons ten máis contidos multimedia sobre: Río Xordán |
This article uses material from the Wikipedia Galego article Río Xordán, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Todo o contido está dispoñible baixo a licenza CC BY-SA 4.0, agás que se indique o contrario. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Galego (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.